6 lutego 2024

Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus)

Na terenie botanicznego alpinarium dopatrzyłam się dwóch egzemplarzy krzewu z gatunku jarząb nieszpułkowy. Nie mam pojęcia co oznacza określenie nieszpułkowy (lub szpułkowy), bo żaden słownik się do niego nie przyznaje. Zwracam na to uwagę, gdyż mam skłonność do popełniania literówek, więc z tabliczki "przeczytałam" nazwę jarząb nieszypułkowy, a potem miałam problem, by znaleźć informacje o gatunku  ;-)
Wg opisu botanicznego jarząb ten kwitnie w czerwcu i lipcu, zapewne tam, gdzie naturalnie występuje, a więc tylko w Tatrach. W poznańskim Botaniku zakwita w maju, a na początku czerwca już zawiązuje owoce. Poznajcie zatem bardzo rzadki w naszym kraju gatunek jarzębu, a spotykając go w Tatrach, proszę mieć na uwadze, że jest on narażony na wymarcie. 

Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus (L.) Crantz lub Chamaemespilus alpina (Mill.) K.R.Robertson & J.B.Phipps) – gatunek rośliny z rodziny różowatych [16 maja]
 
Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus)  16 maja

Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus)  16 maja

Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus)  16 maja

Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus)  16 maja

Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus)  16 maja

Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus)  3 czerwca

Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus)  22 czerwca

Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus)  25 czerwca

Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus)  18 lipca

Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus)  18 lipca

Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus)  13 sierpnia

Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus)  13 sierpnia

Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus)  16 sierpnia




Zdjęcia powstały w latach 2021 i 2022.




-----------------------------------------------





Jarząb nieszpułkowy (Sorbus chamaemespilus (L.) Crantz lub (w zależności od ujęcia) Chamaemespilus alpina (Mill.) K.R.Robertson & J.B.Phipps) – gatunek rośliny z rodziny różowatych (Rosaceae

Rozmieszczenie geograficzne: jarząb nieszpulkowy występuje w południowej, środkowej i wschodniej Europie. Rośnie głównie w górach, sięgając do wysokości 2000 m n.p.m. W Polsce jest bardzo rzadki i występuje wyłącznie w Tatrach.

Jest to średnio rozgałęziony krzew o wysokości do 2 metrów (wyjątkowo do 3 metrów).
Młode pędy są zazwyczaj owłosione.

Liście - eliptyczne do podługowatych, skórzaste i sztywne, o piłkowanych brzegach. Mają długość 3-7 cm, na górnej stronie są ciemnozielone i połyskliwe, a na spodniej niebieskozielone.

Kwiaty - różowe i zebrane w dość gęste baldachogrona.
Kwitnie - w czerwcu i lipcu  [w Botaniku w maju]

Owoc - pozorny, kulisty, w kolorze od czerwonego do brązowoczerwonego, o długości około 1 cm i mdłym smaku.


Jarząb nieszpulkowy występuje głównie w reglu i w piętrze kosówki na świetlistych i skalistych miejscach, przede wszystkim na podłożu wapiennym, rzadziej na granicie.

W polskich Tatrach na poszczególnych stanowiskach występuje w liczbie od kilku do kilkudziesięciu kwitnących i owocujących krzewów.

Zagrożenia:
Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006): R (rzadki); w 2016 roku: (narażony).
Kategoria zagrożenia według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin (2001, 2014): (narażony na wymarcie).
Wszystkie stanowiska w Polsce znajdują się na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego.





Opis sporządzony przez sztuczną inteligencję











1 komentarz:

  1. Też nie wiem, co znaczy szpułka. Znasz tę stronę:
    https://mojedrzewa.pl/atlas/jarzab/jarzab.php
    Znam jedno stanowisko brekinii, kiedyś specjalnie szukałem tego gatunku w Górach Kaczawskich.

    OdpowiedzUsuń