Pewnego sierpniowego dnia przez kilka minut miałam okazję obserwować uroczego, pomarańczowego motylka (zresztą, nie po raz pierwszy). Wówczas nie zastanawiałam się nad tym, że oto spotkałam motyla objętego całkowitą ochroną (wyginął w wielu miejscach Europy), bowiem całkowicie uległam magii tej ulotnej chwili.
Późne, ale ciągle upalne popołudnie na Łące Wschodniej. Zapach rozgrzanej, bujnej roślinności w pełni lata, ale zakwitły już nawłocie zwiastujące jego kres. Idąc nieśpiesznie wąziutką ścieżką pośród wysokich traw dostrzegam ognisty błysk maleńkich skrzydełek na tle żółtej chmury kwiatów nawłoci. Zrobiłam raptem kilka zdjęć, choć motylek nie uciekł; nie sposób było oderwać od niego wzroku.
Czerwończyk nieparek delektował się nektarem bez pośpiechu. Nie zrywał się do lotu z szybkim trzepotem skrzydeł, lecz poruszał nimi subtelnie, nawet w trakcie spijania nektaru. Nasyciwszy się, kilkoma wdzięcznymi poruszeniami skrzydełek przemieszczał się na kolejne kwiaty i dalej ucztował. Ta niemal emanująca z niego radość życia, gracja ruchów i pełne wdzięku skupienie zapadły mi w serce. Czasem tak niewiele potrzeba do szczęścia i... przetrwania - temu motylkowi wystarczy ciepłe słońce, kwiaty, szczaw (roślina żywicielska) i podmokłe łąki.
 |
| Czerwończyk nieparek, czerwończyk większy (Lycaena dispar) - gatunek występujący w całym kraju, ale bardzo lokalnie. Najliczniejsze populacje czerwończyka nieparka można znaleźć w Polsce północno-wschodniej i zachodniej. (fot. 6 sierpnia) |
 |
| Czerwończyk nieparek, czerwończyk większy (Lycaena dispar) - jego siedliskami są wilgotne łąki, moczary i lasy łęgowe. Ostatnio obserwowany również w siedliskach suchszych, takich jak siedliska ruderalne. |
 |
| Czerwończyk nieparek, czerwończyk większy (Lycaena dispar)- samiec. Skrzydła obu par pomarańczowe, z metalicznym połyskiem. Na skrzydle przednim ciemna plamka w okolicy komórki środkowej oraz przyciemnienie brzegu bocznego. |
 |
| Czerwończyk nieparek, czerwończyk większy (Lycaena dispar)- samiec. Na skrzydle tylnym brunatna przepaska krawędziowa i dość szeroka brunatna plama znajdująca się przy wewnętrznym brzegu skrzydła. |
 |
| Czerwończyk nieparek, czerwończyk większy (Lycaena dispar) - zagrożeniem dla gatunku jest zmiana warunków siedliskowych miejsc występowania, w tym przede wszystkim melioracje i osuszanie terenów podmokłych (fot. 6 czerwca) |
 |
| Czerwończyk nieparek, czerwończyk większy (Lycaena dispar) ma jedno lub dwa (w sprzyjających warunkach) pokolenia w ciągu roku. Dorosłe osobniki latają od końca czerwca do początku sierpnia, a przy dwóch pokoleniach od początku czerwca do końca sierpnia (fot. 25 czerwca) |
------------------------------------
Czerwończyk nieparek, czerwończyk większy (Lycaena dispar) – motyl dzienny z rodziny modraszkowatych (Lycaenidae), podrodzina czerwończyki (Lycaeninae).
Czerwończyk nieparek znany jest całej Palearktyki. Gatunek ten jest nadal pospolity w Polsce, natomiast wyginął na wielu stanowiskach w Europie w wyniku zanikania (głównie zarastania) torfowisk. W połowie XIX wieku wyginął całkowicie w Wielkiej Brytanii.
Występowanie - w całym kraju, ale bardzo lokalnie. Najliczniejsze populacje czerwończyka nieparka można znaleźć w Polsce północno-wschodniej i zachodniej.
Status prawny w Polsce - gatunek objęty ochroną całkowitą od roku 2001.
Motyl o aktywności dziennej, zwłaszcza przy ciepłej pogodzie.
Ma jedno lub dwa (w sprzyjających warunkach) pokolenia w ciągu roku.
Dorosłe osobniki latają od końca czerwca do początku sierpnia, a przy dwóch pokoleniach od początku czerwca do końca sierpnia.
Rośliną żywicielską gąsienic jest szczaw lancetowaty (Rumem hydrolapathum Huds.), ale ostatnio coraz częściej także inne gatunki szczawiu. Występuje w niewielkich zagęszczeniach.
Wygląd czerwończyka nieparka
Rozpiętość skrzydeł - (28)30-(44)45 mm.
Samiec: Skrzydła obu par pomarańczowe, z metalicznym połyskiem. Na skrzydle przednim ciemna plamka w okolicy komórki środkowej oraz przyciemnienie brzegu bocznego. Na skrzydle tylnym brunatna przepaska krawędziowa i dość szeroka brunatna plama znajdująca się przy wewnętrznym brzegu skrzydła.
Samica: Skrzydło przednie pomarańczowe z dwiema czarnymi plamkami pośrodku oraz rządkiem ciemnych plamek równoległym do brzegu bocznego skrzydła. Przepaska przy brzegu skrzydła szersza niż u samca, u samic dodatkowo występuje przyprószenie żyłek w okolicy brzegu skrzydła na brunatno. Skrzydło tylne brunatno-pomarańczowe z szeroką pomarańczową przepaską i kilkoma prześwitującymi czarnymi plamkami na środku skrzydła.
Spód skrzydeł: Tło skrzydła przedniego żółto-pomarańczowe. Na nim znajdują się czarne plamki ułożone w podobny sposób, jak na wierzchu skrzydła, dodatkowo występuje kilka plamek blisko krawędzi skrzydła. Brzeg przedniego skrzydła szaro-pomarańczowy. Skrzydło tylne szaro-błękitne, zwłaszcza przy nasadzie. Na nim znajduje się kilka czarnych plamek w białej obwódce, rządek nieregularnych plamek czarnych w białej obwódce w okolicy brzegu oraz rozmyta pomarańczowa przepaska ograniczona z obu stron kilkoma czarnymi plamkami.
Siedliska - wilgotne łąki, moczary i lasy łęgowe. Ostatnio obserwowany również w siedliskach suchszych, takich jak siedliska ruderalne.
Gatunek pospolity w Polsce, często spotkany na niżu, rzadszy na pogórzu i w niższych partiach gór, nie występuje w wysokich górach.
Rozród - samica składa zimujące jaja pojedynczo na liściach roślin żywicielskich. Gąsienice wylęgają się z zimujących jaj wczesną wiosną. Są one zielone, pokryte króciutkim owłosieniem i przypominają skorupiaki z grupy prosionków i stonóg. Żerują do początku czerwca, kiedy to przepoczwarczają się na roślinie żywicielskiej. Poczwarka jest wisząca koloru brunatnego.
Wylęg dorosłych motyli następuje w drugiej dekadzie czerwca.
Zagrożeniem dla gatunku jest zmiana warunków siedliskowych miejsc występowania, w tym przede wszystkim melioracje i osuszanie terenów podmokłych.
Program ochrony czerwończyka nieparka
Ochrona powinna polegać przede wszystkim na zachowaniu dogodnego dla rozrodu charakteru siedlisk występowania, tj. ekstensywnym użytkowaniu łąk wilgotnych i nie dopuszczaniu do ich zarastania oraz utrzymywaniu śródleśnych oczek wodnych wokół których występują rośliny żywicielskie gąsienic.
źródło 1, źródło 2, źródło 3, źródło 4
100.21
Marcel Proust napisał, że nasze wrażenia w połowie zakotwiczone są w świecie zewnętrznym, drugą połową tkwiąc w nas (piszę swoimi słowami, autor wyraził to ładniej), czyli, inaczej mówiąc, to, co widzimy i odczuwamy, w znacznej mierze zależy od tego, co w nas.
OdpowiedzUsuńGdy czytałem Twoje słowa o emanującej z czerwończyka nieparka (cudowna nazwa pięknego stworzenia!) radości życia, o gracji jego ruchów, pomyślałem, jak kilka już razy przy lekturze tych stron, że ta radość, ta gracja, to pełne skupienia delektowanie się chwilą, że to wszystko tkwi w Autorce i chyba stanowi więcej niż połowę źródeł jej wrażeń.
Gratuluję.
Myślę, że moje odczuwanie piękna przyrody, a nawet magii chwil rozwinęło się dzięki fotografowaniu. Jednak nim powstaną zdjęcia wpierw muszę (chcę!) wyostrzyć zmysły, otworzyć na wszystko, zgodzić na to, co będzie mi dane przeżyć. Lubię te chwile, gdy wyruszam na "łowy" ciekawa co mi świat pokaże, a ja zdołam docenić. Czasem więc bywa tak, że odkładam aparat, by zatrzymać chwilę w pamięci, bo ta jest piękniejsza od każdego z moich zdjęć.
UsuńDziękuję Ci, Krzysztofie za piękny komentarz i serdecznie pozdrawiam
Wspaniały i piękne zdjęcia. Pozdrawiam :)
OdpowiedzUsuńBardzo dziękuję i również pozdrawiam :)
UsuńTak jak moje odczuwanie rozwinęło się dzięki górskim wędrówkom.
OdpowiedzUsuńTakże ja traktuję zdjęcia jako dodatek, bo te ważniejsze robi mój osobisty aparat, ten, którego nie muszę ustawiać, a ta nieszczęsna „gałkologia” zawsze była i jest moją achillesową piętą.
Jeszcze słowo, słowo pocieszenia, o czerwończyku nieparku (czyli samotniku bez pary?): skoro pojawia się na dość nietypowych dla siebie terenach, bo ruderalnych, więc takich, których przybywa (jak zasypana żużlem łąka o której pisałaś), bardzo odmiennych od typowych dla swojego gatunku, jest szansa, że te motyle pójdą w ślady gołębi, na przykład i po prostu będą.
Dziękuję za pozdrowienia, Aniko. Przyjmij, proszę, moje.
Nawet załapałem się dzięki czerwończykowi na nagrodę w jednym z konkursów foto. Faktycznie bardzo rozproszony, Choć mi się udało go "złapać" w Polsce południowo wschodniej.
OdpowiedzUsuńGratuluję :-)
Usuń