24 lipca 2015

Pluskwiaki - pacholęta

Odorek zieleniak (Palomena prasina)

Uzbierało mi się trochę zdjęć przedstawiających nimfy pluskwiaków, ale o ich pokazaniu przesądziła dość unikatowa rejestracja końcowej fazy linienia pluskwiaka różnoskrzydłego. Zrobiłam właśnie zdjęcie sczerniałych strąków żarnowca miotlastego, gdy na jednym z nich dostrzegłam coś czerwonawego. To coś było wielkości małej biedronki, nie miało jednak kropek. Miałam wrażenie, że porusza się, a przynajmniej drży. Choć nie widziałam wyraźnie, zareagowałam odruchowo, czyli zaczęłam pstrykać. Opłaciło się, bo jeszcze w trakcie zorientowałam się, że jestem świadkiem linienia owada.

Nimfa odorka zieleniaka (Palomena prasina)

Za identyfikację niektórych nimf będę bardzo wdzięczna, tymczasem poniżej zdjęć zamieszczam garść informacji o rozmnażaniu i stadiach rozwoju pluskwiaków różnoskrzydłych. Wiele larw (właściwie nimf) pluskwiaków posiada na grzbiecie charakterystyczne wypustki. Przypominają przez to... ozdobne guziczki z czterem dziurkami, w sam raz do przyszycia  ;-P . Obecność owych "dziurek" nie jest jednak ozdobą - są to gruczoły zapachowe, które u osobników dorosłych znajdują się na brzusznej stronie zatułowia.
A teraz czas już na fotorelację z aktu linienia nimfy pluskwiaka. To co zarejestrowałam rozegrało się w czasie 2,5 minuty.

Pluskwiak różnoskrzydły linienie, wylinka, Heteroptera linienie zdjęcia
Pluskwiak różnoskrzydły linienie, wylinka, Heteroptera linienie zdjęcia
Pluskwiak różnoskrzydły linienie, wylinka, Heteroptera linienie zdjęcia
Pluskwiak różnoskrzydły linienie, wylinka, Heteroptera linienie zdjęcia
Pluskwiak różnoskrzydły linienie, wylinka, Heteroptera linienie zdjęcia
Pluskwiak różnoskrzydły linienie, wylinka, Heteroptera linienie zdjęcia
Pluskwiak różnoskrzydły linienie, wylinka, Heteroptera linienie zdjęcia

Nieco później i w innym miejscu wypatrzyłam taką oto zieloną nimfę pluskwiaka. Nie potrafię (na razie) określać wieku nimf, ale wydaje mi się, że jest ona starsza niż nimfa "czytająca" gazetę. Pytanie czy ta nimfa, zdaje się odorka zieleniaka, dożyje wieku dorosłego?  Niepokoi mnie bowiem to coś owalnego na jej odwłoku. A jeśli to jest jajo jakiegoś pasożyta?

Nimfa odorka zieleniaka (Palomena prasina) - ??
Nimfa odorka zieleniaka (Palomena prasina) - ??

Dwa dni później znów odwiedziłam krzew żarnowca. Mniej więcej w tym samym miejscu, u dołu krzewu wypatrzyłam takiego oto pluskwiaka. Sądzę, że jest to już postać dorosła (imago), ale w wieku młodzieńczym, gdyż ubarwienie owada było jeszcze bardzo blade i jasne.
Jaki to gatunek pluskwiaka?

Pluskwiak różnoskrzydły (Heteroptera) z gatunku ???, młody, jeszcze słabo wybarwiony osobnik
Dla łatwiejszej oceny rozmiarów pluskwiaka poprosiłam muchę o pozowanie do zdjęcia ;-)
Pluskwiak różnoskrzydły (Heteroptera), młody, jeszcze słabo wybarwiony osobnik
A na co patrzy mucha? Tyle naczytałam się o złotookach i naoglądałam zdjęć, że larwa podgryzająca mszyce przypomina mi właśnie larwę złotooka. Nad nią, pod listkiem ukrywa się jeszcze jedna, mniejsza larwa. No, proszę! W kadrze zmieścił się jeden strąk żarnowca i parę listków, a ile tu owadów i larw! Kto wie czym są te "kuleczki" na strąku? Czy to małe pajączki, jaja czy jeszcze coś innego?
Nimfa pluskwiaka różnoskrzydłego z gatunku ???
Nimfy pluskwiaków różnoskrzydłych - są albo w różnym stadium rozwoju, albo, co pewniejsze, należą do różnych gatunków. Jakich?
Nimfa wtyka straszyka, straszyka szczawiowca (Coreus marginatus) – gatunek pluskwiaka różnoskrzydłego z rodziny wtykowatych.
Nimfa kowala bezskrzydłego, kowala dwuplamka (Pyrrhocoris apterus) – gatunek pluskwiaka różnoskrzydłego z rodziny kowalowatych (Pyrrhocoridae)
Nimfa odorka zieleniaka (Palomena prasina). No chyba, że jest to nimfa odorka jednobarwka vel zieleniaka jednobarwka (Palomena viridissima). Pewnie nie, bo jednobarwek jest znacznie rzadszy.
Nimfa odorka zieleniaka (Palomena prasina)


---------------------------------


Pluskwiaki różnoskrzydłe (Heteroptera) stanowią monofiletyczną grupę sklasyfikowaną obecnie w randze podrzędu w obrębie pluskwiaków (Hemiptera). Do tej pory zostało opisanych około 40 000 gatunków.
W Polsce żyje 740 gatunków pluskwiaków różnoskrzydłych.

Rozmnażanie z zapłodnieniem wewnętrznym.
Pluskwiaki różnoskrzydłe z reguły rozmnażają się płciowo z udziałem dwóch partnerów, ale spotykane są też formy fakultatywnie lub obligatoryjnie partenogenetyczne. Jaja składane są za pomocą pokładełka do ziemi, w szczeliny kory, skał lub do tkanek roślinnych.
U wielu gatunków występuje opieka rodzicielska nad jajami, a czasem także nimfami.

Występuje rozwój pozazarodkowy z przeobrażeniem niezupełnym (cecha charakterystyczna!) 
Obecnych jest 4-5 stadiów larwalnych, podobnych do imago lecz mniejszych, określanych jako nimfy. Larwy (nimfy) swoją budową przypominają osobniki dorosłe - mogą mieć inne proporcje ciała, inne ubarwienie i brakuje im skrzydeł, które rozwijają się stopniowo wraz z kolejnymi stadiami.


Budowa ciała pluskwiaków różnoskrzydłych:


Skrzydła - dwie pary skrzydeł. Pierwsza z nich ma z reguły postać półpokryw (hemielytra).

Aparat gębowy - wszystkie pluskwiaki posiadają charakterystyczny aparat gębowy typu kłująco-ssącego, którego podstawową częścią jest ryjek (ssawka, rostrum). Taki aparat gębowy charakteryzuje się silnie rozwiniętym nadustkiem do którego przyłącza się warga górna.
Po obu stronach znajdują się płytki żuwaczkowe, do których dołączają się płytki szczękowe powstałe ze zlania się pieńków i głaszczków szczęk, których kotwiczki przekształciły się w guzki stawowe, a żuwki wewnętrzne w wydłużone sztylety.
Za płytkami szczękowymi znajduje się warga dolna składająca się z czterech członów i silnie umięśniona. Tworzy ona właściwą pochewkę, w której poruszają się sztylety ryjka. Leżą one między wargą górną a nasadą wargi dolnej.
Przekształcone w długie sztylety żuwaczki służą do przecinania skóry żywiciela i dlatego są na końcach ząbkowane. Natomiast sztylety powstałe z żuwek wewnętrznych żuchw są pozbawione ząbków i służą do wstrzykiwania śliny i wysysania płynnych pokarmów. Zarówno sztylety szczękowe jak i żuwaczkowe mogą być wciągane i wysuwane z wnętrza głowy. Ząbkowane sztylety żuwaczkowe, dzięki naprzemiennym ruchom, wcinają się w tkankę żywiciela, a w powstały w ten sposób otwór wciskają się sztylety szczękowe, których wewnętrzne powierzchnie mają dwa podłużne rowki tworzące po złączeniu się ze sobą obu sztyletów dwa oddzielne kanały: ślinowy i pokarmowy.
Puszkę głowową od spodu zamyka płytka gardzielowa (gula), występująca tylko w obrębie Heteroptera i stanowiąca o monofiletycznym pochodzeniu tej grupy owadów.
Obecność płytki gardzielowej znacznie zwiększa ruchliwość ryjka.

Odwłok - złożony z 11 segmentów, widocznych jest 10. U samic między 8 a 9 segmentem znajduje się otwór płciowy, który jest otoczony przez przydatki, które tworzą pokładełko.
Narządy kopulacyjne samców są położone na 9 segmencie.
Pluskwiaki różnoskrzydłe charakteryzuje obecność szczególnie w okolicach odwłoka licznych gruczołów, które produkują wydzielinę woskową.
Wyjątkowa u pluskwiaków różnoskrzydłych jest komora filtracyjna znajdująca się w przewodzie pokarmowym, która umożliwia koncentrację substancji pokarmowych wysysanych z roślin w stanie rozrzedzonym. Nadmiar węglowodanów zostaje wydalony wraz z kałem, tworząc spadź, która z kolei jest wykorzystywana przez pszczoły.

Nogi - zazwyczaj bieżne, ale mogą też być skoczne, chwytne, pływne lub grzebne.

Narządy zmysłu - pluskwiaki różnoskrzydłe posiadają też włoskowate trichobotria, które są rozmieszczone w różnych częściach ciała. Mają dobrze rozwinięte oczy złożone i 2-3 przyoczka.
Inną charakterystyczną cechą tych owadów są gruczoły zapachowe, położone u stadiów larwalnych na grzbietowej części odwłoka, a u dorosłych na zatułowiu. Produkują one substancje odstraszające (tzw. repelenty).
U pewnych gatunków żółwinka substancje wydzielane przez gruczoły zapachowe ułatwiają odszukiwanie się osobników różnych płci oraz tworzenie skupisk. W tym więc przypadku gruczoły zapachowe wydzielają feromony (atraktanty) służące wzajemnemu wabieniu się osobników.

Pluskwiaki różnoskrzydłe posiadają też mechanizmy strydulacyjne. Dźwięki wydawane są przez pocieranie odnóży o skrzydła, głowę, odwłok czy tułów. 

Ubarwienie ciała - wiele pluskwiaków jest jaskrawo ubarwionych, co ma na celu ostrzeganie potencjalnych drapieżców o tym, że ma do czynienia ze zwierzęciem niejadalnym bądź trującym. Inne posiadają ubarwienie maskujące lub upodabniają się do mrówek (Miridae, Lygaeidae). Występuje też też kilka rodzajów mimikry, najczęściej mimikra batesowską i mullerowską.


Źródła i linki:      link 1, link 2, link 3, link 4, link 5,  


.49.3..

pluskwiak różnoskrzydły, pluskwiaki różnoskrzydłe, pluskwiak różnoskrzydły nimfa zdjęcia, pluskwiaki różnoskrzydłe nimfa obrazy, pluskwiak różnoskrzydły linienie wylinka, pluskwiaki różnoskrzydłe larwa zdjęcia, pluskwiaki różnoskrzydłe chwile zachwycone

6 komentarzy:

  1. Masa materiału.
    Na zdjęciu z muchą i nimfą odorka to chyba larwa biedronki.
    Wrzuć zdjęcia na forum entomo - tam oznaczą bez pudła.

    ps. jak zwykle wyrazy uznania.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Myślisz, że ten blady pomarańczowo-zielonawy pluskwiak na zdjęciu z muchą to odorek zieleniak?
      Co do pozostałych larw na tym zdjęciu - nie tyle chodziło mi o ustalenie gatunków (byłoby to trudne ze względu na ostrość), tylko zaskoczyła mnie ilość owadów na tak niewielkiej przestrzeni :-)
      Bardzo dziękuję za odwiedziny i pozdrawiam.

      Usuń
    2. Tak mniemam... ale... sama wiesz, jak czasami świat owadów bywa zwodniczy.
      Racja z tą ilością - czasami wystarczy zanurzyć aparat między liście.

      Usuń
  2. Ta larwa, na którą patrzy ścierwica, na pewno nie jest larwą złotooka. To raczej któraś z biedronek. :)
    Fajna obserwacja linienia, zawsze mnie zadziwia, że z małej skorupki potrafi wyjść coś o wiele większego. A kolorek ma super. ;)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nie przypuszczałam, że postronnie goszcząca tu larwa, prawdopodobnie biedronki, wywoła tyle spekulacji, ale widzę, że czasem warto włożyć kij w mrowisko, by... dowiedzieć się więcej. Bardzo dziękuję za miłe słowa i odwiedziny. Pozdrawiam

      Usuń
  3. Ten słabo wybarwiony, dopiero po wylince Pluskwiak, to Piesadorus lituratus, podobnie jak larwy ponizej i które pytasz pod zjęciami. Małe czerwone nimfy to raczej na pewno także należą do tego gatunku, ale tu pewności mieć nie mogę. Pozdrawiam. Leon Zawodowiec

    OdpowiedzUsuń