Dziewanna kutnerowata - smukła panna

Dziewanna kutnerowata wyrosła także w Moim Lesie, ale w zupełnie innym miejscu niż ta, którą pokazywałam w ubiegłym roku (link). Jest inna - smukła, strzelista wieżyca, ma większe kwiaty o nieco innej budowie. Obserwuję ją od pewnego czasu, gdyż wybrała sobie miejsce przy skrzyżowaniu ścieżek nieopodal mojego obozowiska. Dziewanna kutnerowata nie wabi owadów, by zapyliły jej kwiaty, robi to sama. Jednak jej kwiaty, a przede wszystkim warstwowo ułożone liście stały się kryjówką dla różnych mieszkańców. Już nie mogę się doczekać, by ich pokazać! Ale dziś przedstawiam smukłą (choć ubogą?), piękną pannę w całej okazałości. Zastanawiałam się przez chwilę czy nie nazwać jej "szorstką panną" ze względu na pokrywający ją kutner, ale nie - nie jest szorstka, lecz bardzo miła w dotyku.

Dziewanna kutnerowata (Verbascum phlomoides L.)  z rodziny trędownikowatych jest rośliną leczniczą - pokrój (fot. 7 lipca)

Dziewanna kutnerowata (Verbascum phlomoides L.) tydzień później - pokrój (fot. 12 lipca)

Korony kwiatów dziewanny kutnerowatej mają średnicę od 2 do 5,5 cm.

Dziewanna kutnerowata kwitnie od sierpnia do września, ale "moja" kwitła już od początku lipca (fot. 12 lipca)

Dziewanna kutnerowata - w szczytowej, niemal bezlistnej części łodygi wyrastają pęczkami po 2–5, skupione w grono.

Pojedyncza łodyga dziewanny kutnerowatej pokryta jest gęstym, żółtawym kutnerem, roślina osiąga wysokość 80-150 cm. (fot. 12 lipca)

Kwiaty dziewanny kutnerowatej nie posiadają miodników, są samopylne.

Dziewanna kutnerowata - wyrastające naprzemianlegle na łodydze liście mają karbowane brzegi.

Dziewanna kutnerowata - cała roślina gęsto owłosiona, z włoskami gwiazdkowatymi (fot. 6 lipca)

Dziewanna kutnerowata może rosnąć na dosyć jałowych glebach, nie toleruje miejsc podmokłych (fot. 19 lipca)

---------------------------

Dziewanna kutnerowata (Verbascum phlomoides L.) – gatunek rośliny z rodziny trędownikowatych. Występuje w Europie Południowej i Środkowej oraz na części obszaru Azji (Kaukaz, Turcja, Zachodnia Syberia, Kazachstan). Status gatunku we florze Polski: gatunek rodzimy.
W Polsce pospolita na całym niżu, w północnej części kraju rzadka.

Pokrój - wysoka roślina zielna o pojedynczej łodydze. W pierwszym roku wegetacji tworzy przy ziemi różyczkę liści, a dopiero w drugim roku wyrasta łodyga z kwiatostanem. Cała roślina gęsto, kutnerowato owłosiona, z włoskami gwiazdkowatymi. Pęd kwiatostanowy zwykle pojedynczy z pęczkami kwiatów. 

Łodyga - pojedyncza łodyga pokryta jest gęstym, żółtawym kutnerem. Wysokość 80-150 cm.

Liście - wyrastające naprzemianlegle na łodydze liście mają karbowane brzegi. W dolnej części łodygi liście są szerokoeliptyczne, w górnej szerokosercowate. Ich blaszki liściowe na niewielkiej odległości przylegają do łodygi. Liście odziomkowe wyraźnie ogonkowe, z nasadą klinowatą lub zaokrągloną, blaszka w dole niewyraźnie karbowana. Środkowe i górne liście nie zbiegające po łodydze lub krótko i niewyraźnie zbiegające (ale nie aż do niższego liścia).

Kwiaty - w szczytowej, niemal bezlistnej części łodygi wyrastają pęczkami po 2–5, skupione w grono. Korona kwiatu o średnicy (20)30-40(55) mm i o bardzo krótkiej rurce, składa się z 5 szerokich płatków jasnożółtej barwy. Pręcików jest 5, przy czym nitki 3 górnych (krótszych pręcików) biało owłosione, dwóch dłuższych pręcików prawie nagie (ważna cecha przy oznaczaniu gatunków dziewanny). Pylniki dwóch dłuższych pręcików duże, mają 3,5-5 mm długości, wyraźnie zbiegają po krótkiej nitce pylnika. Znamię słupka wydłużone, zbiegające dwustronnie po szyjce słupka. Pręciki są dwusilne – 2 są dłuższe od pozostałych. Słupek i pręciki dojrzewają równocześnie. Szypułki kwiatowe w czasie kwitnienia mniej więcej tak długie jak kielich. Kwiaty bez miodników, samopylne.
Kwitnie od (lipca)sierpnia do września.

Siedliska  -  miejsca ruderalne, nieużytki, przydroża. Rośnie na słonecznych i suchych miejscach, na wzgórzach, nasypach kolejowych i ugorach. Może rosnąć na dosyć jałowych glebach, nie toleruje miejsc podmokłych.

Roślina dwuletnia, hemikryptofit. 

Dziewanna kutnerowata tworzy mieszańce z dziewanną firletkową, dziewanną pospolitą, dziewanną wielkokwiatową.

Surowiec zielarski

Kwiat dziewanny (Flos Verbasci) syn. korona dziewanny (Corolla Verbasci). Równocennego surowca dostarczają trzy gatunki: dziewanna kutnerowata, drobnokwiatowa oraz wielkokwiatowa. Kwiaty barwy od jasnożółtej do brunatnej i średnicy od 20 do 30mm. Istotnymi składnikami surowca są śluzy (do 3%), ponadto saponiny m.in. werbaskosaponina, irydoidy: aukubina, flawonoidy, barwniki karotenowe: β–karoten, β–krocetyna i ksantofile, ślady olejku lotnego i kwasu jabłkowego oraz do 6% soli mineralnych. Spośród składników obojętnych zwraca uwagę znaczna zawartość sacharozy i innych cukrów (do 20%).

Działanie

Wodne wyciągi surowca mają zastosowanie głównie wykrztuśne (dzięki zawartości saponin) oraz osłaniające (dzięki obecności śluzu). Działają również przeciwzapalnie na błony śluzowe jamy ustnej, gardła, oskrzeli, przełyku, żołądka i jelit, a także dróg moczowych łącznie z pęcherzem. Doustnie podawane wyciągi z dziewanny mają nieznaczne działanie moczopędne i napotne. Stosowane zewnętrznie na skórę kwiaty działają odmiękczająco, gojąco i przeciwzapalnie. Stwierdzono działanie surowca przeciw wirusom grypy A₂ i B.

Dawkowanie

Napar z kwiatów dziewanny przygotowuje się zalewając 1 łyżkę surowca szklanką ciepłej wody i ogrzanie do wrzenia (nie gotować). Następnie napar należy odstawić na 15 minut i przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie po ½ szklanki ciepłego naparu po jedzeniu.

Zbiór i suszenie

Do celów leczniczych zbiera się ze stanu naturalnego, rzadziej z upraw, w drugim roku wegetacji rośliny korony kwiatowe z przyrośniętymi do niej pręcikami, gdy kwiaty są już całkowicie rozwinięte. Do zbioru przystępuje się, gdy korony obeschły z porannej rosy, ponieważ wilgotne brunatnieją w czasie suszenia. Podobnie tracą złocistożółtą barwę kwiaty zgniecione przy zbiorze lub w czasie transportu. Suszyć należy szybko, najlepiej w suszarni w temp. 35°C, rozłożone pojedynczą warstwą. Po wysuszeniu kwiaty dziewanny pakuje się do szczelnych naczyń szklanych lub metalowych, silnie ugniatając; najlepiej sprasować je w cegiełki i zawinąc w celofan. Przechowywać należy w miejscach suchych i zaciemnonych ponieważ szybko ulegają zbrunatnieniu w wilgotnych warunkach.

50360

dziewanna kutnerowata, Verbascum phlomoides, dziewanna kutnerowata zdjęcia opis, Verbascum phlomoides zdjęcia opis, dziewanna kutnerowata chwile zachwycone, Verbascum phlomoides chwile zachwycone,smukła roślina żółte kwiaty, duże żółte kwiaty