Kwiaty świerzbnicy polnej

Świerzbnica polna (Knautia arvensis)

Od pączka do owocu, czyli letnia historia obrazkowa rozwoju kwiatów świerzbnicy polnej.
W ubiegłym roku zainteresowałam się tym gatunkiem niemal u progu jesieni - wówczas znalazłam zaledwie kilka kwiatów (link). Tym razem uwieczniłam je począwszy od zawiązków, poprzez rozwinięte kwiaty aż po dojrzewające owocostany. Wielokrotne doglądanie roślin nie było konieczne, wszystkie zdjecia powstały w ciągu kilku minut. Znalazłam po prostu miejsce, gdzie rosło sporo świerzbnic, a ich kwiaty były w różnym stadium rozwoju.

Świerzbnica polna (Knautia arvensis (L.) J. M. Coult.) - pąki kwiatowe

Świerzbnica polna (Knautia arvensis)

Świerzbnica polna (Knautia arvensis)

Świerzbnica polna (Knautia arvensis)

Świerzbnica polna (Knautia arvensis)

Świerzbnica polna (Knautia arvensis)

Świerzbnica polna (Knautia arvensis)

Świerzbnica polna (Knautia arvensis)

Świerzbnica polna (Knautia arvensis (L.) J. M. Coult.)

Świerzbnica polna (Knautia arvensis (L.) J. M. Coult.)

Świerzbnica polna (Knautia arvensis (L.) J. M. Coult.)

Świerzbnica polna (Knautia arvensis (L.) J. M. Coult.)

Świerzbnica polna (Knautia arvensis (L.) J. M. Coult.) - liście łodygowe

--------------------------------

Świerzbnica polna jest pospolitym w Polsce chwastem upraw różnego rodzaju. Nie jest jednak uciążliwa, nie trzeba więc usuwać jej z użyciem środków chemicznych.
Ma ładny pokrój - uroku dodają jej zwłaszcza lekko fioletowe kwiaty, które stanowią prawdziwą ozdobę łąk i nieużytków.

Łodyga może osiągnąć od 60 do 100 cm wysokości. Najczęściej jest silnie rozgałęziona i ma żywy, zielony kolor. Na niższych partiach łodygi znajduje się dużo liści, które mają eliptycznie lancetowaty kształt, są pierzastosieczne lub głęboko wycinane, najczęściej owłosione. W wyższej części liście pojawiają się sporadycznie, na rozgałęzieniach, są niewielkie, iglaste lub języczkowe, wszystkie mają ciemnozielony kolor.

Liście - ulistnienie naprzeciwległe, liście matowe, szarozielone i owłosione lub nagie.
Liście o zmiennym kształcie i różnym stopniu owłosienia, w dole łodygi gęsto, a w górze - odlegle ulistnione. Liście łodygowe siedzące, głęboko pierzasto podzielone; odziomkowe całobrzegie, zimujące.
Dolne liście ogonkowe, jajowato lancetowate o długości do 20 cm, niepodzielne, całobrzegie lub ząbkowane. Liście górne o blaszce liściowej głęboko wciętej, siedzące, pierzastodzielne, naprzeciwległe, odlegle ząbkowane.

Kwiaty - wargowe, niebieskofioletowe, czerwonawe lub białe, zebrane w półkuliste główki (koszyczki). Listki okrywy wyrastają gwiaździście. Szypułka koszyczków i dno kielicha są owłosione. Kwiaty dwupłciowe o średnicy 3-4 cm, jednopłciowe o połowę mniejsze. Jednopłciowe złożone są przeważnie z kwiatów męskich.
Kwiaty skrajne w koszyczku są większe od środkowych, ich korona ma 4 łatki różnej wielkości. Na kielichu występuje 8 szczeciniastych ości i 4-ząbkowy kieliszek.
Kwitnienie świerzbnicy polnej rozpoczyna się w maju  trwa aż do końca września. Na jednej łodydze mogą znajdować się zarówno kwiaty obupłciowe, jak i wyłącznie żeńskie, które różnią się przede wszystkim wielkością - kwiaty obupłciowe są większe, mają liliowy lub czerwony kolor korony, bardzo rzadko zdarzają się białe. Kwiaty żeńskie są wyraźnie mniejsze.

Owocem jest zielony lub żółty orzeszek, pokryty mikroskopijnymi włoskami. Nasiona roznoszone są przez mrówki.
Roślina rozmnaża się również poprzez podziemne rozłogi korzeniowe.

Świerzbnica polna to bardzo pospolita roślina pojawiająca się na całym terenie Polski – szczególnie popularna jest na niżu i w niższych partiach górskich. Pojawia się jako chwast w uprawach różnego typu, ale jest to rzadkie zjawisko - częściej pojedynczo lub w małych zbiorowiskach występuje na suchych łąkach, w zaroślach, na miedzach i przydrożach, rośnie także na skrajach pól.
Preferuje gleby średnie, szczególnie lessowe i rędziny, o gliniastym podłożu.
Lubi stanowiska suche i słoneczne, zasobne w węglan wapnia, którego potrzebuje w dużych ilościach do rozwoju.
Siedliska - obrzeża lasów, zarośla, suche i średnio wilgotne łąki i wzgórza, przydroża, zbocza, czasami na polach uprawnych. Gatunek charakterystyczny dla łąk grądowych 

Nie można mówić o szkodliwości świerzbnicy polnej - pojawia się w uprawach rzadko i nie robi tam większego spustoszenia. Najczęściej wyrasta w uprawach wieloletnich, koniczynie i lucernie, ale często porasta również inne plantacje - także ogrody warzywne, zboża i rzepak. Pojawia się na łąkach i pastwiskach, ale jej obecność jest obojętna - nie zagłusza bardziej wartościowych roślin, ale sama nie przedstawia większej wartości odżywczej dla zwierząt gospodarskich.

Zastosowania lecznicze świerzbnicy polnej

Surowcem jest kwitnące ziele świerzbnicy - Herba Knautiae (Scabiosae) arvensis i kłącze z korzeniami świerzbnicy polnej - Rhizoma cum radicibus Knautiae (Scabiosae) arvensis.
Cenny jest również surowiec świeżo zebrany i zalany gorącym alkoholem (wrzącym) 50-60% alkoholatura stabilizowana z ziela lub kłącza świerzbnicy.

Ziele należy suszyć w ciemnym pomieszczeniu, w temp. do 40 stopni Celsjusza; kłącza szybko umyć i rozdrobnić, podsuszyć w temp. do 50 stopni Celsjusza. Przechowywać w światłoszczelnych opakowaniach. Wrażliwy na światło.

Świerzbnica polna bywa stosowana w leczeniu następujących chorób: angina, choroby skórne, choroby zakaźne, czyrak, dżuma, epilepsja, kaszel, padaczka, ropień, rzeżączka, świerzb, trądzik młodzieńczy, wągry, wrzód, zakażenie, zapalenie gardła, zapalenie opłucnej, zatoki.
Zastosowanie farmakologiczne - leki moczopędne, leki przeciwpadaczkowe.

Inny opis świerzbnicy polnej przedstawiłam TUTAJ.

źródło 1, źródło 2, źródło 3

.42..9

świerzbnica polna, kwiat świerzbnica opis zdjęcia, Knautia arvensis, świerzbnica polna zdjęcia opis, Knautia arvensis opis zdjęcia, świerzbnica polna wygląd informacje, Knautia arvensis grafika informacje, świerzbnica polna właściwości lecznicze, Knautia arvensis zastosowanie lecznicze, świerzbnica polna kwiaty zdjęcia, Knautia arvensis właściwości informacje, świerzbnica polna chwile zachwycone, Knautia arvensis chwile zachwycone,