Tojad lisi (Aconitum lycoctonum)

Przedstawiam dziś straszliwie trującą roślinę, tojad lisi. Bidulek rośnie w Polsce na zaledwie czterech stanowiskach w Kotlinie Żywieckiej i ledwie zipie, w sensie, że jest zagrożony wyginięciem. 

Fotografowałam go w ogrodzie botanicznym w latach 2017-2021.

Nie wiem jak to jest u Was, ale ja, choćby ze względu na to, by nie uszkodzić obiektu fotograficznego, raczej nie dotykam roślin (często nawet ich nie wącham, bo wiecie, wstrzymuję oddech  ;-P ). Do głowy by mi nie przyszło, by zrywać i wtranżalać owoce (lub korzenie!) nieznanej mi rośliny. Dlatego nie bardzo rozumiem, po co robi się regularne larum na temat jakież to trujące rośliny rosną wokół nas (lub są sadzone na miejskich rabatach) i że to skandal, że w ogóle istnieją. Nie podejmuję się dyskusji, albowiem z automatu ręce mi opadają. Wspomnę tylko, że miejska rabata (pobocze drogi czy botaniczna kwatera) to nie darmowy warzywniak, z którego bezkrytycznie można wyżerać co się żywnie podoba. Prawo doboru naturalnego dotyczy wszystkiego...

 

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum L. em. Koelle) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny jaskrowatych. 
Jest rośliną bardzo silnie trującą, jedną z najbardziej trujących spośród rosnących w Polsce  [16 czerwca]

 

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum) 

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum) 

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum) 

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum) 

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum) 

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum) 9 lipca

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum) 

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum) 12 lipca

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum) 19 lipca

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum) 

Dodane kilka dni później (po publikacji wpisu). Zdjęcia przedstawiają tojad (ale czy lisi???) rosnący w innym miejscu ogrodu (alpinarium, sadzawka przy brzozie). Z opisu gatunku wynika, że tojad lisi ma kwiaty bladożółte lub białawe, a tu mamy kwiaty dwubarwne... Gdy teraz im się przyglądam, dostrzegam, że ich wygląd różni się nieco od kwiatów tojadu na opisanym stanowisku. Niestety, na razie nie jestem w stanie ustalić czy jest to inny gatunek, czy może jakaś... odmiana tojadu.

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum) 20 lipca

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum) 

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum) 

Dodane w październiku 2021 (zdjęcia tojadu rosnącego w alpinarium na stanowisku nieopisanym)
 

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum) 26 lipca

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum) 21 sierpnia

---------------------------------------

Tojad lisi (Aconitum lycoctonum L. em. Koelle) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny jaskrowatych.

Roślina objęta jest ścisłą ochroną gatunkową. 

Występuje w Azji i w Europie. W Azji występuje na Syberii, w środkowej Azji, w Chinach i Mongolii[5]. W Europie występuje w jej części środkowej, południowej i zachodniej, z centrum zasięgu w Alpach); do około 2400 m n.p.m.
W Polsce występuje wyłącznie podgatunek A. lycoctonum subsp. lycoctonum i tylko w Kotlinie Żywieckiej.

Pokrój - duża roślina o wysokości 40-150 cm i włóknistych korzeniach bez bulw.

Liście - dolne liście łodygowe i liście odziomkowe dłoniasto klapowate, długoogonkowe, wyższe krótkoogonkowe lub siedzące.

Kwiaty - w odróżnieniu od innych rodzimych gatunków tojadów o kwiatach fioletowych, kwiaty tojadu lisiego są bladożółte lub białawe. Kwiatostan wydłużony z odstającymi odgałęzieniami, na których kwiaty zebrane są w grona. Mają przylegająco owłosiony, walcowaty hełm o długości ok. trzykrotnie większej od szerokości. Ostrogi są spiralnie zwinięte i wewnątrz zawierają nektar.

W Polsce kwitnie od czerwca do sierpnia, kwiaty zapylane są przez trzmiele. 

Owoc - wielonasienny mieszek. Nasiona tępo trójkanciaste, czerniawe i przeważnie nagie. Roślina rozmnaża się wyłącznie przez nasiona. 

Gleba - roślina przywiązana jest do podłoża bogatego w węglan wapnia. 

Siedlisko - w Polsce występuje przede wszystkim w zbiorowiskach leśnych i zaroślowych, rozwijających się na stromych, niestabilnych zboczach. 

Jest rośliną bardzo silnie trującą, jedną z najbardziej trujących rosnących u nas. Trująca jest cała roślina, a szczególnie nasiona i korzenie. Roślina zawiera akonitynę, która w okresie renesansu była często stosowaną trucizną i zyskała miano arszeniku roślinnego). 

Akonityna w niewielkich dawkach działa pobudzająco, przy większych powoduje paraliż nerwów ruchowych i czuciowych. Przy doustnym spożyciu już 2-5 g tojadu lisiego może spowodować zatrzymanie akcji serca i paraliż oddechowy, w rezultacie śmierć. Może się wchłaniać także przez skórę

W Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) jest umieszczona w grupie gatunków rzadkich, potencjalnie zagrożonych (kategoria zagrożenia R). W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię EN (zagrożony). Umieszczona w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin w kategorii EN – zagrożony. Stanowiska tojadu lisiego w Polsce zlokalizowane są w obrębie nielicznych enklaw leśnych i zaroślowych o niewielkiej powierzchni, w sąsiedztwie terenów rolniczych i zurbanizowanych. Są one narażone z uwagi na możliwość bezpośredniego zniszczenia wskutek działań człowieka. Żadne ze stanowisk nie jest objęte obszarową ochroną prawną

Wikipedia,