6 grudnia 2016

Krzewy z Mojego Lasu

Jak dotąd, w Moim Lesie doliczyłam się już kilkunastu gatunków krzewów. Oto krótka prezentacja krzewów, których dotąd nie opisywałam.
Zacznę od ligustru pospolitego. Zauważyłam go dopiero u progu tej jesieni i od razu rozpoznałam po owocach. A dlaczego nie widziałam go wiosną, skoro kilka krzewów znalazłam także nieopodal często przemierzanej ścieżki? Gdy przyjrzałam się zdjęciom kwiatów, chyba znalazłam odpowiedź - zapewne, widząc je z daleka, wzięłam je za rozwijające się kwiatostany... lilaka i dlatego nawet nie podeszłam bliżej, by sprawdzić.
Nadrobiłam to następnej wiosny :-) - tutaj.

Ligustr pospolity (Ligustrum vulgare L.) – gatunek rośliny z rodziny oliwkowatych. Krzew dorastający do 2-3(5) m wysokości. Pokrój nieregularny - jest szeroki i w zależności od warunków świetlnych - gęsto lub rzadko rozgałęziony. Pędy cienkie, proste, nagie (młode bywają delikatnie omszone), na powierzchni z nielicznymi i drobnymi przetchlinkami (25 września)
Ligustr pospolity (Ligustrum vulgare L.) – ulistnienie nakrzyżległe, czasem po trzy w okółku. Liście całobrzegie, nieco skórzaste, nagie, krótkoogonkowe, długości do 8 cm i szerokości do 2 cm. Blaszka wydłużono eliptyczna, jajowata i jajowato lancetowata, brzegi nieznacznie podwinięte. Z wierzchu blaszka jest ciemnozielona, od spodu jaśniejsza, z wyraźnym nerwem głównym.

Poniżej kruszyna pospolita, jedna z dwóch roślin żywicielskich gąsienic zwiastuna wiosny, latolistka cytrynka. Choć w Moim Lesie rośnie całkiem sporo tych krzewów (częściej miniaturowych drzewek), jak dotąd nie wypatrzyłam ani gąsienic, ani kokonów. Najważniejsze jednak, że motyle są!

Kruszyna pospolita (Frangula alnus Mill.) – gatunek krzewu należący do rodziny szakłakowatych (Rhamnaceae). Inne nazwy: szakłak kruszyna, troszczyna, wilczyna (4 czerwca)
Kruszyna pospolita (Frangula alnus Mill.) – krzew, rzadziej niewysokie drzewko o wysokości do 5(7) m. Gałązki cienkie, kruche (stąd nazwa). Kora na młodych gałązkach owłosiona, brunatnobrązowa, na starszych - matowa, szarobrunatna i pokryta jasnymi przetchlinkami. Młode pędy nieprzyjemnie pachną zgnilizną (3 września)
Kruszyna pospolita (Frangula alnus Mill.) – występuje w podszycie rozmaitych zbiorowisk leśnych od suchych borów iglastych, poprzez różne lasy mieszane i liściaste, do bagiennych olsów. Rośnie także na torfowiskach i mokrych łąkach. Preferuje miejsca wilgotne i kwaśne, dobrze znosi ocienienie (23 sierpnia)
Kruszyna pospolita (Frangula alnus Mill.) – kwiaty pojawiają się od maja do września, stąd dojrzewanie owoców nie następuje jednocześnie. Kwiaty drobne, wyrastają po 2-10 (20) z kątów liści na krótkich szypułkach. Są obupłciowe, 5-krotne, o zielonkawych z zewnątrz, białych wewnątrz płatkach korony, krótszych od działek kielicha (2 lipca)
Kruszyna pospolita (Frangula alnus Mill.) – liście ogonkowe, ustawione skrętolegle, długości od 3 do 7 cm. Blaszka liściowa szerokoeliptyczna lub odwrotnie jajowata, całobrzega, tępa lub zaostrzona. Liście są nagie, tylko na nerwach owłosione. Jesienią przebarwiają się na kolor jasnożółty
(23 sierpnia)
Kruszyna pospolita (Frangula alnus Mill.) – po obu stronach nerwu głównego blaszki liściowej 6-9 łukowatych nerwów bocznych. Na górnej stronie liście są ciemniejsze, na spodniej jaśniejsze, żółtawozielone. Pąki bez łusek, owłosione brązowo (23 sierpnia)
Kruszyna pospolita (Frangula alnus Mill.) – owocem jest kulisty pestkowiec o średnicy ok. 1 cm, zawierający 2-3 jajowate nasiona. Owoce początkowo zielone, później czerwone i fioletowo-czarne, dojrzałe - czarne. Zjedzone w większych ilościach powodują u ludzi wymioty i silną biegunkę. Dla wielu gatunków ptaków stanowią przysmak (3 września)
Kruszyna pospolita (Frangula alnus Mill.) jest rośliną leczniczą. Wykazuje silne działanie przeczyszczające, poprzez drażniące działanie na mięśnie jelita grubego, co powoduje pobudzenie perystaltyki jelit. Wobec intensywnego pozyskiwania kory kruszyny do celów leczniczych, do 2014 r. roślina była objęta częściową ochroną gatunkową (3 września)

A teraz porzeczka złota, być może uciekinier z czyjegoś ogrodu. Rośnie jednak na łące (tylko w jednym miejscu), stosunkowo daleko od zabudowań, więc uznałam, że należy do flory Mojego Lasu :-)

Porzeczka złota (Ribes aureum Pursh) – gatunek krzewu z rodziny agrestowatych. Osiąga wysokość do 2-3(4) m. Łodyga naga, drewniejąca, gruba i słabo rozgałęzia się. Pędy rozchylają się na boki lub wznoszą prosto, starsze często łukowato zwisają.
Porzeczka złota (Ribes aureum Pursh) – liście zwykle trzyklapowe i słabo ząbkowane, długości 3-5 cm, u nasady klinowate lub płytko sercowate. Jesienią wybarwiają się na czerwono, częściowo też na żółto i fioletowo.
Porzeczka złota (Ribes aureum Pursh) – kwiaty pachną przyjemnie i są miododajne; pięciokrotne, zebrane w grona liczące od 5 do 10 (rzadko do 15) sztuk. Jasnożółte, długie działki kielicha u dołu są zrośnięte. Płatki korony o wiele mniejsze, są zwykle różowo nabiegłe, dołem zrośnięte do połowy, tworzą wyraźną rurkę z której wystaje pojedynczy choć dwuznamionowy słupek. Pręcików jest 5.

W ubiegłym roku, zapuszczając się w dotąd nieznane rejony lasu, natknęłam się na wysokie krzewy obwieszone gronami drobnych, intensywnie czerwonych owoców. Dopiero wiosną tego roku sfotografowałam kwiaty dzikiego bzu koralowego.

Bez koralowy, dziki bez koralowy (Sambucus racemosa L.) – gatunek rośliny z rodziny piżmaczkowatych (Adoxaceae). Na południu Polski jest rośliną pospolitą, w pozostałych częściach kraju spotykany rzadziej. Małe drzewo lub krzew o wysokości do 5 m. Występuje w widnych zaroślach, wymaga gleb świeżych, żyznych, gliniastych, ale rośnie także na glebach suchych i kamienistych.
Bez koralowy, dziki bez koralowy, zwany kalinką (Sambucus racemosa L.) – kwiatostany kuliste w postaci wydłużonych wiech. Kwiaty drobne (średnicy 4 mm), najpierw zielonawe, później żółtawobiałe, przedsłupne lub równoczesne (2 maja)
Bez koralowy, dziki bez koralowy (Sambucus racemosa L.) – kwitnie od kwietnia do maja. Kwiaty wydzielają przyjemną woń, są samopylne, lub zapylane przez owady (2 maja)
Bez koralowy, dziki bez koralowy (Sambucus racemosa L.) – ulistnienie naprzeciwległe. Liście bez przylistków, krótkoogonkowe, 5-7 listkowe, listki owalnoeliptyczne i grubo piłkowane. Liście rozwijają się równocześnie z kwiatami. Owocem są kuliste, koralowoczerwone pestkowce (soczyste, ale w stanie surowym niejadalne).
Bez koralowy, dziki bez koralowy (Sambucus racemosa L.) – owoce zjadane są przez niektóre gatunki ptaków. Cała roślina jest trująca, jednak owoce po ugotowaniu lub usmażeniu tracą właściwości trujące. U ludzi zatrucie objawia się bólem głowy, wymiotami, biegunką.

Krzewy jeżyn popielic rosną w okolicach zbiorników wodnych. Ich owoce wydały mi się nieliczne, mniejsze i niezbyt dorodne, w porównaniu do gatunków uprawianych. Nawet nie wiedziałam, że owoce i liście tego gatunku jeżyny również posiadają właściwości lecznicze.

Jeżyna popielica, popielica, jeżyna sinojagodowa (Rubus caesius L.) – gatunek rośliny z rodziny różowatych. Pospolity krzew o wysokości 60 do 150 cm zasiedlający lasy aluwialne, zwłaszcza łęgi wierzbowe i wierzbowo-topolowe, zarośla i przydroża, często w miejscach bogatych w związki azotu.
Jeżyna popielica (Rubus caesius L.) – liście 3-listkowe o listkach eliptycznych, niekiedy klapowanych, brzegiem piłkowanych, czasami wrębnych lub klapowanych. Kwiaty białe, tworzące baldachogrona lub grona. Płatki korony szerokie, podługowate, na szczycie wycięte. Kwitnie od maja do września.
Jeżyna popielica (Rubus caesius L.) – posiada właściwości lecznicze, podobnie jak jeżyna fałdowana. Surowcem zielarskim są liście oraz owoce. W medycynie ludowej liście wykorzystuje się jako środek ściągający i przeciwbiegunkowy. Suszone owoce stosowane są, podobnie jak owoce maliny, w stanach podgorączkowych.
Jeżyna popielica (Rubus caesius L.) – kwiatostan luźny, baldachogroniasty, działki kielicha zielonawo-szare, filcowate, wzniesione na owocu, wyciągnięte w ostry koniec. Kolce drobne, równe, igłowate, nieliczne.

I jeszcze kilka zdjęć krzewów, które opisałam w przeszłości. Można do nich dotrzeć klikając w linki znajdujące się w podpisach.

Bez czarny, dziki bez czarny (Sambucus nigra L.)  - gatunek wysokiego krzewu, rzadko drzewa z rodziny piżmaczkowatych
Czeremcha amerykańska, czeremcha późna (Prunus serotina) - gatunek dużego krzewu lub drzewa z rodziny różowatych (rodzaj Prunus)
Kalina koralowa (Viburnum opulus L.) - gatunek krzewu należący do rodziny piżmaczkowatych    link , link
Tawuła Douglasa (Spiraea douglasii) - gatunek krzewu należący do rodziny różowatych.
Trzmielina pospolita, trzmielina zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - gatunek krzewu należący do rodziny dławiszowatych.
Żarnowiec miotlasty (Cytisus scoparius) - gatunek krzewu należący do rodziny bobowatych


Ponadto, w Moim Lesie rosną jeszcze takie krzewy (zdjęcia i opis botaniczny również przedstawiłam):
  • Czeremcha zwyczajna, czeremcha pospolita (Padus avium Mill.) - link
  • Lilak pospolity (Syringa vulgaris L.) - link, link  


Jeśli znajdę inne gatunki krzewów, z pewnością dam o tym znać  :-) 


e93.87.

gatunki krzewów, ligustr pospolity, kruszyna pospolita, porzeczka złota, żarnowiec miotlasty, czeremcha późna, czeremcha zwyczajna, bez koralowy, gatunki krzewów chwile zachwycone, ligustr pospolity chwile zachwycone, kruszyna pospolita chwile zachwycone, bez koralowy chwile zachwycone, porzeczka złota chwile zachwycone, kalina koralowa,



11 komentarzy:

  1. Trzmielina. Pamiętam :-)
    Pilnie oglądałem zdjęcia kruszyny, bo widziałem tę roślinę nie wiedząc, jak się nazywa. No i nazwa mi się podoba: kruszyna. Jak wstęp do kruszynka.
    Że nie zauważyłaś ligustra? Aniko, żebyś Ty widziała, czego ja nie zauważam!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Odkąd fotografuję, zdecydowanie baczniej niż kiedykolwiek przedtem, przyglądam się otoczeniu, szukając czegoś ciekawego. I wcale nie przejmuję się tym, że nie zauważyłam "wszystkiego" - przecież nie byłabym w stanie tego ogarnąć. Jeśli nie teraz, to kiedy indziej będę gotowa, by dostrzec i docenić nowe znalezisko. Czasami mam wrażenie, że rośliny i owady, niczym w castingu, zabiegają o moją uwagę. Kiedy indziej jest tak, że bawią się w chowanego i mocno muszę się wysilić, by odkryć jakiś "skarb".
      Zwykle ów wysiłek się opłaca :-)

      Usuń
    2. Chyba wiem, o czym piszesz, bo ja podobnie miewam ze swoimi myślami: czasami służą mi na wyścigi, a czasami pójdą sobie gdzieś precz i zostawią mnie samego i bezradnego…
      Nie przestaję podziwiać Twojej umiejętności dostrzegania tyluż cech tak wielu roślin i owadów.

      Usuń
    3. Hm, Tobie chyba chodzi o wenę, choć w przypadku fotografowania ona też bywa przydatna.

      Usuń
  2. Ligustr zazwyczaj znamy z jego 'uczłowieczonych" form, czyli przyciętych żywopłotów, ma wówczas całkiem inny pokrój niż rosnący "dziko" i dlatego łatwo go pomylić.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ja się, po prostu, nie spodziewałam obecności ligustru w lesie :-)

      Usuń
  3. Zaskoczył mnie bez koralowy...zupełnie mi nieznany....a może jednak go widziałam, tylko nie wiedziałam co to jest. Bo spotkałam na naszej górce krzew z takimi czerwonymi owocami. Muszę przejrzeć swoje zdjęcia.
    Trzmielina, prawie już drzewo a nie krzew rośnie w gospodarstwie rodziców mojego męża. Tam wiele drzew i krzewów jest...w lesie do niego należącym.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Owoce tego bzu mają niezwykły czerwony kolor, są widoczne z daleka, ale niezbyt długo. Jak widać na zdjęciach jeden z krzewów rośnie nad brzegiem stawu i często go mijałam nie wiedząc jaki to gatunek (bez koralowy "odkryłam" dopiero w lesie). Owoce, które widać na ostatnim zdjęciu zniknęły bez śladu w ciągu dwóch tygodni - pewnie ptaki je zjadły, za to w lesie uchowały się dłużej i mogłam je zobaczyć z bliska.

      Usuń
  4. Świetne zdjęcia. Nic tylko pozazdrościć takiego ogrodu.
    Dorcia

    OdpowiedzUsuń