2 października 2015

Mimozami. Jesień. Się...

Choć niemal do końca września trwa kalendarzowe lato, ja określam tę porę jako polato. Często rozpoczyna się ono nawet w drugiej połowie sierpnia. Na łąkach i ugorach, pośród usychających traw i wielu już przekwitłych roślin, rozkwitają wówczas żółte pióropusze nawłoci. Nawłoć pospolita, zwana polską mimozą oraz nawłoć późna (olbrzymia) z końcem września także kończą kwitnienie, ale kanadyjska, zwana drzewkiem Matki Boskiej, będzie kwitła jeszcze do listopada.
 
Koniec lata
Nawłoć późna, nawłoć olbrzymia (Solidago gigantea Aiton, syn. Solidago serotina). Inne nazwy zwyczajowe (dawne i ludowe): polska mimoza, złota dziewica, złota rózga, złotnik, włoć, prosiana włoć, głowienki czerwone, urasz.
Nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis L.), zwana drzewkiem Matki Boskiej jest jedną z najstarszych roślin ozdobnych sprowadzonych z Ameryki Północnej. W Anglii znana jest co najmniej od 1645 roku.

Innymi roślinami kojarzącymi mi się ze schyłkiem lata są słoneczniki bulwiaste, topinambury. Ich żółte kwiaty efektownie wyglądają na tle żółknących i brązowiejących nawłoci i traw.

Słonecznik bulwiasty, topinambur (Helianthus tuberosus L.) z rodziny astrowatych kwitnie przez 1,5 miesiąca w okresie od lipca do listopada (fot. 25 września)
Słonecznik bulwiasty, topinambur (Helianthus tuberosus L.) porastający brzeg Dużego Stawu
Słonecznik bulwiasty, topinambur (Helianthus tuberosus L.) łatwo tworzy mieszańce z innymi gatunkami słonecznika.

Tam głębiej, za topolami zaczęła się jesień w Moim Lesie. To tam, na ścieżce pomiędzy drzewami  znalazłam barwne liście osiki, które gdzie indziej nadal były jeszcze zielone.

Początek jesieni (fot. 26 września)

Już pod koniec sierpnia dało się zauważyć pierwsze płomienistoczerwone liście na samym szczycie korony czeremchy zwyczajnej. Z czasem zamieniła się w czerwoną kulę.

Czeremcha zwyczajna (Padus avium Mill.) - jesienią liście przybierają barwę bladożółtą lub pomarańczowoczerwoną (fot. 26 września)
Czeremcha zwyczajna (Padus avium Mill.), znana także pod nazwami: czeremcha pospolita, śliwa kocierpka, trzemcha, czeremucha czy smrodynia - gatunek drzewa lub dużego krzewu z rodziny różowatych.

Choć żal mi minionego lata, a jeszcze bardziej wiosny(!), mam nadzieję, że nie ominą mnie barwne fajerwerki złotej jesieni. Akurat dopadło mnie przeziębienie, więc grzecznie leżę w łóżku, by jak najszybciej wyzdrowieć i zdążyć podziwiać zmiany kolorów liści drzew.
Poniżej dwa zeszłoroczne zdjęcia na dowód, że nawet późną jesienią można znaleźć coś kolorowego.
Wkrótce przedstawię roślinę, która u progu jesieni dość osobliwie zakwita, a jej owoce dojrzeją dopiero następnej wiosny. Kto wie jaka to będzie roślina, niechaj da znać.
Kto nie wie, niechaj czeka lub rozejrzy się w okolicy  :-) .

Klon zwyczajny (Acer platanoides) - fot. 12 listopada
Dąb czerwony (Quercus rubra L.) – gatunek drzewa z rodziny bukowatych (Fagaceae)  - 11 października


A co z tą mimozą? Ano niespecjalnie ma coś wspólnego z początkiem jesieni, gdyż to roślina tropikalna. Mimoza wstydliwa reaguje w chwili dotyku, szybkiego ochłodzenia czy ogrzania liści lub impulsu elektrycznego błyskawicznym składaniem liści. Ma najkrótszy czas reakcji na bodziec wśród wszystkich wykazujących tego typu reakcje gatunków - nawet 0,08 s.

Jednak "mimozami jesień się zaczyna" brzmi piękniej niż "nawłociami jesień się zaczyna", prawda?
Mnie słowo "mimoza" kojarzy się z czymś delikatnym, eterycznym (powłóczystym?).
Czyż nie tak wyglądają złotożółte pióropusze nawłoci?


.72.39.

nawłoć, koniec lata, czeremcha pospolita, dąb szkarłatny, jesienne liście, początek jesieni, słonecznik bulwiasty



4 komentarze:

  1. Aniko, chyba inaczej napisałaś tekst, bardziej osobiście i refleksyjnie. Z powodu choroby? Ja próbuję udawać, że nic mi nie jest, wziąłem gripex, mam nadzieję na wyzdrowienie do jutra rana, czego i Tobie życzę.
    Z lat wczesnej młodości pamiętam Niemena śpiewającego o jesieni i mimozach…
    Nazwa tej rośliny stała się w naszym języku synonimem delikatności i wrażliwości, kojarzy się z kobiecością, więc razem wziąwszy do kwiatów jesieni i do słów piosenki pasuje jak najbardziej.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Prawdę mówiąc, nie bardzo mam ochotę godzić się na jesień, po której nastąpi pewnie ponura (bezśnieżna) zima, dlatego tak "przecedziłam" te słowa. Dziękuję za życzenia, ale nadal leżę, a pogoda taka piękna, eh.

      Usuń
  2. Nawłoć mam w swoim zielniku. Super roślinka! :) Pozdrawiam! :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To może potrafisz bezbłędnie odróżnić nawłoć późną od kanadyjskiej? pozdrawiam

      Usuń