Zielony złotook

Czuję się trochę nieswojo, gdyż niejednokrotnie wyrzuciłam złotooka na mróz podczas jesiennego mycia okien. Z drugiej strony nie miałam pojęcia, że jest on zdolny do przezimowania, sądziłam, że pozbywam się martwego owada. Teraz, gdy wiem już jak bardzo jest pożyteczny, nigdy bym już tak nie postąpiła. Schowałabym go do jakiegoś pudełeczka, by uwolnić wiosną.
Ubiegłego roku malutki owad z długimi czułkami i skrzydełkami nieco przypominającymi skrzydła ważki wylądował na ramie okiennej mojego balkonu. Zrobiłam mu kilka fotek, a potem przeczytałam o nim co nieco. To naprawdę niezwykły owad! W ciągu swego życia zjada tysiące larw i owadów będących szkodnikami upraw.
    Tym razem zauważyłam go na kwiatostanie marchwi zwyczajnej, choć gdybym nic o nim nie wiedziała, nie zwróciłabym na niego uwagi. Bo też nie rzucał się w oczy - jasnozielony, cieniutki z niemal przeźroczystymi skrzydełkami, pasący się nieśpiesznie - akurat nektarem i pyłkiem kwiatów marchwi.
Nie byłam w stanie zrobić lepszych zdjęć, mimo, że złotook nie był płochliwy - letni wietrzyk bezustannie poruszał baldachem marchwi, do tego owad przemieszczał się od kwiatka do kwiatka wymachując swoimi długimi czułkami.

Złotook - powszechnie przyjęta nazwa owada z rodziny złotookowatych (Chrysopidae). W najszerszym sensie oznacza dowolnego przedstawiciela rodziny. Są to owady zjadające mszyce, czerwce, miodówki, przędziorki i larwy zwójek.

Złotooki to średniej wielkości owady o rozpiętości skrzydeł od 22 do 48 mm, najczęściej barwy zielonej. Ich skrzydła są przeźroczyste, na końcu zaokrąglone, z gęstymi zielonymi lub czarnymi żyłkami. Oczy dorosłych owadów są duże ze złotym połyskiem (stąd nazwa). Charakterystyczne są też bardzo długie (ok. 1 cm) i cienkie czułki osadzone na głowie.

Dorosłe złotooki odżywiają się również pyłkiem roślin, dzięki czemu stają się płodniejsze i dłużej żyją. U gatunków, u których dorosłe owady są mięsożerne, dojrzałe złotooki niszczą więcej ofiar niż ich larwy, bo żyją dłużej.

Chrysoperla carnea - w szerokim znaczeniu grupa gatunków kryptycznych (bliźniaczych), a w wąskim znaczeniu gatunek owada z rodziny złotookowatych (Chrysopidae). W języku polskim był opisywany w literaturze pod zwyczajową nazwą złotook zwyczajny lub złotook drapieżny.

Złotook zwyczajny, złotook drapieżny (Chrysoperla carnea) charakteryzuje się dużą plastycznością, występuje w wielu odmianach barwnych, tworzy rasy geograficzne i łatwo się aklimatyzuje. Poza Europą stwierdzono jego występowanie w Ameryce Północnej i w palearktycznej części Azji. Zaproponowano 80 nazw różnych odmian lub podgatunków tego owada.

Większość gatunków złotooków występuje w naturalnych środowiskach, a tylko niektóre zasiedlają uprawy rolnicze i ogrodnicze. Tu najpospolitszymi gatunkami są złotook pospolity, złotook opalowy i złotook siedmiokropek. Liczebność ich na uprawianych roślinach jest niezbyt duża i zmienna w różnych okresach sezonu.

W Polsce stwierdzono 27 gatunków owadów z rodziny złotookowatych (Chrysopidae). Chrysoperla carnea s. l. jest owadem pospolicie występującym na terenie całej Polski - od wiosny do jesieni

Na powierzchni dużych skrzydeł złotooka widoczne są kolce (podobne występują na skrzydłach ważek) służące lepszemu lataniu i zwrotności. Na końcach skrzydeł znajdują się pterostigmy stabilizujące skrzydła podczas lotu.

Złotook zwyczajny, złotook drapieżny (Chrysoperla carnea) - dorosłe złotooki latają o zmierzchu. Rośliny odnajdują po ich zabarwieniu. Złotook pospolity preferuje kolor żółty i żółtozielony bardziej niż czerwony i niebieski, co pozwala mu na szybkie odnalezienie traw oraz kwitnących roślin z rodziny krzyżowych i różowatych, z których pobiera pyłek i nektar. Przyciąga je też zapach wydzielin i wydalin mszyc.

Złotooki mają zwykle trzy stadia larwalne. Ostatnie linienie przebiega w kokonie, przed przeobrażeniem się w poczwarkę. W zależności od gatunku zimują dorosłe larwy, przedpoczwarki w kokonie, które wiosną przekształcają się w poczwarkę. Zimują w najróżniejszych ukryciach zabudowań ludzkich, w szczelinach, w dziuplach, pod odstającą korą i w innych ukrytych miejscach.  Chrysoperla carnea

Złotook zwyczajny, złotook drapieżny (Chrysoperla carnea) - duże, przejrzyste skrzydła, czasami lekko zabarwione, mają gęste, zwykle zielone użyłkowanie. Ubarwienie złotooków sprawia, że są one słabo widoczne na tle roślinności.

Złotook zwyczajny, złotook drapieżny (Chrysoperla carnea) -  imagines najliczniej występują w drugiej połowie lata oraz wczesną jesienią. Osobniki z jesiennego pokolenia często przylatują do mieszkań, gdzie szukają miejsca do przezimowania. O nasileniu występowaniazłotooków decydują warunki zimowania, liczba pokoleń w roku (1-3 pokolenia w zależności od gatunku), obfitość pożywienia dla dorosłych i larw w sezonie wegetacyjnym, a także zabiegi uprawowe stosowane w miejscach ich występowania.

Złotook zwyczajny, złotook drapieżny (Chrysoperla carnea) - samice złotooków w ciągu swego życia składają  ponad 200 jaj.

Od połowy września do połowy listopada osobniki dorosłe wielu gatunków złotooków szukają miejsc do przezimowania (np. szczelin i dziupli w drzewach). Są bardzo wrażliwe na mróz. Śmiertelność złotooków w okresie zimy może wynosi nawet 60-90%.  Chrysoperla carnea

Stadia larwalne złotooków trwają 2-3 tygodnie, imagines żyją 1-3 miesiące. W ciągu 2 tygodni larwa potrafi zjeść do 450 mszyc. Chrysoperla carnea

Złotook zwyczajny, złotook drapieżny (Chrysoperla carnea) - spotkanie aktywnego osobnika w ciągu dnia podobno nie jest takie częste. Złotooki latają i polują po zapadnięciu zmierzchu.

Nieco wcześniej, pewnego pochmurnego popołudnia na liściach krzewu wypatrzyłam innego złotooka, być może należącego do gatunku Chrysopa perla.

Chrysopa perla - palearktyczny gatunek sieciarki z rodziny złotookowatych (Chrysopidae), w języku polskim opisywany czasem pod nazwami złotook zwyczajny, złotook pospolity, złotook większy lub złotook, choć nazwy te (poza złotookiem większym) są przypisywane też innym gatunkom.

Złotook większy (Chrysopa perla) - osiąga długość 10-12 mm, rozpiętość skrzydeł 25-30 mm. Zarówno larwy, jak i osobniki dorosłe są drapieżnikami żerującymi na innych stawonogach, głównie na mszycach.

Złotook większy (Chrysopa perla) 

Najważniejsze informacje o złotookach podałam w formie podpisów pod zdjęciami. Zaczerpnęłam je z następujących źródeł:

Wikipedia - Złotook, Chrysoperla carnea, Chrysopa perla, Złotookowate, Chrysopa
Insekt2 - Złotooki (autor Prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz) - warto także przeczytać jak można pomóc złotookom przetrwać zimę.


Większość zdjeć została poddana ponownej obróbce w kwietniu 2020 r.



.47.655

złotook, złotook zdjęcia, złotook obrazy, zielony cienki owad, zielony owad długie skrzydła, zielony złotook, złotook pospolity, złotook zwyczajny, złotook drapieżny zdjęcia opis, złotook pospolity zdjęcia opis, złotook zwyczajny zdjęcia opis, złotook drapieżny obrazy informacje, złotook pospolity chwile zachwycone, złotook zwyczajny chwile zachwycone, złotook drapieżny chwile zachwycone,