Lilia złotogłów (Lilium martagon)

Pewnie, że znam lilie! Z ogrodów (cudzych), no i niekiedy kwiaciarka dodawała je do bukietu. Lilie wyhodowane w ogrodach, choć mogą mieć różne kolory kwiatów, znacznie większych, a przy tym mniej lub bardziej intensywnie nakrapianych, chyba nie mają tego... czegoś. Na widok niewielkich, lecz pięknie uformowanych kwiatostanów różowiących się nieoczekiwanie pośród podszytu lasu, człowiekowi ściska się gardło ze wzruszenia.
I mnie ono nie ominęło, gdy pewnego razu w botanicznym alpinarium przyłapał i unieruchomił mnie deszcz. Znalazłam schronienie pośród wysokich buków, przysiadłszy na kamieniu pod cisem, tuż obok ławki... mokrej) i miałam sporo czasu na różnego rodzaju refleksje (m.in. co ja tu robię??). W końcu deszcz się wypłakał, postanowiłam więc przemieścić się gdziekolwiek indziej. Jak okiem sięgnąć, nigdzie żywej duszy. Cisza, nie licząc odgłosów moich pośpiesznych kroków i kapiących z liści kropel. I nagle, zza drzewa ukazuje mi się smukła różowa nimfa (zdjęcia nr 2-5), nic nierobiąca sobie z ogromu zieleni otaczającego ją "prawie lasu".
Kiedy zaczęłam fotografować (a siąpiło jeszcze) wyjrzało słońce, odezwały się ptaki, wkrótce, choć nie wiem kiedy dokładnie, przestało też padać. Tego dnia w Botaniku spędziłam jeszcze sporo czasu, korzystając z doskonałej pogody.

Lilia złotogłów (Lilium martagon L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny liliowatych  [27 czerwca]

lilia złotogłów (Lilium martagon)    23 czerwca

lilia złotogłów (Lilium martagon)    

lilia złotogłów (Lilium martagon)    

lilia złotogłów (Lilium martagon)    

lilia złotogłów (Lilium martagon)    

lilia złotogłów (Lilium martagon)    

lilia złotogłów (Lilium martagon)    

lilia złotogłów (Lilium martagon)    

lilia złotogłów (Lilium martagon)    

lilia złotogłów (Lilium martagon)    

lilia złotogłów (Lilium martagon)    

lilia złotogłów (Lilium martagon)    

lilia złotogłów (Lilium martagon)    

W innym miejscu znalazłam taką piękność. To lilia złotogłów odmiana dalmatyńska o purpurowych kwiatach i efektownych liściach.

Lilia złotogłów podgatunek dalmatyński (Lilium martagon var. cattaniae)      4 lipca

Nie bawię się już w drobiazgową ilustrację botaniczną, jednak zauważyłam, że w Wikipedii jakoś nie ma zdjęć owoców lilii złotogłów. Przemogłam się więc ;-)

lilia złotogłów (Lilium martagon)   21 lipca

Te same owoce niemal miesiąc później - stały się bardziej pękate.

lilia złotogłów (Lilium martagon)    17 sierpnia

-----------------------------------------

Lilia złotogłów (Lilium martagon L.) – gatunek byliny z rodziny liliowatych.

Występuje w Europie i Azji.
W Polsce jest rośliną dość rzadką i objęta jest ochroną prawną (od 1946 r.). Spotykana często w Sudetach i Karpatach, na niżu bardzo rzadka. Północna granica zasięgu przechodzi przez Polskę.

Uprawiana jest też jako ozdobna, poza tym wykorzystywana jest jako roślina lecznicza.


Łodyga - nierozgałęziona, sztywna, naga lub owłosiona, wysoka od 40 do 150 cm. Zielona, czasem czerwono nabiegła, w dole bezlistna.

Liście - siedzące, środkowe zebrane po 4-8 w nibyokółki, górne skrętoległe. Blaszka eliptycznie lancetowata, całobrzega, na szczycie zaostrzona, szeroka na 2-5 cm, długa zwykle 8-12 cm, czasem do 16 cm. Wiązki przewodzące (od 7 do 11) wyraźnie widoczne.

Kwiaty - zebrane w luźne grono składające się z 3-10, rzadko do 20 kwiatów. Kwiaty na długich, łukowato wygiętych ku dołowi szypułkach. Okwiat niezróżnicowany na kielich i koronę, sześciolistkowy, o średnicy 3-6 cm. Jego listki najczęściej mają barwę brudno różowoczerwoną i są ciemno purpurowo nakrapiane. Mają 3-4,5 cm długości, są mięsiste i odwinięte ku górze. Słupek o trójkanciastym znamieniu, 6 pręcików o dużych pylnikach. W miarę dojrzewania listki okwiatu odginają się coraz mocniej, aż zawinięte dotkną nasady kwiatu. Środkiem każdego płatka biegnie rynienka, wypełniona nektarem.
Kwitnie - od końca czerwca do lipca lub do połowy sierpnia.

Owoce - duże (do 3 cm długości i ponad 2 cm szerokości), trójkątnokuliste torebki pękające trzema szparami. Zawierają płaskie, ciemnożółte, szeroko oskrzydlone nasiona o szerokości 4,2 do 5,3 mm.

Organy podziemne - cebula jajowata o długości 3-5 cm i szerokości 2-3 cm złożona z licznych, złocistożółtych łusek ustawionych dachówkowato. Umiejscowiona 10-20 cm pod powierzchnią gruntu.


Siedlisko - rośnie w miejscach pół cienistych, na glebach piaszczysto-gliniastych i gliniastych świeżych, zasobnych w substancje mineralne i próchniczne, o zróżnicowanym składzie granulometrycznym – od piasków luźnych, piasków gliniastych mocnych po glinę ciężką, o odczynie obojętnym lub zasadowym.
Spotykana w rzadkich, widnych lasach, głównie grądach (zwłaszcza subkontynentalnym) i buczynach, zwłaszcza nawapiennych, storczykowych, poza tym w dąbrowach świetlistych, kwaśnych dąbrowach podgórskich i borach mieszanych, a poza lasami w zaroślach, wśród ziołorośli i traworośli.

Ze względu na efektowne kwiaty gatunek zagrożony jest z powodu zrywania ich do bukietów oraz przesadzania roślin ze stanowisk naturalnych do ogrodów. Stanowiskom zagraża też zamiana drzewostanów liściastych na iglaste. Roślina jest też chętnie zjadana przez sarny i inne ssaki przeżuwające.



źródło 1,
mieszańce lilii złotogłów