Klon jawor w maju

Jawory, które rosną przy alejce Na Drugim Końcu Miasta, dokąd wybieram się od czasu do czasu, długo nie zdradzały mi swojej tożsamości. Inne klony - zwyczajne i jesionolistne dawno zakwitły i wypuściły liście, a jawory ciągle się nie budziły. Na gałęziach widziałam tylko pąki oraz resztki zeszłorocznych skrzydlaków. Aż w końcu, w maju, i one się ocknęły.
Tak to już jest z jaworami - ich liście rozwijają się dopiero w maju, a gdy tylko to nastąpi, zaczynają kwitnąć. Swoim kształtem przypominają nieco liście klonu zwyczajnego, ale kwiaty wyglądają zupełnie inaczej - zwisają jak drobne kiście winogron.
Fotografowałam jawory w kilku miejscach i wszędzie były to drzewa młode, najwyżej 30-50 letnie, a więc nie osiągnęły jeszcze pełnej wysokości. Na jednych kora była gładka, pnie innych pokryte są porostami. Charakterystyczne spękania kory dopiero się pojawiają w dolnej części pnia.
Widoczne na zdjęciach białawe zabarwienie pni, które widuję także u kasztanowców jest dla mnie pewną zagadką - czy są to również jakieś porosty, efekt posypywania solą pobliskich chodników, czy też "taka" uroda?

Klon jawor, jawor, klon jaworowy (Acer pseudoplatanus L.) - kwiaty żółtawozielone, zebrane w zwisające wiechy przypominające grona. Kwitnie w maju, dopiero po rozwinięciu liści   (fot. 14 maja)

Kwitnący klon jawor, jawor, klon jaworowy (Acer pseudoplatanus L.) - fot. 18 maja

Klon jawor, jawor, klon jaworowy (Acer pseudoplatanus L.) - pędy jednoroczne mają gładką i zieloną korę, starsze gałęzie czerwonawą z korkowymi brodawkami (fot. 18 maja)

Klon jawor, jawor, klon jaworowy (Acer pseudoplatanus L.) - gatunek okazałego drzewa z rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae). Dorasta do 30 m wysokości. Korona szeroka, wysoko wysklepiona. Osiąga wiek do 500 lat   (fot. 14 maja)

Klon jawor (Acer pseudoplatanus L.) - kora pnia gładka, u młodych drzew szarobrązowa, u starszych drzew jasnoszara   (fot. 12 maja)

Klon jawor (Acer pseudoplatanus L.)  - starsze gałęzie czerwonawą z korkowymi brodawkami. Pędy jednoroczne mają korę gładką i zieloną  (fot. 14 maja)

Klon jawor (Acer pseudoplatanus L.) - liście rozwijają się dopiero na początku maja, znacznie później niż u innych klonów (np. jesionolistnego, srebrzystego i zwyczajnego). Wczesną jesienią liście przebarwiają się na jasnożółty kolor.

Klon jawor (Acer pseudoplatanus L.) - liście są nakrzyżległe, zwykle pięcioklapowe, długoogonkowe, okrągławe, sztywne, u nasady sercowate, z 5 nerwami. Osiągają długość 8-16 cm  (fot. 12 maja)

Klon jawor (Acer pseudoplatanus L.) ma liście 5-klapowe, zbliżone do klonu zwyczajnego, lecz nie tak ostro zakończone i piłkowate    (fot. 12 maja)

Klon jawor (Acer pseudoplatanus L.) - liście są bardziej mięsiste w porównaniu do klonu zwyczajnego, ogonek liściowy czerwonawo nabiegły. Barwa liści od strony górnej - ciemnozielona, od dołu - sinozielona i biaława  (fot. 18 maja)

Klon jawor (Acer pseudoplatanus L.) - na jednym z drzew o wyjątkowo ciemnych i mięsistych liściach dostrzegłam liczne galasy (fot. 18 maja)

Klon jawor (Acer pseudoplatanus L.) - klapy głęboko wycięte, nieregularnie i grubo piłkowane, spiczaste, u nasady nieco zwężone. Trzy przednie klapy liści są mniej więcej jednakowej wielkości, natomiast obie tylne są wyraźnie mniejsze. Ogonki rynienkowate, nie zawierają przewodów mlecznych.

Klon jawor (Acer pseudoplatanus L.) - owocem są parzyste skrzydlaki zawierające kulisty orzeszek oraz niewielkie skrzydełka, rozchodzące się pod ostrym kątem. Liczne skrzydlaki tworzą zwisające owocostany, dojrzewające we wrześniu i październiku i długo utrzymują się na drzewie  (fot. 14 maja)

Klon jawor (Acer pseudoplatanus L.) - pień najczęściej prosty i cylindryczny, do wys. ok. 18 m bez gałęzi. Jawor jest największym polskim klonem i równocześnie jednym z największych w obrębie całego rodzaju.

Klon jawor (Acer pseudoplatanus L.) - kora starsza łuszczy się cienkimi płatami. Kolor, jak i forma spękań są bardzo zmienne.

Klon jawor (Acer pseudoplatanus L.) -  kora w młodości srebrzystoszara i gładka (miejscami z czarnym nalotem przypominającym sadzę), z biegiem czasu staje się brązowawa, szara lub szaroczarna i bardzo charakterystycznie, tafelkowato spękana na odpadające poletka  (fot. 14 maja)

----------------------------

Klon jawor, jawor, klon jaworowy (Acer pseudoplatanus L.) - gatunek drzewa z rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae). Występuje naturalnie w środkowej Europie i północnym Kaukazie, poza tym zawleczony.

W Polsce występują 3 gatunki drzew dziko rosnących należących do rodziny Aceraceae (klonowate) i rodzaju Acer (klon), tj. klon jawor, klon zwyczajny i klon polny. Na świecie występuje ok. 150 gatunków z rodzaju Acer w postaci drzew bądź krzewów.
Przez Polskę przebiega północna granica występowania jaworu. W górach, zwłaszcza w Karpatach jest to jeden z trzech najważniejszych gatunków regla dolnego, obok buka i jodły.
W Polsce granica zasięgu ma następujący przebieg: od Zalewu Szczecińskiego równolegle do linii brzegowej Bałtyku biegnie przez Białogard, Lębork, Gdańsk w kierunku na Olsztyn, dalej skręca na południe przez Żnin, Poznań, Łódź, Radom i Mińsk Mazowiecki. Dalej granica ta biegnie na wschód przez Siedlce i Brześć. 
W Polsce występuje głównie w lasach górskich, wyżynnych i mieszanych na pogórzu. Na nizinach zwykle w sztucznych nasadzeniach jako drzewo parkowe i alejowe, rozprzestrzenia się z nasadzeń. Rzadki już tylko w północno-wschodniej części kraju.
Jawor rośnie na wyżynach, 500-1550 m n.p.m. Pojedyncze egzemplarze mogą sięgać aż do pasa kosodrzewiny.
Lubi glebę wilgotną i głęboką (szczególnie mady). Razem z bukiem i jodłą stanowi ważny składnik lasów regla dolnego, pospolity w Sudetach, Karpatach, na południu i zachodzie kraju. Jawor nie występuje w czystych drzewostanach, lecz wyłącznie w zmieszaniu z innymi gatunkami drzew liściastych. 

Pokrój - jawor dorasta do 30 m wysokości, średnica pnia do 150 cm. Korona szeroka, wysoko osadzona, do wys. ok. 18 m bez gałęzi.

Jawor osiąga wiek 250-350(500) lat. Tempo wzrostu 50-100 cm rocznie. Wzrost jawora jest szybki mniej więcej do 20. roku życia, potem stopniowo słabnie. W wieku około 100 lat wzrost na wysokość praktycznie ustaje.

Pień - prosty, kora szara, początkowo gładka, potem żłobiona i łuszcząca się cienkimi płatami. U młodych drzew kora szarobrązowa, u starszych jasnoszara.

Pędy - jednoroczne mają gładką i zieloną korę, starsze gałęzie czerwonawą z korkowymi brodawkami. Pędy w stanie bezlistnym - pąki nakrzyżległe, boczne mniejsze od wierzchołkowych, szpiczasto-jajowate, odstające. Łuski zielone, wąsko, brązowo obrzeżone. Blizny po naprzeciwległych liściach nie stykają się ze sobą.

Liście - z wierzchu są ciemnozielone i matowe, a od spodu szarozielone (jesienią jasnożółte), delikatnie owłosione na większych nerwach. Są nakrzyżległe, zwykle pięcioklapowe, długoogonkowe, okrągławe, sztywne, u nasady sercowate, z 5 nerwami, na spodzie zwykle owłosionymi. Osiągają długość 8–16 cm. Klapy są głęboko wycięte, nieregularnie i grubo piłkowane, spiczaste, u nasady nieco zwężone. Trzy przednie klapy liści są mniej więcej jednakowej wielkości, natomiast obie tylne są wyraźnie mniejsze. Ogonki rynienkowate, nie zawierają przewodów mlecznych.

Kwiaty - niewielkie, żółtawozielone, zebrane w zwisające wiechy przypominające grona o długości do 15 cm. Pojawiają się na szczycie tegorocznych przyrostów zaraz po rozwinięciu się liści.
Kwitnie - w maju, po rozwinięciu liści. Jawor rosnący na otwartej przestrzeni zaczyna kwitnąć w wieku 25-30 lat, w zwartym drzewostanie - około 40. roku życia.

Owoce - kuliste orzeszki, skrzydełka rozwarte pod kątem ostrym, lekko zagięte. Dojrzewają we wrześniu i październiku.

Korzenie - system korzeniowy sercowaty, niezbyt głęboki.

Charakterystyka drewna jawora

Biel i twardziel - trudne do odróżnienia. Drewno niemal białe do żółtawobiałego, żółknące pod wpływem światła i powietrza, o atłasowym połysku. Starsze i grubsze pnie mogą wykazywać brunatną twardziel lub ciemnobrunatne pręgowanie, co uważane jest za wadę drewna. Naczynia w drewnie widoczne gołym okiem. U tego gatunku w naczyniach nie występują wcistki.
Przyrosty roczne zaznaczone poprzez ciemniejszą strefę drewna późnego. Drewno ma strukturę homogeniczną i krótkowłóknistą, rysunek bardzo drobny i równomierny. Drewno białe, ciężkie, nie paczące się. Rdzeń kremowy.

Zastosowanie drewna jawora

W przemyśle sklejkowym na okleiny płasko skrawane, zewnętrzne i wewnętrzne; na meble, okładziny, parkiet; na instrumenty muzyczne (drewno rezonansowe), części fortepianów; na wałki maglarskie w przemyśle tekstylnym; jako drewno modelarskie, w odlewniach metali; na wałki drukarskie do produkcji tapet; na wzorniki grafiki użytkowej; do wyrobu narzędzi i sprzętów rolniczych; w gospodarstwie domowym na drobny sprzęt jak łyżki czy mątewki, krajalnice, stolnice, kloce do mięsa; na zabawki; na elementy form giętarskich i artykuły sportowe, na laski i rękojeści; do wyrobu sprzętu pomiarowego; na intarsje, do snycerki i toczenia.

Jak odróżnić jawora od klona pospolitego?

Jawora najłatwiej rozróżnić po owocach, liściach i korze. Jawor ma liście 5-klapowe, zbliżone do klonu zwyczajnego, lecz nie tak ostro zakończone i piłkowate. Są one bardziej mięsiste, ogonek liściowy czerwonawo nabiegły. Barwa liści od strony górnej - ciemnozielona, od dołu - sinozielona i biaława. Od klonu pospolitego różni się liść tym, że w jego ogonku nie występują przewody mleczne.
Kora pnia gładka, u młodych drzew szarobrązowa, jasnoszara u starszych drzew. Kora starsza łuszczy się cienkimi płatami.


źródło 1, źródło 2, źródło 3, źródło 4


 .50.16.

jawor, klon jawor, jawor zdjęcia opis drzewa, klon jaworowy, Acer pseudoplatanus, jawor drzewo zdjęcia informacje, jawor chwile zachwycone, jawor zdjęcia chwile zachwycone, liście jawora zdjęcia, pień jawora zdjęcia, kora jawora zdjęcia, Acer pseudoplatanus chwile zachwycone,