Skrytobójczy starzec jakubek

Starzec jakubek (Senecio jacobaea L.)

Latem lubię przynieść do domu kilka łąkowych kwiatów, wstawić do szklanego wazonu i przez wiele dni cieszyć się ich widokiem, ale dotąd jakoś nigdy do bukietu nie wzięłam starca jakubka... Czy kierowała mną intuicja, czy zadziałały fluidy, czy nie było mi z nim po drodze - tego nie potrafię wyjaśnić. W każdym razie dobrze się stało, że poza zrobieniem kilkudziesięciu zdjęć nie weszłam z nim w żaden kontakt. Dopiero po przygotowaniu zdjęć zabrałam się za wyszukanie informacji o tym gatunku i okazało się, że jest to roślina... bardzo trująca, wręcz śmiertelnie trująca dla koni, bydła, drobiu i innych zwierząt! Musi być bezwzględnie usuwana z pastwisk i to z zachowaniem środków ostrożności (rękawice, odzież ochronna, a nawet maska na twarz, jeśli roślina kwitnie).
Na szczęście Łąka Wschodnia nie jest pastwiskiem, a urodziwy jakubek rośnie tam nie wadząc nikomu. Jest chętnie odwiedzany przez motyle m.in. z rodziny kraśnikowatych oraz różne błonkówki - im najwyraźniej odpowiada zarówno nektar, jak i pyłek starca jakubka.

Starzec jakubek (Jacobaea vulgaris Gaertn., syn. Senecio jacobaea L.), znany także jako krostawiec z rodziny astrowatych  (24 czerwca)

Starzec jakubek (Jacobaea vulgaris) jest rośliną trującą, zawierającą alkaloidy pirolizydynowe  (17 lipca)

Starzec jakubek (Jacobaea vulgaris) - łodyga może być zielona, ale też czerwono-fioletowa   8 lipca

Starzec jakubek (Jacobaea vulgaris) na Łące Wschodniej - tego roku pojawiło się bardzo dużo tych roślin   (8 lipca)

Starzec jakubek (Jacobaea vulgaris) - górne liście są pierzastodzielne, ich odcinki odstają prawie pod prostym kątem. Młode liście są pajęczynowato owłosione (17 lipca)

Starzec jakubek (Jacobaea vulgaris) - wg ludowych podań, nazwa gatunkowa tej rośliny związana jest z terminem pełnego kwitnienia przypadającym na 25 lipca (święto Św. Jakuba, Apostoła) - 16 lipca

Starzec jakubek (Jacobaea vulgaris) - żółte kwiaty tworzą koszyczki o średnicy 15-25 mm (29 sierpnia)

Starzec jakubek (Jacobaea vulgaris) występuje w całej Europie oraz w Afryce Północnej (16 lipca)

Starzec jakubek (Jacobaea vulgaris) kwitnie od czerwca do sierpnia (16 lipca)

Starzec jakubek (Jacobaea vulgaris) odwiedzany jest przez motyle i błonkówki. Jest rośliną żywicielską motyla proporzycy marzymłódki z rodziny niedźwiedziówkowatych  [16 lipca]

Starzec jakubek (Jacobaea vulgaris) - łodyga wzniesiona i rozgałęziona (wys. do 120 cm) - 16 lipca

Starzec jakubek (Jacobaea vulgaris) - miejsca jego występowania to przydroża, rowy, zarośla, brzegi lasów i łąki. (17 lipca)

Starzec jakubek (Jacobaea vulgaris) - pąki kwiatowe. Rozgałęzione pędy kwiatowe mogą być nagie lub wełnisto owłosione (9 lipca)

-------------------------------

Starzec jakubek (Jacobaea vulgaris Gaertn., syn. Senecio jacobaea L.) - gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Nazwa ludowa - krostawiec.
Występuje w całej Europie, na dużej części Azji oraz w Afryce Północnej (Algieria, Maroko, Tunezja). W Polsce jest pospolity.
Nazwa tego gatunku, wg ludowych podań, związana jest z terminem pełnego kwitnienia rośliny przypadającym na 25 lipca, czyli w święto Św. Jakuba, Apostoła.

Łodyga - wzniesiona, o wysokości do 120 cm wysokości. Rozgałęzia się tworząc wzniesione do góry, wełnisto owłosione lub nagie pędy.

Liście - dolne lirowate, górne pierzastodzielne, ich odcinki odstają prawie pod prostym kątem. Nasady liści przeważnie z uszkami. Młode liście są pajęczynowato owłosione.

Kwiaty - tworzą zebrane w podbaldachy koszyczki o średnicy 1,5-2,5 cm. Zewnętrzne listki okrywy zbiegające po szypułce i bardzo krótkie. Kwiaty żółte, kwiatów języczkowatych często brak. Ich puch kielichowy jest ok. dwa razy dłuższy od owocu i łatwo odpadający.
Kwitnie od czerwca do sierpnia.

Pod ziemią krótkie i grube kłącze.

Siedlisko - przydroża, rowy, zarośla, brzegi lasów, łąki.

Roślina dwuletnia lub bylina, hemikryptofit.
Jest rośliną żywicielską larw motyla proporzycy marzymłódki.

Tworzy mieszańce z starcem srebrzystym (Senecio erucifolius) i starcem wodnym (Senecio aquaticus).



Uwaga!

Starzec jakubek jest rośliną trującą, bardzo toksyczną, niebezpieczną dla koni, kuców, bydła, drobiu i innych zwierząt. Bywał wykorzystywany jako trutka dla szczurów. 
Jest trujący zarówno świeży, zwiędły, jak i wysuszony!!!
Substancje czynne (trucizna) to alkaloidy pirolizydynowe (w skrócie: AP)
Starzec jakubek działa jako kumulująca się trucizna niszcząca wątrobę. Spożycie przez konia jednorazowo większej ilości starca czy też niewielkich jego ilości w dłuższym okresie może spowodować śmiertelne zatrucie.
Pomimo, iż alkaloidy zawarte w starcu jakubku mają nieprzyjemny, gorzki smak, zatrucia koni i kuców roślinami, które je zawierają nie należą do rzadkości. Do zatruć dochodzi najczęściej gdy zwierzęta wypasane są na pastwiskach o złym składzie botanicznym lub pobierają zanieczyszczoną tymi roślinami paszę (siano). Ziele krostawca jest trujące w każdej postaci (świeże, suszone, zwiędnięte). Najwyższą zawartość trucizn w roślinach notuje się w okresach słabych opadów deszczu (szczególnie lipiec i sierpień), co pokrywa się z okresem częstego przebywania koni na pastwiskach.
      Pierwsze doniesienia o szkodliwości spożywania przez zwierzęta roślin z gatunku starzec pochodzą z 1920 roku. Dzisiaj wiadomo, że AP po spożyciu rośliny trafiają do wątroby, gdzie przekształcane są do bardzo toksycznych związków, które kumulują się w wątrobie nieodwracalnie ją uszkadzając. Uszkodzenie wątroby na skutek spożycia AP jest procesem, którego nie można odwrócić lub zatrzymać. Zmiany te rozwiną się niezależnie od tego, czy koń zje większą ilość krostawca jednorazowo, czy też podobną ilość, ale rozłożoną w czasie; w obu przypadkach zachoruje. 
Przyjmuje się, że spożycie roślin zawierających AP w ilości od 1-5% masy ciała przez kilka dni lub tygodni doprowadza do ciężkiego i nieodwracalnego uszkodzenia wątroby i w rezultacie śmierci konia w ciągu kilku tygodni lub miesięcy od narażenia nawet w przypadku, gdy pasza została w tym czasie wycofana. Najbardziej nieprzyjemnym aspektem zatrucia starcem jakubkiem i innymi roślinami zawierającymi AP jest fakt, że choroba rozwija się przez długi czas skrycie, co oznacza, że w momencie wystąpienia objawów proces uszkodzenia wątroby jest tak zaawansowany, że zwierzę pada w czasie kilku następnych dni. 

        Starzec jakubek jest także toksyczny dla ludzi, więc do pracy należy założyć ubranie ochronne: gumowe lub grube, ogrodnicze rękawice i nie zapomnieć o długich spodniach i koszuli z długimi rękawami. Najlepiej usuwać krostawca przed kwitnieniem, a gdy jest to niemożliwe - zaleca się założenie maski, by nie wdychać pyłku. W razie kontaktu ze skórą miejsce należy przemyć ciepłą wodą z mydłem, obficie spłukać i wysuszyć.

Inne rośliny trujące zawierające alkaloidy pirolizydynowe (AP):
starzec zwyczajny, starzec leśny, starzec błotny, sadziec (np. sadziec konopiasty), podbiał pospolity, ogórecznik lekarski, ostrzeń pospolity, heliotrop (np. heliotrop peruwiański), nawrot [zawiera małe ilości AP], krotalaria, języczka (np. języczka pomarańczowa, języczka dłoniasta, języczka kaczeńcowata) - w sumie ponad 100 gatunków roślin. 
 


źródła:    Wikipedia,  Świadome jeździectwo
O wątpliwych właściwościach leczniczych starców można poczytać tutaj.


Zobacz też inne wpisy dotyczące roślin z rodzaju starzec:

• Starzec wiosenny
• Starzec zwyczajny
• To dlatego "starzec"
• Starzec popielny

86 960

starzec jakubek, Senecio jacobaea, starzec jakubek wygląd opis, Senecio jacobaea grafika informacje, starzec jakubek opis zdjęcia, Senecio jacobaea , starzec jakubek zdjęcia informacje, Senecio jacobaea astrowate zdjęcia,