Skrzypu polnego pęd zarodnionośny

Na pierwszy rzut oka wyglądał jak rachityczny pęd jakiejś samosiejki - blady, żółtawy, niepozorny na tle niemal nagiej ziemi. Wystawał najwyżej na 15 cm. Zwróciłam jednak uwagę na jego dość grubą "łodygę" i dziwny podłużny pąk na szczycie. Co to? - zastanawiałam się przez chwilkę dotykając dziwnej niby-szyszki, która nie okazała się być zawiązkiem liści. Przemknęła mi nawet myśl o jakimś grzybie, ale jeden rzut oka na ową łodygę wystarczył - to pęd zarodnionośny skrzypu polnego. Nigdy jeszcze go nie widziałam.
Wypatrywałam go dwukrotnie na Łące Niespodzianek w miejscach, gdzie w ubiegłym roku widziałam zielone pędy płonne. A tu, proszę! Pęd zarodnionośny skrzypu polnego wyrósł sobie na Przypłociu!
Zdjęcia mają charakter poznawczy - pęd był blady, żółtawy, ale z charakterystycznymi czarno zakończonymi ząbkami (to liście skrzypu!). Kłos zarodnionośny również jasny - czerwonawy, na szczycie ubrudzony ziemią. To chyba pozostałość kiełkowania - pewnie częściowo ukształtowany kłos wyrasta z ziemi, później rozwija się i dojrzewa na coraz bardziej wydłużającym się pędzie.

Kłos zarodnionośny skrzypu polnego (Equisetum arvense) to gęste skupienie drobnych liści zarodniowych (sporofilów) na szczycie pędu mające postać szyszkowatego kłosa.  (fot. 11 kwietnia)

Pęd zarodniowy skrzypu polnego (Equisetum arvense) osiąga wysokość od 10 do 30 cm. Średnica pędu wynosi 2-6 mm.

Ten kłos zarodnionośny skrzypu polnego (Equisetum arvense) miał długość ok. 4 cm

Kłos zarodnionośny skrzypu polnego (Equisetum arvense)

Liście pędu zarodnionośnego skrzypu polnego (Equisetum arvense). Liście występują na pędach w okółku otaczając węzły i wzmacniając je.

Pęd zarodnionośny skrzypu polnego (Equisetum arvense)

Ten sam kłos 6 dni później  (fot. 17 kwietnia)

-------------------------

Pęd zarodnionośny skrzypu polnego pojawia się wczesną wiosną. Jest soczysty, wzniesiony i nierozgałęziony, ma wysokość 10–30 cm przy średnicy 2–6 mm. Zabarwienie jasnobrunatne lub czerwonawe. Na przekroju poprzecznym jest okrągły i ma lejkowato rozdęte pochwy (z 6–12 zasychającymi łuskami o kolorze od zielonawego do brunatnego). Na szczycie znajduje się jeden brunatny, tępo zakończony kłos zarodnionośny (sporofilostan) o długości 1,5–3 cm. Wytwarzają się w nim (od marca do maja) zarodniki. Po ich dojrzeniu kłos ten obumiera.

Pęd zarodnionośny – występujący u skrzypów pęd, na którym występują kłosy zarodnionośne wytwarzające zarodniki. U skrzypów na ogół jest on niezielony i nierozgałęziony, w naszej strefie klimatycznej wytwarzany jest wczesną wiosną. Ponieważ nie przeprowadza fotosyntezy, składniki niezbędne do wzrostu czerpie z podziemnych kłączy i znajdujących się na nich bulwek pędowych. Ma zabarwienie brunatne, ponieważ jego łodyga nie zawiera chlorofilu. Pęd ten zakończony jest kłosem zarodnionośnym – sporofilostanem zbudowanym z tarczowatych listków. Na każdym z tych listków występuje do 20 zarodni wytwarzających liczne zarodniki. Po wyprodukowaniu zarodników kłos zarodnionośny u niektórych gatunków (np. skrzypu polnego) obumiera, u innych (np. skrzypu leśnego rośnie nadal, jako pęd płonny.

Kłos zarodnionośny, kłos zarodniowy, sporofilostan, strobil, strobila – gęste skupienie drobnych liści zarodniowych (sporofilów) na szczycie pędów, mające postać szyszkowatego kłosa. Występuje u skrzypów, widłaków, niektórych paproci, sagowców. W kłosie zarodnionośnym znajdują się zarodnie wytwarzające zarodniki. U niektórych skrzypów kłosy zarodnionośne występują na wyspecjalizowanych pędach zarodnionośnych, u pozostałych roślin kłosy wyrastają na pędach pełniących równocześnie funkcje asymilacyjne.

U niektórych gatunków, jak np. u widłaka goździstego sporofilostany są wyraźnie wyodrębnione, a u innych, jak np. u widliczki ostrozębnej, słabo odróżniają się od pędów płonnych. W niektórych przypadkach wyróżnia się makrostrobile (żeńskie), produkujące jedynie makrospory (zarodniki żeńskie) oraz mikrostrobile (męskie), produkujące jedynie mikrospory (zarodniki męskie).
Morfologia sporofilostanów i tworzących je sporofili, ich wielkość i barwa ma duże znaczenie przy rozpoznawaniu niektórych gatunków roślin.                                                                                                               (źródło - Wikipedia)

Opis botaniczny skrzypu polnego oraz wygląd pędów płonnych przedstawiłam tutaj

24 814

pęd zarodnionośny, kłos zarodnionośny, kłos zarodniowy, sporofilostan, strobil, strobila, skrzyp pęd zarodnionośny, Equisetum arvense, skrzyp bajkaroko chwile zachwycone