Podobno łacińska nazwa tej rośliny (Cardamine hirsuta L.) nie jest zbyt trafna - w rzeczywistości nie jest ona ani szorstka, ani zbyt włochata. Jednak wydaje mi się, że gdy Karol Linneusz opisywał ją swym dziele "Species Plantarum" (opublikowanym w 1753 r.), dostrzegł w niej coś, co skłoniło go do określenia jej jako "włochatą". Przyglądając się jej (i fotografując) wczoraj, właśnie coś takiego przyszło mi myśl. Ale po kolei. Kolejne zdjęcia przedstawiają w miarę chronologiczny wygląd tej niewielkiej roślinki.
Pierwsze dwa zdjęcia pochodzą z ubiegłego roku (16 kwietnia, ale wtedy wiosna przyszła bardzo późno) - to rośliny w dość wczesnej fazie rozwoju:
 |
| Rzeżucha włochata (Cardamine hirsuta L.) synonim rz. czteropręcikowa - gatunek niewielkiej rośliny z rodziny kapustowatych (Brassicaceae). |
 |
| Początkowo widoczna była niewielka kępka żywozielonych liści, z której na krótkiej czerwonawej łodyżce spoglądały na mnie białe czteropłatkowe kwiatki rzeżucha włochata (Cardamine hirsuta L.) |
 |
| Z czasem kępy liści rozrosły się, pojawiło się więcej dłuższych łodyżek z kwiatami Rzeżucha włochata (Cardamine hirsuta L.) |
 |
| Rzeżucha włochata (Cardamine hirsuta L.) |
 |
| Rzeżucha włochata (Cardamine hirsuta L.) |
 |
| Rzeżucha włochata (Cardamine hirsuta L.) |
 |
| Rzeżucha włochata (Cardamine hirsuta L.) |
 |
| Z niektórych kwiatów zaczęły wysuwać się długie czerwonawe łuszczynki Rzeżucha włochata (Cardamine hirsuta L.) |
 |
| Rzeżucha włochata (Cardamine hirsuta L.) |
 |
| W tle widoczny przetacznik lśniący, można zatem porównać jak niewielkie są kwiaty rzeżuchy włochatej (czteropręcikowej) Rzeżucha włochata (Cardamine hirsuta L.) |
A tutaj rzeżucha włochata z 11 kwietnia - może właśnie taką widział i opisał Karol Linneusz?
 |
| Rzeżucha czteropręcikowa (Cardamine hirsuta L.), jak najbardziej włochata :-) . Roślina może osiągać nawet 30 cm wysokości, ale te spotkane miały nie więcej niż 15-17 cm (11 kwietnia) |
 |
| Rzeżucha włochata (Cardamine hirsuta L.) |
 |
| Rzeżucha włochata (Cardamine hirsuta L.) - moim zdaniem, to dzięki sterczącym cienkim łuszczynkom, słusznie zasługuje na miano włochatej (11 kwietnia) |
--------------------------
Rzeżucha włochata (Cardamine hirsuta L.) synonim rzeżucha czteropręcikowa - gatunek niewielkiej rośliny z rodziny kapustowatych (Brassicaceae).
Roślina jednoroczna lub dwuletnia, ciepłolubna i wrażliwa na niedobór wody.
Występowanie - W Polsce jest stosunkowo rzadki.
Rodzimy obszar występowania obejmuje Europę, cześć Afryki i znaczne obszary Azji.
Jako gatunek zawleczony rozprzestrzenił się także w Ameryce Południowej, Australii i Nowej Zelandii, a nawet w niektórych rejonach Ameryki Południowej.
Łodyga - łodygi dość proste, zielne, liczne i rozgałęziające się, rzadko owłosione lub nagie o wysokości 7 do 30 cm.
Liście - osadzone na długich ogonkach, nie tworzą uszek obejmujących łodygę. Wraz z wiekiem rośliny, pojawiające się nowe liście dość znacznie różnią się od wcześniejszych. Liście pierzastodzielne, z największym listkiem szczytowym i 2, 4 lub 6 bocznymi. Listki u najstarszych liści (dolnych) mają duże powierzchnie, nieregularnie obłe.
Listki górne (młodsze) są mniejsze, oszczepowate z wolnym końcem w kształcie łuku, następnie, za dwoma trójkątnymi zębami ostro zwężają się w ogonek.
Liści łodygowych 1-3(6), listki wąskie, siedzące, odwrotnielancetowate do równowąskich, całobrzegie, różne od listków liści odziomkowych
Kwiaty - niepozorne, białe i nierozchylone (proste), ledwie widoczne. Zebrane w gęste grona na szczycie pędu są niewielkie. Ciągle wydłużająca się łodyga i nowe kwiaty, zakrywają te niższe, przez długie łuszczyny. Pręcików 4, rzadko 5(6). Działki kielicha wąskie i eliptyczne, 1,5 do 2,2 mm długie, zielone, niekiedy fioletowo nabiegłe.
Płatki korony wąskie, klinowato zakończone długości do 4 mm.
Kwitnie od (marca) kwietnia do czerwca, czasami także na jesieni.
Owoc - łuszczyny skierowane do góry, przewyższające szczyt kwiatostanu. Łuszczyna wielokrotnie dłuższa niż szeroka, bez widocznych nerwów, zakończona niewielkim dzióbkiem. Długość 12-25 mm i ok. 1,2 mm szerokości osadzone na szypułkach do 13 mm długich. Wewnątrz przezroczysta przegroda a po jej obu stronach nasiona ułożone w jednym szeregu, jedno za drugim. Dotknięte łuszczyny (w odpowiednim stadium dojrzałości) pękają, łupiny nasienne zwijają się i odpadają. Nasiona dojrzewają później i też odpadają. Na szypułkach pozostają żółte przegrody. Łuszczyny i szypułki odstają od łodygi pod ostrym kątem 10-30° i zajmują górną, bezlistną część łodygi.
Korzeń - palowo-wiązkowy, biały.
Siedlisko - rośnie na terenach wilgotnych jak zarośla, łąki, brzegi rzek, pola, na przydrożach. Występuje w miejscach stosunkowo nasłonecznionych, takich jak: skarpy, leśne przecinki.
Preferuje gleby żyzne, wilgotne i wolne od roślinności. Najłatwiej można ją wypatrzyć w szkółkach leśnych, w uprawach ogrodniczych, na plantacjach i leśnych przydrożach. Wegetację zaczyna wcześnie i wcześnie też zaczyna kwitnąć i owocować. W razie suszy zasycha.
Gatunek podobny - rzeżucha leśna (Cardamine flexuosa)
Tworzy mieszańce z rzeżuchą gorzką (Cardamine amara), rzeżuchą leśną (Cardamine flexuosa) i rzeżuchą niecierpkową (Cardamine impatiens)
24 338
Występowanie - W Polsce jest stosunkowo rzadki.
Rodzimy obszar występowania obejmuje Europę, cześć Afryki i znaczne obszary Azji.
Jako gatunek zawleczony rozprzestrzenił się także w Ameryce Południowej, Australii i Nowej Zelandii, a nawet w niektórych rejonach Ameryki Południowej.
Łodyga - łodygi dość proste, zielne, liczne i rozgałęziające się, rzadko owłosione lub nagie o wysokości 7 do 30 cm.
Liście - osadzone na długich ogonkach, nie tworzą uszek obejmujących łodygę. Wraz z wiekiem rośliny, pojawiające się nowe liście dość znacznie różnią się od wcześniejszych. Liście pierzastodzielne, z największym listkiem szczytowym i 2, 4 lub 6 bocznymi. Listki u najstarszych liści (dolnych) mają duże powierzchnie, nieregularnie obłe.
Listki górne (młodsze) są mniejsze, oszczepowate z wolnym końcem w kształcie łuku, następnie, za dwoma trójkątnymi zębami ostro zwężają się w ogonek.
Liści łodygowych 1-3(6), listki wąskie, siedzące, odwrotnielancetowate do równowąskich, całobrzegie, różne od listków liści odziomkowych
Kwiaty - niepozorne, białe i nierozchylone (proste), ledwie widoczne. Zebrane w gęste grona na szczycie pędu są niewielkie. Ciągle wydłużająca się łodyga i nowe kwiaty, zakrywają te niższe, przez długie łuszczyny. Pręcików 4, rzadko 5(6). Działki kielicha wąskie i eliptyczne, 1,5 do 2,2 mm długie, zielone, niekiedy fioletowo nabiegłe.
Płatki korony wąskie, klinowato zakończone długości do 4 mm.
Kwitnie od (marca) kwietnia do czerwca, czasami także na jesieni.
Owoc - łuszczyny skierowane do góry, przewyższające szczyt kwiatostanu. Łuszczyna wielokrotnie dłuższa niż szeroka, bez widocznych nerwów, zakończona niewielkim dzióbkiem. Długość 12-25 mm i ok. 1,2 mm szerokości osadzone na szypułkach do 13 mm długich. Wewnątrz przezroczysta przegroda a po jej obu stronach nasiona ułożone w jednym szeregu, jedno za drugim. Dotknięte łuszczyny (w odpowiednim stadium dojrzałości) pękają, łupiny nasienne zwijają się i odpadają. Nasiona dojrzewają później i też odpadają. Na szypułkach pozostają żółte przegrody. Łuszczyny i szypułki odstają od łodygi pod ostrym kątem 10-30° i zajmują górną, bezlistną część łodygi.
Korzeń - palowo-wiązkowy, biały.
Siedlisko - rośnie na terenach wilgotnych jak zarośla, łąki, brzegi rzek, pola, na przydrożach. Występuje w miejscach stosunkowo nasłonecznionych, takich jak: skarpy, leśne przecinki.
Preferuje gleby żyzne, wilgotne i wolne od roślinności. Najłatwiej można ją wypatrzyć w szkółkach leśnych, w uprawach ogrodniczych, na plantacjach i leśnych przydrożach. Wegetację zaczyna wcześnie i wcześnie też zaczyna kwitnąć i owocować. W razie suszy zasycha.
Gatunek podobny - rzeżucha leśna (Cardamine flexuosa)
Tworzy mieszańce z rzeżuchą gorzką (Cardamine amara), rzeżuchą leśną (Cardamine flexuosa) i rzeżuchą niecierpkową (Cardamine impatiens)
Zastosowanie spożywcze rzeżuchy włochatej (nazwa angielska Hairy Bittercress shoots):
Wpływ na organizm
Pędy są źródłem witamin: A, B1, B2, C, E, K i PP. Zawarte są w nich składniki mineralne: żelazo, wapń, magnez, fosfor, siarka, chrom i jod. Poleca się je osobom chorującym na cukrzycę, anemię, chorobą wieńcową, reumatyzm lub trądzik. Pędy rzeżuchy włochatej regulują pracę układu pokarmowego, trzustki. Wzmacniają odporność.
Sposób przygotowania:
Rzeżucha charakteryzuje się gorzkim smakiem, w związku z tym rzadko podawana jest jako samodzielna potrawa. Najlepsze w smaku są najmłodsze rozłogi. Świeże pędy rośliny należy dokładnie umyć. Dodaje się je najczęściej surowe do sałatek, surówek, kanapek, twarogu, masła, ziemniaczanego puree. Zmieloną rzeżuchę można łączyć z majonezowymi sosami i podawać do delikatnych dań w celu wyostrzenia smaku.
Sposób przechowywania: świeże pędy rośliny należy przechowywać w wilgotnym i chłodnym miejscu.
U mnie rosnie jak glupie ale dlugo szukalam zeby roslinke rozpoznac. Ale teraz wiem dlaczego ze wzgledu na jej rzadkie wystepowanie w Polsce.
OdpowiedzUsuńZatem masz szczęście, że masz tę rzeżuchę. W dodatku jest jadalna i ma dużo witamin.
UsuńU mnie tez zagościła. Musiały być nasiona wymieszane z kupnymi. Bo w tamtym miejscu sialam goździki brodate.
OdpowiedzUsuń