Przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus)

Przegorzan kulisty, przegorzan lepki (Echinops sphaerocephalus) 

Nie jestem pewna czy pełnia kwitnienia przegorzanu kulistego zwyczajnie mnie ominęła, czy dopiero nastąpi? Jeśli ominęła, to przez zwykłą nieuwagę - po prostu nie patrzyłam w tę stronę! Gdy wreszcie przelotnie spojrzałam (jadąc samochodem) na pobocze przy zakręcie drogi, moją uwagę od razu zwróciły dość duże, szarozielone kule. Następnego dnia wybrałam się specjalnie w to miejsce, by obejrzeć nieznane mi dotąd rośliny. Hm, dość oryginalne, przypominające nieco wielkie osty, ale bardzo trudne do sfotografowania. Mimo, że było już późne popołudnie, słońce wypalało wszelkie kolory, choć kwiaty i tak miały barwę jasnoszarą lub zielonkawoszarą; trudno byłoby je nazwać bladoniebieskimi.

Na kwiatostanach widziałam wiele trzmieli (także os, a nawet much) pracowicie zbierających pyłek i nektar. Przegorzan kulisty jest rośliną wysoce miododajną i z tego powodu bywa nawet uprawiany.

Przegorzan kulisty, przegorzan lepki (Echinops sphaerocephalus L.) - gatunek rośliny z rodziny astrowatych. W Polsce obecnie jest rośliną średnio pospolitą, występującą na niżu.

 

Przegorzan kulisty, przegorzan lepki (Echinops sphaerocephalus L.) - jest rośliną dość ekspansywną, o niewielkich wymaganiach glebowych. Posiada właściwości lecznicze - owoce zawierają echinopsynę. stosowaną dla zwiększenia pobudliwości rdzenia kręgowego i ciśnienia krwi oraz ogólnie wzmacniająco.

  

Przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus L.) - występuje na obrzeżach zarośli, murawach kserotermicznych i na rumowiskach. Jest rośliną wysoce miododajną i z tego powodu bywa uprawiany.

 

Przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus L.) kwitnie od lipca do sierpnia, jest owadopylny. Korona kwiatu biała, o 5 języczkowatych ząbkach. Wszystkie kwiaty są rurkowate. Ciemnoniebieskie pylniki zrośnięte są w rurkę.

Przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus L.) - kwiaty rurkowate, zebrane w kulistą główkę, podpartą podsadką. Główka złożona jest z licznych jednokwiatowych koszyczków. Każdy z tych koszyczków ma długość ok. 2 cm i otoczony jest szczecinkami dwukrotnie krótszymi od łusek okrywy.

Przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus L.) - miód jak i wyciągi z tej rośliny mają walory terapeutyczne i cenną wartość leczniczą rośliny wspomagającą m.in. leczenie stwardnienia rozsianego.

 

Przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus L.) - główki kwiatowe zebrane są w wierzchotki. Najpierw zakwita główka na osi głównej, boczne zaś rozgałęzienia przerastają oś główną i dźwigają na szczycie główki mniejsze, kwitnące później. 

 

Przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus L.) - liście pierzastodzielne o trójkątnie lancetowatych, lub trójkątnych odcinkach. Są wybitnie kolczaste, pod spodem pokryte białymi włoskami.

Przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus L.) - z wierzchu liście są zielone, na spodniej stronie pokryte wełnistym, białym kutnerem. Ulistnienie skrętoległe.

 

Przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus L.) - łodyga wzniesiona, dorastająca do 1,5-2 m wysokości. Gruba, pokryta białawym kutnerem i gruczołowato owłosiona.

Dodane później
A tak wygląda przegorzan kulisty na początku czerwca:

Przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus L.) - ta młoda roślina była niewielka, miała ok. 30 cm wysokości. Jednak nieopodal rosły znacznie wyższe i bardziej rozwinięte okazy, które miały wysokość ok. 60 cm (6 czerwca)

 

Przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus L.) - rozwijający się kwiatostan 

Dodane jeszcze później

Rośliny sfotografowane w ogrodzie botanicznym:

Przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus)  11 lipca

 

Przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus)  21 sierpnia

-------------------------------------

Przegorzan kulisty, przegorzan lepki (Echinops sphaerocephalus L.) - gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Rodzimy obszar występowania obejmuje obszary Azji Zachodniej o klimacie umiarkowanym, oraz wschodnią, południowo-wschodnią i środkową Europę. Jako gatunek zawleczony lub introdukowany rozprzestrzenił się także w innych rejonach Europy, w Australii i Ameryce Północnej. Jest też uprawiany w wielu krajach świata.

Roślina dwuletnia pochodzenia stepowego. Hemikryptofit.
Status gatunku we florze Polski: kenofit. W Polsce roślina ruderalna.
Obecnie jest rośliną średnio pospolitą, występującą głównie na niżu.

Łodyga - wzniesiona, dorastająca do 1,5-2 m wysokości. Gruba, pokryta białawym kutnerem i gruczołowato owłosiona. 

Liście - ulistnienie skrętolegle. Liście pierzastodzielne, o trójkątnie lancetowatych, lub trójkątnych odcinkach. Są wybitnie kolczaste (ale nie tak bardzo jak osty), pod spodem pokryte białymi włoskami. Z górnej strony liście są zielone, na spodniej stronie pokryte wełnistym, białym kutnerem.

Kwiaty - rurkowate, zebrane w kulistą główkę, podpartą podsadką. Główka (o średnicy 2-4 do 6 cm) złożona jest z licznych jednokwiatowych koszyczków. Każdy z tych koszyczków ma długość ok. 2 cm i otoczony jest szczecinkami dwukrotnie krótszymi od łusek okrywy. Zewnętrzne listki okrywy prawie do nasady podzielone są na szczecinki i ogruczolone na wierzchołkach. Korona kwiatu biała, o 5 języczkowatych ząbkach. Wszystkie kwiaty są rurkowate. Początkowo ciemnoniebieskie, później szare pylniki zrośnięte w rurkę. Nektarnik znajduję się na dnie rurki korony u podstawy szyjki słupka.
Główki kwiatowe zebrane są w wierzchotki. Najpierw zakwita główka na osi głównej, boczne zaś rozgałęzienia przerastają oś główną i dźwigają na szczycie główki mniejsze, kwitnące później.
Kwitnie od lipca do sierpnia (kwitnienie trwa 3 tygodnie), jest owadopylny. Gatunek dwuletni zakwita w pierwszej dekadzie lipca.

Owoc - niełupka pokryta szczecinkami zmarniałego kielicha i opadająca wraz z zeschłą okrywą, o długości 8-12 mm.

Korzeń - szeroko rozgałęziony i głęboko wrasta w ziemię.

Siedliska - przegorzan kulisty występuje na przydrożach, miedzach, obrzeżach zarośli, murawach kserotermicznych, starych wysypiskach i na rumowiskach itp.

Uprawa przegorzanu kulistego - przegorzan kulisty potrzebuje starannego przygotowania jesiennego gleby pod siew, aby kiełkujące wiosną rośliny nie były zagłuszane przez chwasty. W następnym roku przegorzan wyrasta intensywnie tłumiąc konkurencję. Zakwita w drugim roku uprawy, po czym rozmnaża się z samosiewu.
Nasiona wraz z suchą okrywą wysiewa się wiosną wprost do gruntu lub na rozsadniku, skąd w jesieni przesadza się je na miejsce stałe w rozstawie 70 x 70 cm. W pierwszym roku uprawy rośliny wytwarzają tylko rozetę liści przykorzeniowych, w międzyrzędziach można więc wysadzić inną roczną roślinę miododajną.
Wydajność ok. 450, a nawet 800 kg bardzo dobrego miodu z 1 ha. Zawartość cukrów w nektarze dochodzi do 65-70%. Nektar wydziela się najobficiej w temperaturze 25-30°C.

Gleba - każda, byle nie podmokła. Zawartość wapnia dobrze wpływa na rozwój przegorzanu, może więc rosnąć na wysypiskach gruzów. W ogrodach rośnie dobrze pod płotami, gdzie rozmnaża się z samosiewu i nie daje się zagłuszyć różnym chwastom. Można go również rozmnażać pod płotami przy składach i magazynach, które zawsze są ogrodzone, będzie się tam odnawiał z samosiewu.

Roślina lecznicza - owoce zawierają echinopsynę. stosowaną dla zwiększenia pobudliwości rdzenia kręgowego i ciśnienia krwi oraz ogólnie wzmacniająco.
Miód z przegorzanu podobnie jak wyciągi z tej rośliny w latach 80 i 90-tych XX w. przeszły pomyślnie badania, które potwierdziły walory terapeutyczne i cenną wartość leczniczą rośliny wspomagającą m.in. leczenie stwardnienia rozsianego.

Przegorzan kulisty jest rośliną lekko trującą - w dużych dawkach powoduje drgawki.

Ciekawostki:

• Owoce zawierają 27-38% jasnego, jadalnego oleju. Łatwo się osypują, dlatego też należy zbierać je stopniowo w miarę dojrzewania. Wydobycie ich jest jednak dość uciążliwe, ponieważ owoce trudno oddzielić od otaczającej je łuskowatej okrywy.
• W wielu krajach kwiatostany przegorzanu kulistego mają zastosowanie kulinarne. Spożywa się je niczym karczochy. Zawierają sporą ilość witaminy C.
• Do celów technicznych wykorzystuje się olej wytłoczony z nasion tej rośliny.
• Wysuszone łodygi nadają się na opał.

źródło 1, źródło 2, źródło 3, źródło 4


.54.71.

niebieska kula kwiat, przegorzan kulisty, przegorzan zdjęcia opis, kwiaty niebieskie kule, oset niebieska kula, przegorzan kulisty zdjęcia opis, przegorzan lepki obrazy informacje, Echinops sphaerocephalus obrazy informacje, przegorzan właściwości lecznicze, przegorzan kulisty chwile zachwycone, przegorzan lepki chwile zachwycone, Echinops sphaerocephalus chwile zachwycone,