Czarci umysł, kolcowój pospolity

W pierwszej połowie maja, widząc po raz pierwszy krzew kolcowoju pospolitego (ze względu na kolor owoców zwanego też szkarłatnym), przede wszystkim zwróciłam uwagę na pięciopłatkowe kwiaty o pięknej, purpurowofioletowej barwie. Początkowo nie byłam nawet pewna, że jest to krzew - roślina była wciśnięta pomiędzy inne (głóg, dziki bez i zarośla). Długie i dość wiotkie pędy o kształtnych liściach przewieszały się ku ziemi, a tylko nieliczne wznosiły się ku górze, najpewniej wspierając się na gałązkach i pędach sąsiadujących roślin. W maju i w czerwcu (odwiedziłam tę roślinę po miesiącu) kwiatów było raczej niewiele - ot, gdzieniegdzie wyrastały pojedynczo. Żałowałam trochę, że kolcowój nie kwitnie obficie, albo że nie trafiłam na pełnię kwitnienia.
   Widziałam ten krzew i dzisiaj. Zamierzałam sfotografować dojrzewające owoce kolcowoju, ale... nic z tego. O, dziwo, u schyłku lata kolcowój ma się doskonale, a pąków, kwiatów w rozkwicie i przekwitłych (te nie opadają, lecz usychają) było naprawdę wiele. Za to ani śladu czerwieniejących  owoców (no chyba, że zielone, słabo niewykształcone owocki mylę z pąkami kwiatowymi).
     Przedstawiam zatem kwiaty i ulistnienie kolcowoju pospolitego, który choć pochodzi z Chin, nie jest kolcowojem chińskim (to jednak inny gatunek). Ten pierwszy zwany bywa czarcim umysłem (cała roślina jest trująca, choć w pełni dojrzałe owoce można spożywać), ten drugi rodzi owoce zwane jagodami goji. Zwracam na to uwagę, bowiem poszukując informacji o kolcowojach, natknęłam się na uproszczenia (chwyty marketingowe??) typu "kolcowój pospolity, czyli jagoda goji". Właściwości lecznicze kolcowoju chińskiego zostały potwierdzone, natomiast spożywanie owoców jego krewniaka, kolcowoju pospolitego, nadal budzi kontrowersje.
Podobno zwierzęta nie zjadają owoców tej rośliny... Więcej informacji poniżej zdjęć.

Kolcowój pospolity, kolcowój szkarłatny (Lycium barbarum L.) - krzew należący do rodziny psiankowatych. Pochodzi z Chin. W Polsce uprawiany jako roślina ozdobna, czasami dziczeje  (fot. 11 maja)

Kolcowój pospolity, kolcowój szkarłatny (Lycium barbarum L.) - kwiaty mają charakterystyczny purpurowofioletowy kolor. Płatki delikatnie wywijają się na zewnątrz.

Kolcowój pospolity (Lycium barbarum L.) - pręciki i słupek wystają daleko poza koronę. Osiągają długość do 2 cm i zwisają rosnąc pojedynczo lub zebrane są po 2-4.

Kolcowój pospolity (Lycium barbarum L.) to krzew o wysokości 1-3 m. Gałązki łukowato zwisające i pokryte kolcami. Na tych młodych pędach nie dostrzegłam jednak kolców (fot. 12 czerwca)

Kolcowój pospolity (Lycium barbarum L.) - kwiaty pojawiają się w maju, zwykle po kilka na wydłużonych szypułkach i kwitną aż do późnej jesieni  (fot. 12 czerwca)

Kolcowój pospolity (Lycium barbarum L.) - liście lancetowate o długości do 6 cm, ostre lub stępione na końcach, szarozielone i dość grube, sztywne i szorstkie (fot. 31 maja)

Kolcowój pospolity (Lycium barbarum L.) - liście, pędy oraz niedojrzałe owoce zawierają substancje toksyczne, dlatego uważa się go za roślinę trującą. Właściwości prozdrowotne dojrzałych(!) owoców oraz ich przydatność do spożycia budzi pewne wątpliwości.

Kolcowój pospolity (Lycium barbarum L.) - przypisuje mu się większość walorów prozdrowotnych jakie posiada inny gatunek, kolcowój chiński, ale owoce zawierają też pewne toksyczne substancje, jak atropina, która poraża układ nerwowy, prowadzi do paraliżu mięśni oraz dysfunkcji układu pokarmowego.

Kolcowój pospolity (Lycium barbarum L.) - do jedzenia nadają się tylko te owoce, które same spadły na ziemię lub znalazły się na niej po potrząśnięciu krzewem. Owoce tego krzewu nie są jednak zjadane przez zwierzęta.

Kolcowój pospolity (Lycium barbarum L.) - podobno owoce kolcowoju pospolitego leczą nadciśnienie oraz znacznie obniżają poziom cukru we krwi. Sporządzona z nich herbata łagodzi wszelkie problemy trawienne. Dodatkowo owoce pomagają oczyścić organizm z toksyn. Jednak zbyt duża ilość zjedzonych owoców może zaburzyć krzepliwość krwi.

Kolcowój pospolity (Lycium barbarum L.) - jest ergazjofigofitem (gatunkiem rośliny uprawnej obcego pochodzenia, który przejściowo dziczeje).Ja znalazłam właśnie krzew dziko rosnący   (fot. 1 września)

Kolcowój pospolity (Lycium barbarum L.) - po przekwitnieniu (zwykle od sierpnia) zawiązują podłużne, niewielkie owoce. Początkowo są one zielone, po dojrzeniu szkarłatnoczerwone.

Kolcowój pospolity (Lycium barbarum L.) - owoce i kwiaty, a także pokrój krzewu stanowią o dekoracyjnych walorach tej rośliny (fot. 1 września)

-----------------------------

Kolcowój pospolity, kolcowój szkarłatny (Lycium barbarum L.) - gatunek rośliny należący do rodziny psiankowatych. Pochodzi z Chin. Rozprzestrzenił się również w innych regionach świata i w wielu krajach jest uprawiany. Jest bliskim krewnym kolcowoju chińskiego, znanego jako jagody goji. W Polsce jest rośliną uprawianą jako roślina ozdobna, czasami dziczeje (kenofit, ergazjofigofit).

Krzew o wysokości 1-3 m. Gałązki łukowato zwisające i pokryte kolcami.

Liście - lancetowate, długości do 6 cm, ostre lub stępione na końcach, szarozielone i dość grube (sztywne), szorstkie, stępione na końcach.

Kwiaty - promieniste, 5-krotne o purpurowofioletowej koronie. Osiągają długość do 2 cm i zwisają rosnąc pojedynczo na wydłużonych szypułkach lub zebrane są po 2-4. Pręciki i słupek wystają daleko poza koronę. Płatki delikatnie wywijają się na zewnątrz. Kwitnie - do maj aż do późnej jesieni. Kwiaty miododajne.Poza pokrojem to właśnie owoce i kwiaty stanowią podstawowy walor dekoracyjny tej rośliny.

Owoce - początkowo zielone, po dojrzeniu szkarłatnoczerwone, podłużne jagody o długości do 2 cm. Zawiązują się zwykle od sierpnia. Są tak delikatne, że aby ich nie uszkodzić przy zbiorze strząsa się je z krzewu, a nie zrywa.

Nasiona - nerkowate, żółtawe o długości 2-2,6 mm, szerokości 1,4-2 mm i grubości 0,3-0,5 mm. Powierzchni matowa, dołeczkowano-siatkowana.

Kolcowój pospolity - aktywne składniki

• Owoce (jagody) są bogate w aminokwasy (do 5%), polisacharydy i karotenoidy (m.in. zeaksantynę, fysalien i kryptoksantynę) oraz olejek eteryczny z seskwiterpenami. 
• Nasiona zawierają liczne triterpeny i steroidy triterpenowe. 
• Kora zawiera poliaminy (kukoaminę A) i peptydy (liciumamid, liciumina A). 
• W liściach stwierdzono steroidy (witanolid A).   
• Dodatkowo roślina zawiera kwasy omega 6 oraz kwas linolowy.

Zastosowanie lecznicze
Zdaniem niektórych specjalistów owoce kolcowoju pospolitego leczą nadciśnienie oraz znacznie obniżają poziom cukru we krwi. Sporządzona z nich herbata łagodzi wszelkie problemy trawienne. Dodatkowo pomagają oczyścić organizm z toksyn.
Przeciwwskazanie - zbyt duża ilość zjedzonych owoców może zaburzyć krzepliwość krwi.

Ważne informacje
Roślina przez długi czas była uznawana za trującą. Problemy zdrowotne pojawiają się jednak, tylko po zjedzeniu niedojrzałych owoców. Do jedzenia nadają się tylko, te owoce które same spadły na ziemię lub znalazły się na niej po potrząśnięciu krzewem. Dlatego też nie wolno ich zrywać.

Kolcowój pospolity - roślina trująca, roślina lecznicza(?) 

Liście, pędy oraz niedojrzałe owoce kolcowoju pospolitego zawierają  substancje toksyczne, dlatego uważa się go za roślinę trującą. Właściwości dojrzałych owoców, często nazywanych „jagodami goji” oraz ich przydatność do spożycia, budzi obecnie wiele kontrowersji.
     Należy wiedzieć, że istnieje bardzo bliski krewny kolcowoju pospolitego – kolcowój chiński (Lycium chinense). Różni się on od kolcowoju pospolitego niższym wzrostem (ok. 1 wys.), większą ilością cierni oraz bardziej wydłużonymi liśćmi i owocami. Obficiej też kwitnie i owocuje. Jest również nieco wrażliwszy na niskie temperatury (wymaga zimowego okrycia).
Walory prozdrowotne i właściwości lecznice kolcowoju chińskiego są, jak dotąd, niepodważalne. Dojrzałe owoce są słodkie i dość smaczne, przy czym zawierają wiele cennych składników, w tym witaminy (A, C, z grupy B), flawonoidy, aminokwasy oraz karotenoidy. Z tego względu od dawna były wykorzystywane w tradycyjnej medycynie chińskiej.
Preparaty z dojrzałych owoców oraz owoce suszone, poleca się przy schorzeniach układu pokarmowego, chorobach wątroby, nerek i oczu, regulacji we krwi poziomu cukru oraz cholesterolu, bezsenności, dla wspomagania układu nerwowego oraz łagodzenia stresu, a także poprawienia ogólnego samopoczucia i podniesienia kondycji organizmu. Obecnie bada się także właściwości przeciwnowotworowe tej rośliny.
     Większość ww. walorów prozdrowotnych przypisuje się także kolcowojowi pospolitemu, ale jego owoce zawierają też pewne toksyczne substancje, jak choćby atropina, która układ nerwowy, prowadzi do paraliżu mięśni oraz dysfunkcji układu pokarmowego. Jednak odnotowane zatrucia dotyczyły głównie spożycia niedojrzałych jagód. Przeprowadzone ostatnio badania wprawdzie potwierdziły obecność tego związku w owocach kolcowoju pospolitego, ale jego stężenie było tak minimalne, że zostało uznane za dalekie od toksyczności.
Zatem należy rozważyć celowość spożywania owoców kolcowoju pospolitego, tym bardziej, że z powodzeniem można uprawiać użytkowo gatunek pokrewny (kolcowój chiński), którego właściwości lecznicze nie wzbudzają takich kontrowersji.

Roślina trująca - cała roślina jest określana jako trująca, przy czym szczególnie szkodliwe mają być owoce mało dojrzałe. Podawany dawniej z kolcowoju alkaloid hioscyjamina (lub podobny) nie został potwierdzony. W każdym razie przypadki zatrucia przypominają zatrucie atropiną i solaniną. Opisane są w literaturze śmiertelne zatrucia u cieląt i owiec, zatrucia zdarzają się też u dzieci i młodzieży.
U zatrutych zwierząt stwierdza się porażenie układu nerwowego, paraliż mięśni i zaburzenia w funkcji przewodu pokarmowego. Do zatruć zwierząt dochodzi rzadko, ponieważ krzew jest przez nie omijany.
Badania na zawartość atropiny w owocach kolcowoju prowadzone w Tajlandii i Chinach wykazały zmienną zawartość alkaloidu, nie przekraczającą wszakże 19 ppb (części na miliard), co jest stężeniem dalekim od toksycznego. W Chinach, Korei i Tybecie owoce kolcowoju są spożywane po ugotowaniu (jako składnik zup itp.).



Ergazjofigofit – gatunek rośliny uprawnej obcego pochodzenia, który przejściowo dziczeje. Ergazjofigofity zwykle pojawiają się w siedliskach naturalnych lub półnaturalnych wokół terenów upraw danego gatunku, ale nie udaje im się trwale zadomowić. Gatunki te zwykle nie mają szans na przejście całego cyklu rozwojowego w określonych warunkach klimatycznych i w krótkim czasie zanikają ze stanowisk spontanicznych. Nielicznym jednak, czy to w wyniku skrzyżowania z rodzimymi gatunkami, czy też korzystnych dla nich zmian w środowisku, udaje się czasami trwale zaaklimatyzować.


Źródła i linki:

kolcowój pospolity - link 1, link 2, link 3, link 4
kolcowój chiński - link 5, link 6,
Jagody goji - co warto o nich wiedzieć?


.62.66.

kolcowój pospolity, kolcowój szkarłatny, Lycium barbarum, kolcowój chiński, kolcowój pospolity zdjęcia opis, kolcowój szkarłatny zdjęcia informacje, Lycium barbarum obrazy informacje, jagody goji informacje różnice, kolcowój pospolity właściwości opis, kolcowój szkarłatny działanie zdjęcia,  Lycium barbarum jagody goji, kolcowój pospolity chwile zachwycone, kolcowój szkarłatny chwile zachwycone,  Lycium barbarum chwile zachwycone,