Rok temu zaprezentowałam tojad lisi [TUTAJ], tym razem będzie tojad dzióbaty. Znalazłam go w tylko jednym miejscu - na terenie botanicznego alpinarium przy sadzawce. Nie przepadam za pojedynczymi stanowiskami roślin, których nie wcześniej nie poznałam, a to dlatego, że popełniam błędy przy identyfikacji. Weryfikacja często bardzo się przedłuża, co prowadzi do tego, że na tygodnie, miesiące, a nawet lata, zarzucam dany temat. Z tym tojadem "zabawa" polegała na tym, że rośnie on sobie pośród innych roślin, głównie paproci, ale i... tojadu lisiego! No, ale dzięki temu dysponuję autorską opinią na temat różnic między tymi dwoma gatunkami ;-). Najkrócej rzecz ujmując - tojad dzióbaty ma ok. trzykrotnie mniejsze liście (i wyraźnie inne niż u lisiego), za to kwiaty ma ze trzy razy większe! I choć, wg opisów botanicznych, oba tojady kwitną od czerwca, co potwierdza się to tylko w przypadku tojadu lisiego. Botaniczny tojad dzióbaty raczył zakwitnąć dopiero z początkiem sierpnia.
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny jaskrowatych [8 sierpnia] |
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) 5 lipca |
Oto dowód na to, że tojad lisi kwitnie wcześniej. Na zdjęciu widać białe kwiaty tojadu lisiego (nie widać za to jego liści ukrytych za paprociami), a na pierwszym planie ulistnione pędy tojadu dzióbatego, na których próżno szukać choćby pąków kwiatowych.
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) 5 lipca |
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) 18 lipca |
Wreszcie pod koniec lipca dalo się zauważyć liczne, acz niezupełnie gotowe pąki kwiatowe.
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) 29 lipca |
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) |
Około dziesięć dni później sfotografowałam kwiaty.
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) 8 sierpnia |
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) |
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) |
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) |
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) |
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) |
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) |
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) |
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) |
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) 16 sierpnia 2021 |
Dodane nieco później
Takiego widoku absolutnie się nie spodziewałam! Co prawda, liście zaczęły obsychać, zapewne na skutek braku opadów, za to obfitość kwiatów robiła wielkie wrażenie.
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) 17 sierpnia 2022 |
 |
| Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum) 17 sierpnia 2022 |
Niestety, nie zobaczyłam owoców tojadu dzióbatego, gdyż po przekwitnieniu rośliny zostały przycięte chyba przy samej ziemi (na początku października nie wypatrzyłam nawet liści!).
---------------------------------------------------
Tojad dzióbaty, tojad pstry (Aconitum variegatum L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych.
Występuje w środkowej, południowej i wschodniej Europie oraz w Turcji.
W Polsce występuje głównie w Karpatach i Sudetach, poza nimi jeszcze na przedgórzu Sudetów, na Wyżynie Małopolskiej i Lubelskiej, na Pojezierzu Kaszubskim i Pobrzeżu Gdańskim. Notowany był również z Wyżyny Śląskiej i z Roztocza.
W Polsce gatunek ten objęty jest prawną ochroną gatunkową. W latach 1957-2014 znajdował się pod ochroną ścisłą, od 2014 roku podlega ochronie częściowej. Znaczna część jego stanowisk jest chroniona w parkach narodowych i rezerwatach, zagrożone są tylko niektóre stanowiska nadrzeczne wskutek regulacji rzek i potoków. Sporadycznie bywa też niszczony przez zrywanie lub przesadzanie do ogródków.
Łodyga - naga, wzniesiona i zwykle rozgałęziona, osiąga ok. 100 cm wysokości. Jest gruba, sztywna, naga i pusta w środku.
Liście -ulistnienie skrętoległe. Liście duże, dłoniaste, głęboko podzielone na kilka odcinków, 5-7 sieczne, głęboko ząbkowane.
Kwiaty - kwiatostan znajdujący się na górnej części łodygi składa się z grona, bądź kilku gron o fioletowo-granatowej barwie (wyjątkowo zdarzają się białe kwiaty lub pstre). Kwiaty grzbieciste o opadającym okwiecie, do 5 cm długości i do 2 cm szerokości. Posiadają wąskopłatkowe podkwiatki. Hełm kwiatów ma owłosione brzegi, jest otwarty, wydłużony i pochylony do przodu, a nad samym dzióbkiem jest silnie wklęsły. Wewnątrz znajdują się miodniki o zgrubiałej i odgiętej do tyłu ostrodze. Nitki pręcików są nagie.
Kwitnie - od czerwca do września, zapylany jest przez trzmiele.
Owoc - mieszek zawierający liczne drobne nasiona. Mają one gładkie ściany oraz oskrzydlone krawędzie. Owoce dojrzewają od września i stopniowo rozsiewają się.
Korzeń - bulwiasty, o barwie czarnobrunatnej. Długie oraz silne korzenie umacniają w górach osypujące się zbocza.
Występuje w zespołach ziołorośli i w lasach, szczególnie nad potokami, na obrzeżach lasów, na polanach, upłazach i ustalonych piargach.
Wszystkie części rośliny są silnie trujące.
Rośnie na żyznych i wilgotnych glebach w lekkim półcieniu.
Roślina nie wymaga zabezpieczenia na zimę - w warunkach środkowoweuropejskich jest w pełni mrozoodporna.
Gatunek o dużej zmienności. W Polsce występuje tylko podgatunek typowy Aconitum variegatum subsp. variegatum.
Tworzy mieszańce z tojadem mocnym (tojad Berdaua A. ×berdaui), t. wiechowatym (tojad kosmatoowockowy A. ×hebegynum DC.) oraz t. wschodniokarpackim (tojad Pawłowskiego A. ×pawlowskii Mitka & Starm.)
Pięknie go pokazałaś - zgadza się nieczęsta roślina, ale w górach widywana przy szlakach.
OdpowiedzUsuń