Dziś przedstawiam ilustrowaną relację ze spotkania z żukiem wiosennym (tak mi się przynajmniej wydaje po przyspieszonym kursie doktoranckim z cyklu "Co to za żuk?"). Jestem pewna, że w internecie znajdują się wizerunki tego żuka w jakości super-makro-de-lux i przy takim porównaniu moje fotki wypadają miernie, niemniej jednak posiadają one pewien niezaprzeczalny walor. Otóż nieostrość (oraz inne defekty) są nie tylko wynikiem NIEprzeciętnych umiejętności własnych. Sporą dawkę dynamizmu widoczną w postaci efektów specjalnych (rozmazania, różnorodne ujęcia) wprowadził bowiem obiekt mego (kilkuminutowego) zainteresowania, niejaki żuk wiosenny maści atramentowy (szafirowy?) metalik.
Wystarczyło jedno spojrzenie na ziemię i od razu zauważyłam go pośród źdźbeł traw i opadłych liści - połyskiwał pięknym głębokim kolorem. Na pierwszym zdjęciu wygląda na monstrum, ale zapewniam, że miał między 1,5 a 2 cm długości. Siedział nieruchomo, zbliżyłam się więc, by przyjrzeć mu się z bliska (aparat w gotowości). Zastosowałam procedurę zwykłą: 1/ najpierw "czy gały widziały?", 2/ potem fotowanie. Byłam więc świadkiem jak żuczek ocknął się z kontemplacji i na mój widok (zapach - to pewniejsze) rzucił się do chaotycznej ucieczki. W tym momencie zaczęłam dopiero fotować.
 |
| Żuk wiosenny (Trypocopris vernalis) - gatunek chrząszcza z rodziny gnojarzowatych (Geotrupidae) fot. 2 sierpnia |
Oczywiście, chciałam zrobić zdjęcia z jak najbliższej odległości, ale żuk nie miał parcia na szkło i co chwilę zmieniał kierunek marszruty lekko strzygąc (mierząc we mnie) czułkami, którymi zapewne mnie lokalizował.
 |
| Żuk wiosenny (Trypocopris vernalis) |
Poniższe zdjęcie daje choć częściowe wyobrażenie o raczej niewielkich rozmiarach żuka wiosennego, który osiąga najwyżej 2 cm długości. Pytanie: z czułkami czy bez?
 |
| Żuk wiosenny (Trypocopris vernalis) |
Gdy patrzyłam jak żuk uciekał z tak wielką determinacją (ciut nieporadnie), to aż żal mi go się zrobiło. Nie chciałam przecież wyrządzać mu żadnej krzywdy, tylko pstryknąć kilka zdjęć... Ale jak z takim się dogadać?
Żuki są niezwykle pożyteczne - uprzątają wszelkie odchody i szczątki martwych zwierząt. Dzięki żukom odchody i zawarte w nich drobnoustroje bardzo szybko znikają z powierzchni ziemi. Żuki zakopują nadmiar pożywienia i przechowują go w podziemnych tunelach o głębokości nawet 1 m. Z kolei kopanie tuneli zwiększa przewiewność i przesiąkliwość podłoża, a gromadzony w nich pokarm dodatkowo użyźnia wierzchnią warstwę gleby.
 |
| Żuk wiosenny (Trypocopris vernalis) |
Żuki nie widzą zbyt dobrze, za to mają dobrze rozwinięty narząd węchu (w czułkach). Być może lekki wiatr chwilami unosił mój zapach w inną stronę, bo ku mej radości, żuk zawrócił i szedł prosto w kadr. Po kilku sekundach biedaczek zorientował się, że zmierza w paszczę lwa (że niby to ja) i raptownie zawrócił...
 |
| Żuk wiosenny (Trypocopris vernalis) |
Kiedy żuk znów zmienił kierunek, byłam prawie pewna, że zaraz uniesie pokrywy i wystartuje do lotu (i zabuczy mi koło ucha), ale nie - cały czas brnął poprzez źdźbła traw, a nawet kłusował (na jego żukowatą skalę). Było już po wpół do czwartej i choć dzień był pogodny, to jakoś nie miał ochoty fruwać - i dobrze!
 |
| Żuk wiosenny (Trypocopris vernalis) |
W moim mniemaniu ja prawie się nie przemieszczałam (no, może krok w tę czy inną stronę), za to odnosiłam wrażenie, że żuk pędzi. Od chwili gdy wyczuł moją obecność - cały czas był w ruchu, maszerował szybko i niestrudzenie, pokonując wszelkie przeszkody - źdźbła traw, patyczki, liście i mech. Nic nie mogło go zatrzymać, ledwie za nim nadążałam (potrafił mi uciec z kadru w czasie krótkiego ustawiania ostrości). Stąd takie efekty...
 |
| Żuk wiosenny (Trypocopris vernalis) |
Zebrawszy materiał do niniejszej relacji zwróciłam żukowi święty spokój - oddaliwszy się. Na dobre.
A tak wygląda miejsce w Moim Lesie, gdzie spotkałam żuka (trawy w lewej dolnej części zdjęcia)
Poniżej wiązanka pozostałych kilku zdjęć (zbyt słabych, by je pokazywać w większym rozmiarze) ilustrujących żwawość żuka. Zdjęcia są także ułożone chronologicznie i wykonane mniej więcej z tego samego miejsca. Proszę więc zwrócić uwagę na wielokierunkowość ucieczki żuka.
 |
| Żuk wiosenny (Trypocopris vernalis) - zdjęcia przedstawiają tego samego osobnika próbującego oddalić się w pośpiechu |
------------------------
Poniżej przedstawiam wizerunki oraz zwięzłe opisy (dodaję też linki dla zainteresowanych) aż trzech żuków: wiosennego, leśnego oraz gnojowego. Myślę, że takie porównanie wyglądu różnych gatunków żuków (dotąd myślałam, że niebieski żuk to zawsze ten sam niebieski żuk) pozwoli podeprzeć moją tezę, że ten "mój" wygląda tak jak pierwszy z przedstawionych poniżej. Żuk gnojowy, chociaż nie jest niebieski (chyba takiego nie widziałam) znalazł się tu z powodu... mylenia jego łacińskiej nazwy gatunkowej z nazwą żuka leśnego.
I króciutko o tym jak odróżnić napotkanego żuka wiosennego od leśnego:
Żuk wiosenny (ten dzisiejszy) ogólnie jest gładki, jakby wypolerowany i przez to pięknie połyskuje, do tego w oglądzie z góry jest zgrabnie owalny. Na głowie ma niewielki guzek (wypukłość) i duże przedplecze. Na pokrywach skrzydeł (niemal) nie widać żadnego bruzdowania - wydają się gładkie.
Moim zdaniem żuk wiosenny jest efektowniejszy, ładniejszy(??) niż żuk leśny, którego także udało mi się sfotować (zobacz TUTAJ).
Żuk leśny na głowie posiada wyraźniejszy guzek. Na przedpleczu punktowanie również jest wyraźniejsze, a na pokrywach skrzydeł widoczne są podłużne bruzdy. Wszystkie te "nierówności" powodują, że jego połyskliwość jest znacznie słabsza - wydaje się zwyczajnie czarno-granatowy.
***************
Żuk wiosenny
 |
| Żuk wiosenny Trypocopris (Trypocopris) vernalis vernalis |
Żuk wiosenny (Trypocopris vernalis) - gatunek chrząszcza z rodziny gnojarzowatych (Geotrupidae), podrodzina Geotrupinae, rodzaj Trypocopris.
Rozprzestrzeniony w prawie całej Europie (prócz skrajnych części północnych Fennoskandii oraz południowych części Półwyspu Iberyjskiego i Apenińskiego), wykazywany ponadto z Azji Mniejszej i Iranu. W Polsce pospolity i szeroko rozprzestrzeniony. Występuje głównie na niżu i na podgórzach, zarówno na terenach otwartych, jak i leśnych. Odżywia się głównie ekskrementami koni i krów. Chrząszcz buduje na głębokość około 10 cm zamknięte ziemią chodniki, w których gromadzi materiał pokarmowy.
Wygląd żuka wiosennego
Ciało krótkie, krępe, mocno wypukłe, błyszczące, metalicznie niebieskie lub zielone (rzadko o czerwonym lub fioletowym połysku), długości 12-20 mm. Nogi pokryte kolcami. Głowa pośrodku z guzkiem. Na punktowanie przedplecza składają się dwa rodzaje punktów: mniejsze i większe. Samiec posiada podwójny ząb wierzchołkowy na zewnętrznym brzegu przednich goleni. Spodnia listwa przednich goleni jego odnóży wyposażona w szereg dużych ząbków. Samica ma wymieniony wcześniej ząb pojedynczy, a listwę przednich goleni pozbawioną ząbków. Pierwsza para odnóży (grzebnych) zaopatrzona jest w wyraźne ząbki na goleniach.
Porusza się stosunkowo niezgrabnie, ale podczas słonecznej i ciepłej pogody dobrze i szybko fruwa.
Od podobnego Trypocopris alpinus wyróżnia się jednorodnym owłosieniem (brak odstających czarnych włosków między przylegającymi, brązowymi), prawie całkowicie zanikającymi rzędami pokryw, a ich międzyrzędami słabo lub w ogóle niepunktowanym (źródło)
***************
Żuk leśny
 |
| Żuk leśny Anoplotrupes stercorosus |
Żuk leśny (Anoplotrupes stercorosus) - gatunek chrząszcza z rodziny gnojarzowatych (Geotrupidae), podrodzina Geotrupinae, rodzaj Geotrupes (żuk).
Znany z całej Europy (prócz południowych części Półwyspu Iberyjskiego i Bałkańskiego), na północy przekraczający koło podbiegunowe, a na wschód docierający do Syberii Zachodniej, notowany nadto z Kaukazu. W Polsce najpospolitszy gatunek z podrodziny Geotrupinae, zwykle licznie występujący. Zasiedla tereny nizinne i górzyste, gdzie dociera do około 2000 m n.p.m.
Żyje wyłącznie w lasach liściastych i mieszanych niezbyt wilgotnych, gdzie żeruje w butwinie roślinnej. Postacie dorosłe po przezimowaniu pojawiają się od kwietnia i przeżywają do czerwca, nowe pokolenie ukazuje się od lipca do października. Odżywiają się poza butwiną roślinną także świeżym kałem zwierzęcym i owocnikami niektórych grzybów kapeluszowych oraz sokiem wypływającym z drzew. Budują otwarte chodniki na głębokość około 15-30 cm. Poniżej warstwy próchnicznej, na dnie chodnika znajdującego się już w glebie mineralnej, chrząszcz gromadzi zlepek butwiny roślinnej składającej się ze szczątków liści, igliwia, korowiny i butwiejącego mchu. W gospodarce leśnej chrząszcz ten odgrywa bardzo ważną rolę, gdyż przez zakopywanie butwiny roślinnej nawozi glebę leśną, a przez kopanie chodników zwiększa jej przewiewność i przesiąkliwość.
Wygląd żuka leśnego
Długość ciała 11-20 mm. Ciało sklepione, ubarwione niebiesko lub niebiesko-czarno. Spód ciała ma delikatnie metaliczny niebieski lub zielony połysk. Głowa z guzkiem na środku. Czułki z trójczłonową buławką. Przedplecze mocno sklepione. Pokrywy z wyraźnymi guzami barkowymi i urzeźbieniem, na które składają się żeberka i bruzdki. (źródło)
***************
Żuk gnojowy
 |
| Żuk gnojowy, żuk gnojarz Geotrupes (Geotrupes) stercorarius |
Żuk gnojowy (Geotrupes (Geotrupes) stercorarius), inne nazwy: żuk gnojarz, gnojak, żuk gnojak) - szeroko rozpowszechniony w północnej części Palearktyki, w Europie docierający do najdalszych, kraików północnych, a w południowej części kontynentu lokalnie w górach do wysokości 1800-2300 m n.p.m. W Polsce występuje pospolicie na całym obszarze od wiosny do jesieni w ekskrementach koni, pod którymi buduje w ziemi pionowe chodniki dochodzące do około 40 cm głębokości. Rozwój larwalny trwa 12-13 miesięcy. Nowa generacja ukazuje się od końca czerwca do początku października.
Zamieszkuje śródleśne łąki i widne lasy, gdzie wyszukuje odchody zwierząt roślinożernych, ponieważ jego larwy rozwijają się w kulkach utoczonych z tego rodzaju nawozu (należy do koprofagów). Jest największym polskim chrząszczem z rodzaju Geotrupes, rodzina żukowate (Scarabeidae).
Wygląd żuka gnojowego
Ciało owalne, sklepione, długości 14-25(27) mm. Ubarwienie z wierzchu zielono-granatowo-czarne, połyskujące metalicznie lub czarne, lub czarno-zielone. Pod spodem niebiesko-fioletowe, niebieskie bądź niebiesko-czarne. Głowa z guzkiem w części środkowej. Przedplecze z dużymi punktami po bokach. Pokrywy o międzyrzędach słabo wypukłych i delikatnie poprzecznie pomarszczonych, a rzędach głęboko punktowanych. Samiec posiada na spodniej listwie przednich goleni 1 do 3 zębów lub guzków, a na tylnych udach dwa zęby. Samica w tych miejscach nie posiada ząbków. Od innych polskich przedstawicieli rodzaju Geotrupes wyróżnia się posiadaniem na pokrywach między guzem barkowym a szwem 7 rzędów, a sternitami odwłoka na całej powierzchni owłosionymi i punktowanymi
Żuk wiosenny - link 1, link 2,
Żuk leśny - link 1, link 2, link 3,
Żuk gnojowy - link 1, link 2,
75905
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz