Mieniak strużnik, purpurowy czarodziej

Mieniak strużnik (Apatura ilia) samiec

Motyl nieśpiesznie przefruwał z miejsca na miejsce w cieniu rzucanym przez zwisające gałązki starej wierzby. W każdym miejscu nieruchomiał na kilka, kilkadziesiąt sekund, zdecydowałam się więc zacząć go fotografować, choćby z daleka. Kolor jego skrzydeł, który tak mnie zachwycił, w ogóle nie jest widoczny na zdjęciach. Gdy obejrzałam je na komputerze byłam zła na siebie, że nie potrafiłam należycie ustawić aparatu, zła na aparat, że tak perfidnie przekłamuje kolory. To, co na zdjęciach ma jakiś dziwny, zimno niebieski kolor powinno mieć piękny, żywy odcień fioletu.
     Zdjęcia mieniaka strużnika pewnie nigdy nie ujrzałyby światła dziennego (żadne znane mi zabiegi w czasie obróbki nie pomogły), gdyby nie przypadkowa identyfikacja gatunku i obejrzenie innych zdjęć tego motyla w internecie. Na wszystkich zdjęciach barwa skrzydeł wygląda podobnie jak na moich, czyli mówiąc krótko - nieprawdziwie i nieefektownie, przynajmniej moim zdaniem.
Dopiero gdy dowiedziałam się, że w przypadku m.in. tego motyla zachodzi zjawisko iryzacji (tęczowania), wynikające z ubarwienia strukturalnego, zrozumiałam, że ani ja, ani aparat nie zawiniliśmy... tak bardzo. Kolor skrzydeł jaki widziałam zależał od kąta, pod którym patrzyłam. Aparat z pewnością "patrzył" pod nieco innym, a to już wystarczyło, by zdegradować niezwykły fiolet do dziwnej niebieskości.
Dlaczego więc pokazuję te zdjęcia? Bo już niedługo znów pojawią się motyle z tego gatunku. Jeśli zobaczysz brązowego, dużego motyla, który ni stąd, ni zowąd, nagle rozbłyśnie amarantem / karmazynem w słońcu lub purpurą w cieniu, będzie to samiec albo mieniaka strużnika, albo jego nieco mniejszego kuzyna, mieniaka tęczowca. Oba niezwykłe, niezapomniane, czarodziejskie motyle.
    Zdjęcia zrobiłam na początku lipca ubiegłego roku, dlatego w tej chwili nie mogę sobie przypomnieć, czy w moich oczach ów motyl przez cały czas był purpurowy, czy też chwilami widziałam go jako brązowego. Skłaniam się ku pierwszej opcji. Za to na pewno ani przez moment nie postrzegałam go w wersji niebieskiej. Eh, ta optyka!

Mieniak strużnik (Apatura ilia) samiec - motyl z rodziny rusałkowatych (Nymphalidae). Występuje w Europie, Azji oraz Północnej Afryce. Na terenie Polski występuje na niemal całym obszarze (z wyjątkiem Tatr).

  

Mieniak strużnik (Apatura ilia) - skrzydła samca są z wierzchu czarno-brunatne, oglądane pod kątem - z liliowym połyskiem. Na tylnym skrzydle jasnoszara przepaska otoczona szarożółtym tłem.

 

Mieniak strużnik (Apatura ilia) - tylko skrzydła samca mienią się kolorami. W zależności od kąta padania światła mogą wydawać się one purpurowe, fioletowo-niebieskie, a nawet amarantowe.

  

Mieniak strużnik (Apatura ilia) to duży motyl. Rozpiętość skrzydeł samic dochodzi do 7 cm. Samce są nieco mniejsze i tylko ich skrzydła posiadają liliowy lub niebieski połysk.

 

Mieniak strużnik (Apatura ilia) - można go spotkać w widnych lasach mieszanych i liściastych, zalesione doliny rzeczne, ale czasem także w miastach.

 

Mieniak strużnik (Apatura ilia) - w odróżnieniu od innych motyli dziennych żywi się nie nektarem kwiatów, ale sokiem wyciekającym z ran na drzewach oraz płynami zawartymi w gnijących substancjach, także w odchodach zwierzęcych.

  

Mieniak strużnik (Apatura ilia) 

11 czerwca zauważyłam tego motyla, gdy na chwilę przysiadł na poboczu jezdni. Czyżby była to odmiana żółta Apatura ilia f. clytie Den. & Schiff ? Znawców proszę o weryfikację, bo dostałam oczopląsu  :-) .
Gdy motyl zerwał się do lotu wyraźnie widziałam, że błyskał amarantowo. Przez chwilę fruwał w pobliżu, a ja usilnie wypatrywałam jakichś amarantowych plamek na jego skrzydłach, odwłoku, czymkolwiek. Nic takiego nie dostrzegłam, ale wiem co widziałam. Taki z niego czarodziej.

Mieniak strużnik (Apatura ilia f. clytie Den. & Schiff )

Mieniak strużnik (Apatura ilia f. clytie Den. & Schiff )

Na koniec jedyne zdjęcie, na którym część prawego skrzydła nie mieni się wściekle niebiesko. Do głębokiej purpury, którą widziałam, niestety daleko, ale przynajmniej jest to jakiś dowód na to, że motyl ten mieni się naprawdę. Życzę Wam zobaczenia mieniaka strużnika w pełnej krasie, czyli na własne oczy.

 

Mieniak strużnik (Apatura ilia) - dorosłe osobniki można spotkać od końca czerwca do początku sierpnia  (2 lipca)
Na tym zdjęciu widoczna jest namiastka purpury jaką mienił się ten motyl, którego obserwowałam w cieniu wierzby.

Dodane później
Oto zdjęcie stanowiące dowód na to, że motyla tego można jednak spotkać także we wrześniu :-)
 

Mieniak strużnik (Apatura ilia) - wąskie, białe plamki na drugiej parze skrzydeł świadczą o tym, że jest to samiec. Widziałam go tylko przez chwilę. Mimo (a może dlatego?), że świeciło słońce, jego skrzydła nie mieniły się purpurą (12 września 2015).

---------------------------------

Mieniak strużnik (Apatura ilia) - motyl z rodziny rusałkowatych (Nymphalidae), rodzaju Apatura. Występuje w Europie, Azji oraz Północnej Afryce. W Polsce występuje na całym obszarze, z wyjątkiem Tatr.
Gatunek był umieszczony na liście gatunków objętych ochroną prawną (od 1984 r. - do ??).

Skrzydła o rozpiętości 60 -70 mm
Dymorfizm płciowy - wyraźny, samica większa i pozbawiona niebieskiego połysku 

Skrzydła samca są z wierzchu czarno-brunatne, oglądane pod kątem z liliowym połyskiem. Na tylnym skrzydle jasnoszara przepaska otoczona szarożółtym tłem.
Skrzydła samicy szarobrunatne, bez połysku.
Na wierzchu przednich skrzydeł czarna plamka pomiędzy żyłkami kubitalnymi w pomarańczowej obwódce, biała przepaska na tylnym skrzydle bez zęba. Tylne skrzydła mają równomierne, zygzakowate wcięcia.
Występują także motyle o skrzydłach pozbawionych rysunku (A. ilia ab. iliades Mitis) oraz takie, u których białe elementy rysunku zostały zastąpione żółtymi (pomarańczowymi), a rysunek jest bardziej urozmaicony (A. ilia f. clytie Den. & Schiff). Forma ozdobiona żółtymi elementami jest do złudzenia podobna do innego gatunku - mieniaka metis (Apatura metis), który jednak w Polsce nie występuje.

Oczy, trąbka i końcówki czułków w kolorze żółtym (żółtozielonkawym). Trąbka długa i bardzo ruchliwa.

Czas występowania imagines - od końca czerwca do początku sierpnia.

Pokarm  -  w odróżnieniu od większości motyli dziennych mieniaki strużniki (i blisko spokrewnione z nimi mieniaki tęczowce) żywią się nie nektarem, ale sokiem wyciekającym z ran na drzewach i płynami zawartymi w gnijących substancjach (także w odchodach zwierzęcych).

Rozród -  stożkowate żeberkowane, jasno seledynowe jaja składane są przez samice pojedynczo na wierzchu liści roślin pokarmowych gąsienic.
Roślinami żywicielskimi są topole (topola czarna i osika) i wierzby.
Jedno lub dwa pokolenia imago w ciągu roku

Gąsienice - intensywnie zielone, mają zwężone oba końce ciała. Posiadają charakterystyczne, żółtawe różki upodabniające je do bezskorupowych ślimaków. Żerują od sierpnia. Zimują na gałązkach roślin żywicielskich (po drugiej wylince) i wiosną kontynuują żerowanie. Przepoczwarczenie następuje w czerwcu. Poczwarki przyczepione są do spodu liści.

Miejsca występowania mieniaka strużnika - widne lasy liściaste i mieszane z roślinami żywicielskimi, brzegi lasów, zalesione doliny rzeczne. Niekiedy można spotkać go w miastach. Zdarza się, że motyl ten siada na skórze spoconych zwierząt lub ludzi i spija krople potu.


 

 

Samiec i samica mieniaka strużnika   (źródło)


źródło 1, źródło 2, źródło 3, źródło 4,    iryzacja,   owady chronione
Inne zdjęcia, w tym także gąsienica i jajo - link
A tutaj linki do fajnych filmików przedstawiających mieniaka strużnika -  krótki filmik, dłuższy filmik



.28.74.

mieniak strużnik, Apatura ilia, mieniak strużnik zdjecia opis, Apatura ilia zdjecia opis, motyl mieniak strużnik obrazy, motyl Apatura ilia obrazy, mieniak strużnik chwile zachwycone, Apatura ilia chwile zachwycone, mieniące się skrzydła motyla, motyl fioletowe skrzydła zdjęcia, motyl niebieskie skrzydła zdjęcia