Dyptam jesionolistny

Dotąd nie poznałam wszystkich roślin z Botanika, jednak nie raz przemknęła mi myśl co zrobię, gdy to nastąpi? Oczywiście, zawsze mogłabym odwiedzać starych znajomych, ale wiecie, to już nie byłoby tak ekscytujące. Na szczęście, moje obawy okazują się nie mieć podstaw, bowiem w poznańskim Ogrodzie Botanicznym zawsze pojawia się coś nowego. Ma się rozumieć, drzewa i krzewy rosną na swoich miejscach, za to rośliny zielne są wymieniane na nowe, także w trakcie sezonu.
W połowie maja moją uwagę przykuły kwitnące i pachnące dyptamy jesionolistne, rośliny, których raczej na pewno nie spotkam w środowisku naturalnym. Poznajcie je zatem i Wy.

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)  – gatunek rośliny należący do rodziny rutowatych.

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.) - 14 maja

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)  - 14 maja

Dodane później
Tydzień później kwiatów było jeszcze sporo, ale w miejsce przekwitłych zaczęły wykształcać się owoce.

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)  - 22 maja

A tak wyglądały owoce dyptamu w połowie czerwca:

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)  - 15 czerwca

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)  - 15 czerwca

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.)  - 15 czerwca

---------------------------------------

Dyptam jesionolistny (Dictamnus albus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny rutowatych. W wielu krajach, również w Polsce jest uprawiany jako roślina ozdobna.Występuje w stanie dzikim od południowej Europy po Syberię i północne rejony Chin. Przez Polskę przebiega północna granica zasięgu dyptamu jesionolistnego. Obecnie potwierdzone zostały tylko trzy stanowiska dyptamu w Polsce: rezerwat Kulin koło Włocławka, okolice Dąbrowy Górniczej oraz rejon Pińczowa.

Jest to bylina kłączowa, silnie aromatyczna. Rośnie wolno, ale jest długowieczna (żyje do 20 lat). Zimą zdrewniały nadziemny pęd obumiera, na wiosnę roślina wypuszcza nowy pęd. 

Łodyga - zwykle pojedyncza, sztywna, o wysokości 50-120 cm, w górnej części gęsto ogruczolona.

Liście - nieparzystopierzaste, o listkach jajowatych, zaostrzonych (podobnie jak u jesionu - stąd polska nazwa gatunkowa), brzegiem bardzo drobno ząbkowane. Jasnozielone liście są atrakcyjne przez cały sezon wegetacyjny i wydzielają przyjemny cytrynowy zapach po przetarciu lub zgnieceniu.

Kwiaty - białoróżowe lub różowe z ciemniejszymi żyłkami, nieco grzbieciste, na krótkich szypułkach, o średnicy do 5 cm, zebrane w szczytowe grona. Kwiat pięciopłatkowy, przy czym cztery płatki skierowane są do góry, a jeden w dół. Szyjki słupka oraz nitki pręcików są gęsto ogruczolone. Kwiaty wydzielają przyjemny cytrynowo-korzenny zapach.
Kwitnie od maja do lipca. Kwiaty pięknie pachną. Roślina zakwita  po 3-4 latach.

Owoc - 5-komorowa torebka (komory zrośnięte tylko częściowo) przypominająca gwiazdę. Zawiera kuliste, lśniące, czarne nasiona. Gdy torebka wyschnie, wówczas z trzaskiem pęka, a nasiona wyrzucane są na znaczne odległości.


Siedlisko - suche lasy i zarośla, wzgórza.

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Jest gatunkiem wymierającym, krytycznie zagrożonym.

Dyptam jesionolistny wydziela dużo olejków eterycznych (przez włoski gruczołowe). W upalne i bezwietrzne dni po zbliżeniu płomienia olejki można zapalić powodując krótkotrwały, błękitny płomień, który nie niszczy rośliny.
Opisany w Biblii gorejący krzew (zwanym też krzewem Mojżesza) utożsamiany bywa właśnie z dyptamem jesionolistnym, ponieważ jego olejki lotne mogą ulec zapaleniu.
Naukowcy odrzucają jednak taką możliwość. Dyptam rzeczywiście wydziela dużo palnych olejków (zwłaszcza podczas upałów), jednak nie zapalają się one samorzutnie, po podpaleniu powstają tylko krótkotrwałe płomyki nie uszkadzające rośliny. Ponadto dyptam jesionolistny nie występuje ani w Egipcie, ani na Półwyspie Arabskim. Nie jest też krzewem, lecz byliną.

Dyptam dostarcza surowca zielarskiego, którym są liście, kwiaty, korzeń i nasiona (zbierane wyłącznie z roślin uprawowych).
Roślina posiada właściwości lecznicze, jest także trująca i fotouczulająca.

Poparzenia są szczególnie niebezpieczne podczas słonecznej pogody, gdyż spowodowane przez nie rany są bolesne i długo się goją, ponadto pozostawiają widoczne przez wiele miesięcy ślady. W przypadku uprawy w ogrodzie należy pamiętać, aby wszystkie prace pielęgnacyjne wykonywać w ubraniu ochronnym i rękawiczkach.

dyptam jesionolistny, Dictamnus albus, dyptam jesionolistny zdjęcia opis, Dictamnus albus zdjęcia informacje, dyptam jesionolistny chwile zachwycone, Dictamnus albus chwile zachwycone,

 y92.2.. (90)