Kasztanowiec zwyczajny - kwiaty i liście

Kwitnące kasztanowce kojarzą się z majem. Zajęci egzaminami maturzyści raczej ich nie oglądają, a już na pewno nie mieli czasu, by kontemplować fazy rozwoju kwiatów i liści kasztanowców.
Kiedy i jak to się zaczęło?
Najpierw były pąki - utworzone w poprzednim roku, które przezimowały w stanie uśpienia. Z nadejściem cieplejszych dni brązowe, okryte łuskami pąki nieco nabrzmiały i stały się czerwonobrunatne i... jeszcze bardziej lepkie. Trochę później zaczęły się otwierać, ukazując bardzo jasne zawiązki liści i kwiatów. A potem wszystko potoczyło się bardzo szybko  :-) .
    Omawiając cechy pokroju i kory kasztanowca (tutaj) wspomniałam, że charakterystyczne, a więc ułatwiające rozpoznanie gatunku zimą, są także jego pąki. Oprócz tego, że są brązowe, lepkie, jajowate i na czubku zaostrzone, to jeszcze są... największe spośród pąków wszystkich europejskich drzew. W końcu jakie pąki, takie liście (i kwiaty!) - tak to można ująć.

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - pąki przetrzymują porę zimową w stanie spoczynku, czyli ograniczenia aktywności życiowej. Zeszłoroczny liść pozostawił na gałęzi charakterystyczną bliznę w kształcie podkowy z wyraźnymi wiązkami przewodzącymi   (fot. 10 marca)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.)  posiada pąki mieszane (kwiatowo-liściowe) zawierające kwiatostany z kilkoma liśćmi u ich nasady. Są błyszczące, ciemnobrązowe, wiosną stają się bardzo lepkie. Pąki boczne mniejsze od wierzchołkowych (fot. 10 kwietnia)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - pąki jajowato-stożkowate do jajowatych, na końcu zaostrzone, wyjątkowo duże - długości do 3 cm i szerokości do 1,5 cm

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - jego pąki (kwiatowo-liściowe) są największe spośród wszystkich europejskich drzew (fot. 5 kwietnia)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - ten pąk zaczął już się rozwijać. Zawiera zawiązki kilku liści oraz kwiatu. Tuż poniżej pąka wierzchołkowego znajdują się znacznie mniejsze pąki boczne.

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - łuski okrywające pąk odchylają się i zaczynają ukazywać się liście (fot. 5 kwietnia)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - wraz z rozwijającymi się liśćmi ukazuje się zawiązek kwiatostanu (fot. 5 kwietnia)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - zawiązki kwiatów pojawiają się równocześnie z liśćmi, zwykle w połowie kwietnia (fot. 16 kwietnia)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - wkrótce rozwiną się kwiaty w liczbie 20 do 50 sztuk (fot. 16 kwietnia)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - młode listki są jasnozielone, obustronnie biało owłosione i bardzo
pomarszczone. Teraz wiadomo już dlaczego pąki są tak duże - zawierają zawiązki trzech wielopalczastych liści oraz zawiązek kwiatostanu! (fot. 16 kwietnia)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - liście rozwijają się około połowy kwietnia i często z końcem lata przybierają rdzawobrązowy kolor i opadają (fot. 16 kwietnia)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - liście blaszkowate, dłoniasto złożone z 5-7 listków. Średnica całego liścia wynosi 30-40 do nawet 50 cm. Listki odwrotnie jajowate, na wierzchołku krótko zaostrzone, z drugiej strony zbiegające wąskim klinem. Szczytowy listek i dwa sąsiadujące wyjątkowo duże, listki przy ogonku kilka razy mniejsze (fot. 23 kwietnia)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) należy do drzew najwcześniej przebarwiających się i tracących liście. Masowo opadają one już we wrześniu, ale mogą zacząć opadać już pod koniec sierpnia. Tu liście w pełni rozwinięte (fot 29 czerwca)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - kwiaty rozdzielno- lub obupłciowe (nawet w tym samym kwiatostanie), zebrane po 20-50 sztuk w stojące, stożkowate kwiatostany długości 15-30 cm  (fot. 12 maja)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - białe płatki korony posiadają czerwone, żółte lub jasnobrązowe plamki sygnałowe, wabiące owady. Kwiaty miododajne zebrane w gęste, wiechowate, wzniesione kwiatostany (fot. 12 maja)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - pojedyncze kwiaty o średnicy do 2 cm mają 4-5 białych płatków korony, pręcików przeważnie 7, z długimi i grubymi, esowato wygiętymi białymi nitkami i pomarańczowobrązowymi pylnikami. Słupek górny (fot. 12 maja)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - duże, stojące, stożkowate kwiatostany przypominają białe świece, zakwitają na początku maja (fot. 12 maja)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) kwitnie od początków maja do przełomu maja i czerwca, po rozwinięciu liści (fot. 11 maja)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - owoce powstają przeważnie tylko z 1-5 kwiatów w danym kwiatostanie. Zebrane po kilka sztuk na bardzo grubych szypułkach duże, kuliste torebki o średnicy do 6 cm. Są one grube i skórzaste, pokryte z rzadka kłującymi kolcami, po dojrzeniu rozpadają się na trzy części  (fot. 27 czerwca)

Kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum L.) - każda torebka zawiera po 1-2(3) wielkie, czerwonobrunatne nasiona, nazywane kasztanami, dojrzewającymi od września do października. Osiągają 4 cm średnicy i należą do największych nasion wytwarzanych przez drzewa (fot. 27 czerwca)

------------------------------

Oto druga część opisu botanicznego kasztanowca, gdzie zostały omówione pąki, kwiaty, owoce oraz liście. Pokrój drzewa oraz wygląd kory przedstawiłam TUTAJ.


Kasztanowiec zwyczajny, kasztanowiec biały, kasztanowiec pospolity (Aesculus hippocastanum L.) - gatunek drzewa z rodziny mydleńcowatych. Pochodzi z Półwyspu Bałkańskiego, jest jednym z pierwszych drzew obcego pochodzenia, które dotarły do Polski.
Inne nazwy: kasztanowiec koński, kasztan dziki, kasztan gorzki.

Pąki - mieszane (kwiatowo-liściowe), jajowato-stożkowate do jajowatych, na końcu zaostrzone, wyjątkowo duże - długości do 3 cm i szerokości do 1,5 cm (największe spośród wszystkich europejskich drzew!), błyszcząco ciemnobrązowe, wiosną stają się bardzo lepkie. Pąki boczne mniejsze od wierzchołkowych.
Pąki u roślin drzewiastych powstają z reguły w pachwinach ogonków liściowych w okresie wiosennym i letnim, a w końcu lata są już zwykle całkowicie wykształcone. Porę zimową przetrzymują pąki w stanie spoczynku, tj. w stanie ograniczonej aktywności życiowej.

Młode pędy brunatne, pokryte jaśniejszymi przetchlinkami, bardzo grube (nawet grubości palca!).

Liście -blaszkowate, dłoniasto złożone z 5-7 listków. Wyróżniają się bardzo dużymi rozmiarami - średnica całego liścia wynosi zwykle 30-40cm, ale nierzadko dochodzi nawet do 50 cm, a długość wraz z ogonkiem nawet do 60 cm
Listki odwrotnie jajowate (najszersze niedaleko końca), na wierzchołku krótko zaostrzone, z drugiej strony zbiegające wąskim klinem, szczytowy i dwa obok wyjątkowo duże - długości 15-25(40) cm, dwa listki przy ogonku są kilka razy mniejsze.
Wszystkie listki siedzące, na brzegu podwójnie piłkowane, z góry ciemno-, z dołu jasnozielone, obustronnie matowe.
Ustawienie liści - naprzeciwległe na bardzo długich, 7-20 cm, stosunkowo grubych i mocnych ogonkach.
Okres występowania - liście rozwijają się wcześnie, tj. około połowy kwietnia. Często z końcem lata przebarwiają się na rdzawobrązowy kolor i niedługo potem opadają (rzadko zdarzają się osobniki utrzymujące liście nawet do drugiej połowy października). Zwykle masowo opadają one już we wrześniu, a czasami mogą zacząć opadać nawet pod koniec sierpnia.
Kasztanowiec zwyczajny należy do najwcześniej przebarwiających się i tracących liście drzew.
Opadające liście pozostawiają na gałęziach charakterystyczne blizny w kształcie podkowy z wyraźnymi wiązkami przewodzącymi. 

Kwiaty - rozdzielnopłciowe lub obupłciowe (nawet w tym samym kwiatostanie!), rozmieszczone jednopiennie, owadopylne i miododajne, zebrane po 20-50 sztuk w stojące, stożkowate kwiatostany długości 15-30cm.
Pojedyncze kwiaty - dość duże, o średnicy do 2 cm, posiadają 4-5 białych płatków korony z czerwonymi, żółtymi lub jasnobrązowymi plamkami sygnałowymi (plamki służą do wabienia owadów; sporadycznie występują także kwiaty bez plamek, ale te są ignorowane przez owady). Pręciki przeważnie w liczbie 7, z długimi i grubymi, esowato wygiętymi białymi nitkami i pomarańczowobrązowymi pylnikami.
Słupek jeden, górny.
Kwitnie od początków maja do przełomu maja i czerwca (po rozwinięciu się liści). Podany okres dotyczy kwitnienia w pełni rozwiniętych kwiatów; ich zawiązki pojawiają się równocześnie z liśćmi, czyli zwykle w połowie kwietnia. 

Owoce - zebrane po kilka sztuk na bardzo grubych szypułkach duże, kuliste torebki o średnicy do 6 cm. Jasnozielone torebki są grube i skórzaste, z rzadka pokryte kłującymi kolcami. Po dojrzeniu rozpadają się na trzy części. Każda torebka zawiera po 1-2(3) wielkie, czerwonobrunatne nasiona, nazywane potocznie kasztanami.
Nasiona występujące w okrywie pojedynczo są kulisto-owalne, w przeciwnym przypadku są one charakterystycznie spłaszczone na powierzchni styku. Powierzchnia kasztanów jest bardzo mocno błyszcząca i posiada delikatną fakturę przypominającą słoje politurowanego drewna (z wyjątkiem owalnego, matowo szarobiałego znacznika (hilum) - blizna na dojrzałym nasieniu powstała po oderwaniu się sznureczka zalążkowego).
Kasztany osiągają 4 cm średnicy i tym samym należą do największych nasion wytwarzanych przez drzewa.
Okres dojrzewania owoców - wrzesień - październik.
Kasztanowiec zwyczajny zaczyna owocować już w wieku 10-15 lat. Owoce powstają przeważnie tylko z 1-5 kwiatów w kwiatostanie.
Owoce kasztanowca zwyczajnego jedzone na surowo są trujące dla człowieka.


źródła - Moje drzewa, Wikipedia,
pąki - link 1, link 2, link 3
odmiany, uprawa i choroby kasztanowca zwyczajnego - link 4, link 5


Zobacz też wpis  Kasztanowiec zwyczajny - pień i pokrój


.77.86.

kasztanowiec zwyczajny, kasztanowiec biały, kasztanowiec pospolity, Aesculus hippocastanum, kasztanowiec zwyczajny kwiaty liście, kasztanowiec biały kwiaty liście, kasztanowiec pospolity kwiaty liście, Aesculus hippocastanum kwiaty liście, kasztanowiec zwyczajny chwile zachwycone, kasztanowiec biały chwile zachwycone, kasztanowiec pospolity chwile zachwycone, Aesculus hippocastanum chwile zachwycone, kwitnący kasztanowiec zdjęcia, kwiaty kasztanowca zdjęcia wygląd,