Trzmielina pospolita

Trzmielina pospolita, Euonymus europaeus

Wiosną sfotowałam dziwne kwiaty - małe, bladozielone, niezbyt urodziwe, ale liczne - na gałązkach nieznanych mi krzewów, rosnących przy ścieżce prowadzącej do Zaczarowanego Lasu, tuż nieopodal suchodrzewu tatarskiego. Troszkę przypominały mi kwiaty przestępu dwupiennego, ale te były jeszcze mniejsze, sztywniejsze i jakby "niedorobione"  :-) . Zaglądałam do nich przez kilka dni, licząc na to, że bardziej się rozwiną, dojrzeją, ale... nic z tego - po prostu taka ich była uroda.
Wkrótce o nich zapomniałam, zwłaszcza, że nijak nie potrafiłam zidentyfikować gatunku.
Późnym latem, nad Dużym Stawem znalazłam krzewy (małe drzewka?), na których dojrzewały bladoróżowe (wówczas) owoce. Jak je opisać, by znaleźć ich zdjęcia (i nazwę) w wyszukiwarce?
Nagle wymyśliłam - czterograniaste! I tak zidentyfikowałam trzmielinę zwyczajną  :-) .

Trzmielina pospolita, trzmielina zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - gatunek krzewu należący do rodziny dławiszowatych. Występuje w Europie i Azji, w Polsce dość pospolity na całym obszarze (gatunek rodzimy) - 29 sierpnia

Trzmielina pospolita, trzmielina zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - największą ozdobą krzewu są  dekoracyjne owoce i efektownie przebarwiające się, jesienne liście (fot. 9 września)

Trzmielina pospolita/zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - jest jedną z najbardziej trujących roślin, posiada jednak także właściwości lecznicze (fot. 29 sierpnia)

Trzmielina pospolita/zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - liście eliptyczne, ciemnozielone i lekko ząbkowane, zaostrzone, o klinowatej podstawie, o długości 3-9(10) cm. Ogonek liściowy krótki, na blaszce widoczne 5-6 nerwów bocznych (9 września)

Trzmielina pospolita/zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - młode gałązki gładkie, oliwkowozielone, starsze czterokanciaste.

Trzmielina pospolita/zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - jest cenną domieszką biocenotyczną w lesie, gdyż stanowi pokarm dla ptaków i owadów

Trzmielina pospolita/zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - zatrucie powoduje osłabienie, wymioty, biegunkę, dreszcze, konwulsje, zaburzenia w pracy serca, paraliż, a w końcu śmierć (13 września)

Trzmielina pospolita/zwyczajna (Euonymus europaeus L.) -  owocem jest czterograniasta jaskraworóżowa torebka, zawierająca 4 białe nasiona w pomarańczowej osnówce

Trzmielina pospolita/zwyczajna (Euonymus europaeus L.) to rozłożysty krzew o luźnej koronie, osiągający wysokość do 3(4) m. Rośnie na podłożu żyznym i wilgotnym (29 sierpnia)

Trzmielina pospolita/zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - owoce dojrzewają na przełomie września i października i wysypują się na zewnątrz z pękających torebek, które długo pozostają na krzewie (13 września)

Trzmielina pospolita bywa dość zmienna w wyglądzie, dlatego zdarzają się rośliny o pokroju nieco odmiennym od typowego, czyli rozłożystego krzewu. Czasem spotyka się krzewy tworzące formę płaczącą. Spotkałam też trzmieliny, które wyglądały jak małe drzewka (z pniem rozwidlającym się na wysokości kilkudziesięciu cm). Udało mi się jakoś do nich dostać i sfotografować korę.

Trzmielina pospolita/zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - drewno jest twarde, bardzo gęste, ciężkie i trwałe, jednak osiąga tylko małe średnice. Szczególnie dobre do toczenia - wyrabiano z niego gwinty drewniane i kołowrotki do przędzenia.

Trzmielina pospolita/zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - średnica tego pnia nie przekraczała kilku cm.

Trzmielina pospolita/zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - pędy sztywne z czterema podłużnymi korkowymi listwami (to zdaje się te jasne pasy).

Trzmielina pospolita/zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - owoce (19 września)

A oto przedziwne kwiaty trzmieliny. Odniosłam wrażenie, że Matka Natura wymyślając taki kształt kwiatów była jeszcze w wieku dziecięcym  ;-) . Widząc kwiaty wiem już skąd biorą się te czterograniaste owoce.

Trzmielina pospolita/zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - kwiaty małe, drobne, jasnozielonkawe zebrane po kilka w pozorne baldaszki na szczytach gałązek.

Trzmielina pospolita/zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - kwiaty pojawiają się w maju i tworzą na końcach sztywnych, długich ogonków, niewielkie baldachogrona. Zapylają je owady z rodziny muchówek (12 maja)

Trzmielina pospolita/zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - drobne bladozielonkawe kwiaty mają czterodziałkowy kielich i koronę, 4 białe pręciki i zielony słupek (12 maja)

Trzmieliny, której kwiaty oraz pnie przedstawiłam wydały niezbyt dorodne owoce (drobniejsze, bledsze). Zapewne stało się tak z powodu suchszego podłoża i mniejszego nasłonecznienia. Trzmielina pospolita rzadko choruje, lecz niekiedy bywa atakowana przez larwy namiotówki trzmielinówki (Yponomeuta cagnagella), żywiące się jej liśćmi (na zdjęciu powyżej liść jest podejrzanie zwinięty).

Trzmielina pospolita, Euonymus europaeus  25 września

Trzmielina pospolita, Euonymus europaeus  22 listopada

-----------------------------------

Trzmielina pospolita, trzmielina zwyczajna (Euonymus europaeus L.) - gatunek krzewu należący do rodziny dławiszowatych (Celastraceae). Występuje w Europie i Azji, w Polsce jest dość pospolity na całym obszarze.
Gatunek dość zmienny w wyglądzie, dlatego mogą się zdarzać rośliny o pokroju nieco odmiennym od typowego - czasem spotyka się trzmieliny rosnące jako niewielkie drzewa lub krzewy tworzące formę płaczącą.

Pokrój - rozłożysty krzew o luźnej koronie, osiągający wysokość do 3(4) m i podobną szerokość.

Pędy - młode gałązki gładkie, oliwkowozielonawe. Pączki z jasnymi dwubarwnymi łuskami, przylegając do pędów. Pędy sztywne, czterograniaste z czterema podłużnymi korkowymi listwami.

Liście - eliptyczne, ciemnozielone, zaostrzone, o klinowatej podstawie i piłkowanych brzegach, długości 3-9(10) cm. Ogonek liściowy krótki (ok. 0,5-1 cm), na blaszce widoczne 5-6 nerwów bocznych. Jesienią liście przebarwiają się efektownie na intensywne odcienie czerwieni i opadają.

Kwiaty - drobne, bladozielonawe, przedprątne, zebrane w pozorne baldaszki na szczytach gałązek. Mają kielich i koronę - czterodziałkowe, 4 pręciki i 1 słupek.
Kwitnie w maju, zapylana jest przez muchówki.

Owoc - czterograniasta jaskraworóżowa torebka, zawierająca 4 białe nasiona w pomarańczowej, mięsistej osnówce. Utrzymują się na krzewie jeszcze długo po opadnięciu liści. Są trujące.
Dojrzewają na przełomie września i października i wysypują się na zewnątrz z pękających torebek, które pozostają na krzewie jeszcze przez wiele tygodni (czasem nawet do późnej zimy).

Drewno - żółte, twarde, bardzo gęste, ciężkie i trwałe, jednak osiąga tylko małe średnice. Szczególnie dobre do toczenia - wyrabiano z niego gwinty drewniane i kołowrotki do przędzenia. Stanowi dobry surowiec na węgiel drzewny.

Z korzeni otrzymuje się gutaperkę (substancja pochodzenia naturalnego, pozyskiwana i wykorzystywana w podobny sposób jak kauczuk naturalny, z tą różnicą, że gutaperka jest mniej elastyczna). 

Roślina wieloletnia, nanofanerofit. Gatunek krajowy jest całkowicie odporny na mróz i choroby.

Siedliska - lasy i zarośla na całym niżu i w niższych położeniach górskich.   

Roślina silnie trująca - wszystkie części rośliny, ale przede wszystkim owoce zawierają glikozydy: ewobiozyd, ewomonozyd i ewonozyd. Zatrucie trzmieliną zwyczajną powoduje osłabienie, wymioty, biegunkę, dreszcze, konwulsje, zaburzenia w pracy serca, paraliż, a w końcu śmierć. Za śmiertelną dla dorosłego człowieka dawkę uważa się spożycie 35 owoców.

Roślina lecznicza - owoc trzmieliny zawiera alkohole cukrowe (dulcytol), garbniki, flawonoidy (kemferol, zeaksantyna), alkaloidy (frangulanina, frangufolina), kardenolidy (evonosid), kwasy organiczne, witaminy (P, C, A, B1), saponiny triterpenowe.
Syrop z owoców trzmieliny pobudza wydzielanie żółci, moczu i potu, a wraz z nimi szkodliwych produktów przemiany materii. Wzmacnia i uszczelnia naczynia krwionośne. Posiada właściwości antyseptyczne w przewodzie pokarmowym. Reguluje pasaż treści pokarmowej, zapobiega zaparciu i atonii jelit. Działa przeciwwzdęciowo i wiatropędnie. Poprawia samopoczucie. Pobudza krążenie krwi na obwodzie, usprawnia krążenie wieńcowe. Wzmacnia siłę skurczu mięśnia sercowego. Znakomity do herbaty z miodem przy przeziębieniu, grypie i kaszlu. Wspomaga proces odchudzania, zapobiegając zaparciom i obrzękom oraz kumulacji chlorku sodu i toksyn w ustroju po rozpadzie tkanki tłuszczowej.
Owoce trzmieliny w dawkach leczniczych działają przeczyszczająco i silnie żółciopędnie. Trzmielina zastępuje kruszynę i szakłak, przy czym nie powoduje bolesnych dolegliwości przy przeczyszczeniu. Wywary z liści i gałązek trzmieliny lub z samej kory zastosowane zewnętrznie działają silnie antyseptycznie, przeciwroztoczowo i owadobójczo.
Wyciągi wodne z liści podane doustnie wpływają rozwalniająco, przeciwpasożytniczo i żółciopędnie.
W większych dawkach roślina wywołuje zatrucie!    
Więcej informacji i jak zrobić syrop - zobacz źródło


Czasami jest uprawiana jako roślina ozdobna. Odmiany trzmieliny:

• 'Red Cascade' - o dużych owocach, jej liście jesienią efektownie wybarwiają się na jaskrawe czerwone lub żółte odcienie
• 'Brilliant' - o szeroko kolumnowym dość gęstym pokroju, liście jesienią przebarwiające się na intensywnie czerwony kolor
• 'Albus' - okrywa owoców kremowobiała ładnie kontrastująca z pomarańczowymi osnówkami.

Wymagania glebowe - najlepsza jest ziemia zasobna w wapń, lekko wilgotna, ale trzmielina dobrze rośnie na prawie każdej glebie, na stanowiskach słonecznych lub płócienistych. Roślina tolerancyjna na odczyn pH podłoża. Obficie owocują tylko egzemplarze rosnące na stanowiskach słonecznych.

Rozmnażanie - z nasion wysiewanych zaraz po ich dojrzeniu, odmiany - wczesnym latem z sadzonek zielnych.

Cięcie - dobrze znosi przycinanie, ale wystarczy usuwanie słabych niewłaściwie rosnących lub chorych pędów.

Podlewanie i nawożenie - zasilanie kompostem. Jest wytrzymała na okresowe susze jak i zalewanie.

Zastosowanie - polecana do tworzenia grup krzewów lub sadzona pojedynczo dla przebarwiających się liści i efektownych owoców. Nadaje się na żywopłoty.


źródło 1, źródło 2, źródło 3,


Zobacz też uzupełniony o nowe zdjęcia wpis pt. Trzmielina brodawkowata  (link)



.70.14.

trzmielina pospolita, trzmielina zwyczajna, Euonymus europaeus, trzmielina właściwości lecznicze, trzmielina pospolita zastosowanie lecznicze, trzmielina pospolita zdjęcia opis, trzmielina zwyczajna opis zdjęcia, Euonymus europaeus zdjęcia informacje, trzmielina pospolita wygląd owoce, trzmielina zwyczajna owoce zdjęcia, Euonymus europaeus owoce kwiaty, trzmielina pospolita chwile zachwycone, trzmielina zwyczajna chwile zachwycone, Euonymus europaeus chwile zachwycone,