6 października 2014

Złoty chrząszcz i to "coś"


W trakcie fotowania rusałek admirałów uwijających się przy owocach, bądź odpoczywających na liściach czeremchy, ni stąd ni zowąd, na czubku jednej z gałązek coś rozbłysnęło w promieniach popołudniowego słońca. Ponieważ moje modele chwilowo odfrunęły na wierzchołek drzewa, postanowiłam przyjrzeć się owemu zjawisku. Wyglądało toto jak owalny, złoty i duży... guzik - właśnie takie skojarzenie mi się nasunęło. To niedorzeczne, pomyślałam, i zaczęłam fotować (a nuż ucieknie i nawet nie będę wiedziała co to było). Wkrótce lepiej dostrzegłam zarys - to duży chrząszcz o metalicznych pokrywach skrzydeł, które w słońcu mieniły się niczym srebro i złoto. Tak, wiem, że na zdjęciach ubarwienie tego chrząszcza okazało się zielono-złote, ale z odległości ok. 1 m  wydawało mi się złotawe, a częściowo widoczne białe wzory sprawiały wrażenie ciemnych  lub wklęsłych.
      Pod hasłem "złoty chrząszcz" natychmiast trafiłam na wizerunek oraz nazwę gatunkową - kruszczyca złotawka. Przeczesałam internet w poszukiwaniu wiadomości o tym owadzie, gdy niespodziewanie natknęłam się na innego, jednak łudząco podobnego chrząszcza o nazwie kwietnica różówka. Wyobraźcie sobie, że istnieją dwa niemal identycznie wyglądające chrząszcze należące do odrębnych rodzajów w podrodzinie kruszczycowatych! Podobno ich rozróżnienie możliwe jest jedynie na podstawie kształtu wyrostka znajdującego się na śródpiersiu.
Złoty chrząszcz, owszem, poświęcił mi kilka bezcennych minut swego czasu, ale brzucha nie pokazał. Zatem pozostało mi jedno - poznać inne różnice między tymi dwoma gatunkami.
Moje typowanie wskazuje na kwietnicę różówkę, a dlaczego? To wyjaśniam poniżej zdjęć.

Kwietnica różówka (Protaetia metallica) wygrzewająca się w słońcu na gałązce czeremchy  (fot. 27 września)

Kwietnica różówka (Protaetia metallica) - siedliskami tego chrząszcza są ciepłe i słoneczne miejsca w lasach liściastych i  ich okolicach oraz łąki i ogrody.
Kwietnica różówka (Protaetia metallica) - gatunek owada z rzędu chrząszczy z rodziny poświętnikowatych (Scarabaeidae) i podrodziny kruszczycowatych
Kwietnica różówka (Protaetia metallica). Jej "sobowtórem", gatunkiem łudząco podobnym jest kruszczyca złotawka, u której m.in. nie występują takie podłużne wgłębienia na pokrywach skrzydłowych
Kwietnica różówka (Protaetia metallica) jest chrząszczem aktywnym w słoneczne i ciepłe dni. Krótko mówiąc, jest heliofilem.

A teraz uwaga - tu zaszła zmiana. Czym różni się ten sam osobnik na zdjęciach powyżej od zdjęć poniżej? Znajdź jeden szczegół...

Kwietnica różówka (Protaetia metallica, syn. Protaetia cuprea var. metallica, Netocia metallica)

I tu mam pytanie do znawców. Co to jest? Niewielkie, półkuliste, czerwonawe z jakąś... odnogą??
To coś pojawiło się niezauważenie ze zdjęcia na zdjęcie (w czasie max 21 sekund między wykonaniem powyższego i poniższego zdjęcia). Jeśli chrząszcz to coś wydalił, to czemu znalazło się to na lewej pokrywie skrzydła? Jeśli jest to jakieś żyjątko(??), to musiało wpełznąć na chrząszcza z owej gałązki, na której siedział.

Kwietnica różówka (Protaetia metallica, syn. Protaetia cuprea var. metallica, Netocia metallica)
Kwietnica różówka (Protaetia metallica, syn. Protaetia cuprea var. metallica, Netocia metallica)
Czym jest to coś, co wpełzło (jakoś się znalazło) na pokrywę skrzydła chrząszcza? Wycinek zdjęcia jest kiepskiej jakości, ale dość dobrze widać, że to "coś" składa się nie tylko z czerwonej półkuli, ale ma wrzecionowatą "nogę"


----------------------------------


Kwietnica różówka (Protaetia metallica Herbst, 1782) - gatunek owada z rzędu chrząszczy, z rodziny poświętnikowatych (Scarabaeidae), podrodziny kruszczycowatych (Cetoniidae).
Zasiedla całą Europę, łącznie z obszarami północnej Fennoskandii, oraz część Azji, na wschód sięgając po Syberię i wybrzeża Oceanu Spokojnego.
Spotykany w całej Polsce, niekiedy licznie, zarówno na niżu jak i w górach, gdzie dociera do górnej granicy lasu. Występuje jednak rzadziej niż kruszczyca złotawka. Nie podlega ochronie.

Siedliska -  ciepłe i słoneczne miejsca w lasach liściastych oraz ich okolicach, a także łąki i ogrody.

Dorosłe owady (14- 20 mm) pod względem ubarwienia są bardzo zmienne (kolor zielony, miedziany, brązowy, fioletowy). Na lśniących pokrywach skrzydeł (elytra) występują białe znaki (plamki i faliste linie o różnych długościach - dotyczy typowej formy, gdyż u niektórych podgatunków biały rysunek na pokrywach jest nieobecny). Na pokrywach występują również rozproszone, krótkie i białe włoski.
Stawy kolanowe II i III pary odnóży białe (jasne).
 
Kwietnice różówki (imago) są heliofilne - odbywają loty tylko przy słonecznej pogodzie. Chętnie pobierają pokarm z kwiatów krzewów i większych roślin zielnych oraz z dojrzałych owoców. Przylatują również do soku wyciekającego z uszkodzonych drzew.
W południowej części Europy gatunek notowany jako szkodnik drzew owocowych i upraw róż.

Gatunek myrmekofilny - larwy rozwijają się zazwyczaj w niższych poziomach funkcjonujących mrowisk mrówek z gatunków mrówka rudnica i gmachówka cieśla, rzadziej w mrowiskach opuszczonych w nagromadzonym materiale złożonym głównie z gałązek drzew; niekiedy znajdowano również larwy lub w kompoście liściastym. Według innych źródeł mogą również żerować w próchniejącym drewnie.

Czas występowania - od (maja)czerwca do sierpnia(września) - potrzebują ciepła, słońca.

Synonimy nazwy łacińskiej -  Protaetia cuprea var. metallica  i    Netocia metallica
Spotkałam też nazwę - podgatunek: Protaetia (Netocia) metallica metallica (Herbst, 1782)


Dlaczego sądzę, że mój chrząszcz jest właśnie kwietnicą różówką, a nie kruszczycą złotawką?

  1. Złotego chrząszcza sfotografowałam 27 września w ciepłe, słoneczne popołudnie  na pozostałościach owoców czeremchy (raczej siedział i wygrzewał się w słońcu niż jadł) - las suchy. Nie jest to żaden dowód, ale kruszczyce złotawki żywią się kwiatami; najczęściej można je spotkać na białych kwiatach czarnego bzu, na rutewce wąskolistnej i wiązówce błotnej. Żerują również na jarzębinie i głogu. Kruszczyca także występuje na leśnych polanach i skrajach lasów, ale preferuje tereny wilgotne
  2. Na pokrywach skrzydeł znajdują się krótkie, rzadkie, białe włoski, natomiast kruszczyca złotawka ma dłuższe (zobacz)
  3. Na pokrywach skrzydeł w pobliżu środka) występują prostokątne wgłębienia ciągnące się niemal do dołu - to pasuje do kwietnicy różówki (zobacz)
  4. Mój chrząszcz ma wyraźnie jasne stawy kolanowe (jeśli tak można te stawy określić)
  5. Mój chrząszcz jest zielony o złotym odcieniu. To też nie dowód, bo kruszczyca złotawka również może mieć ubarwienie zielonkawo metaliczne, choć na zdjęciach (internet) ten kolor wygląda inaczej
  6. Kiedy chrząszcz poderwał się do lotu (z cichutkim buczeniem) miałam wrażenie, że pokrywy skrzydeł podniosły się (kruszczyca złotawka ich nie unosi, tylko wysuwa drugą parę skrzydeł)

Poniżej dla porównania przedstawiam podobizny obu gatunków chrząszczy. Zdaję sobie sprawę, że w rzeczywistości bardzo trudno określić "who is who?", ale patrząc na to zestawienie, sądzę, że widać kilka różnic.
Najpierw kwietnica różówka, a raczej podgatunek o nazwie Protaetia (Netocia) metallica metallica.
Mój chrząszcz najbardziej przypomina pierwszego z lewej (moim zdaniem).

Protaetia (Netocia) metallica metallica (Herbst, 1782)   źródło


A teraz kruszczyca złotawka, a raczej podgatunek Cetonia (Cetonia) aurata aurata


Cetonia (Cetonia) aurata aurata (Linnaeus, 1758)   źródło


Źródła i linki

73505

złoty chrząszcz, zielonozłoty duży chrząszcz, kwietnica różówka, kruszczyca i kwietnica porównanie chrząszczy, kwietnica różówka zdjęcia opis, Protaetia metallica, Protaetia cuprea var. metallica, Netocia metallica kruszczyca złotawka, Cetonia aurata, kwietnica różówka chwile zachwycone,



11 komentarzy:

  1. Świetny poglądowy wpis. Gratuluję i informuję , że dużo z niego wyniosłem.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bardzo dziękuję. Doszukiwanie się nazw gatunkowych to, dla takiego laika jak ja, spora łamigłówka. Mam jednak dużo satysfakcji jeśli się uda. Żywię nadzieję, że ktoś w kolejnym komentarzu nie sprostuje gatunku na zupełnie inny ;-)

      Usuń
    2. Właśnie oznaczałem mozolnie, na podstawie zdjęcia, swoją Kruszczycę złotawkę i sądzę, że na zdjęciach tego posta umieszczona jest Kwietnica różówka.Gratulacje za dociekliwość i spostrzegawczość!

      Usuń
  2. Ja na owadach się nie znam ale czytałam tego posta jak najlepszy kryminał! Jesteś niezwykła Aniko.
    Gorąco pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Cieszę się, że się podobało :-) Pozdrawiam

      Usuń
  3. Odpowiedzi
    1. Dziękuję bardzo - warto było zatem poszperać w źródłach. Pozdrawiam :-)

      Usuń
  4. Super wpis :)
    Też jestem bardzo ciekawa co to jest to "coś" a dodatkowo wcale nie jestem pewna czy u mnie to Kruszczyca.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ja jestem o tym przekonana - zajrzyj do moich źródeł. Owady przedstawione na grafikach są ciut nierzeczywiste. Dziękuję za odwiedziny :-)

      Usuń
  5. Właśnie miałem okazję spotkać się z tym chrząszczem tylko tak szybko odleciał że nie zdążyłem zrobić zdjęcia ale dzięki temu zawitałem na ten opis super pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
  6. Wiele razy miałem w pracy (LP) możliwość obserwacji tego chrząszcza,lecz z nawału obowiązków służbowych (przygotowanie trzebieży do zrywki) dziś postanowiłem zatrzymać się i sprawdzić swoją wiedzę z lat szkoły o kierunku leśnym.Trafiłem na Pani opis i jestem usatysfakcjonowany tym opisem.Czytałem jak dobry kryminał.Po ponad 45latach praktyki dzięki Pani przypomniałem sobie lata szkoły i przygotowania do zawodu leśnika.
    Serdecznie pozdrawiam
    Gajowy Marucha����z puszczy Napiwodzko-Ramuckiej.

    OdpowiedzUsuń