Chwile zaChwycone: Cicho! Łoboda rośnie!

26 stycznia 2014

Cicho! Łoboda rośnie!

Łoboda błyszcząca łoboda połyskująca (Atriplex sagittata Borkh) - 13 września

Dwa lata temu, podczas zbierania łąkowych kwiatów do bukietu, zwarta kępa nieznanych mi wówczas roślin o oryginalnie ząbkowanych liściach, ciemnozielonych z wierzchu i z białawym nalotem od spodu, zaintrygowała mnie na tyle, że później zwracałam na nią uwagę, ilekroć mijałam ją po drodze. Wówczas rośliny miały około pół metra wysokości, rosły w zwartej gromadzie, więc wszystkie pięły się prosto w górę. Mniej więcej wtedy zaczęła się też moja przygoda z fotografowaniem roślin, ale dopiero jesienią, gdy łoboda wyrosła na 1,5 m i przybrała piękne różowawe, fioletowe i żółtawe odcienie, zrobiłam jej pierwsze zdjęcia.
Potem dostałam nowy aparat i tym bardziej chciałam wszystko sfotografować.
Począwszy od wiosny z dużym niepokojem wypatrywałam czy łoboda znów się pojawi. Wszak rosła tuż przy drodze na skraju Łąki Północnej, na którą przecież wjechał spychacz - zniszczył wiele roślin. Przyszli też robotnicy i ogrodzili teren pola oraz sporej części Łąki Północnej, który pewnie niedługo zostanie zabudowany. Na szczęście, część stanowiska łobody ocalała, a także wyrosła na ogrodzonym terenie (Łące Ogrodzonej), gdzie ją "wysiałam" oraz po drugiej stronie drogi na obrzeżach działki niczyjej, gdzie fotografowałam bodziszka albinosa i krwiściąg lekarski (niestety, jesienią działka stała się "czyjaś" i więcej nie będzie już tam dzikich roślin; są już fundamenty domu, a całe "zielsko" wyrwano i unicestwiono. A właśnie tam wyrosła łoboda o wysokości ponad 2,2 m).
Zatem, być może, i ta opowieść o łobodzie jest zapisem kronikarskim...
Przedstawiam zdjęcia, które wykonywałam okresowo. Można zobaczyć jak wyglądają maleńkie, wschodzące dopiero roślinki, jak zmieniają się i rosną w siłę. Jeśli gdzieś spotkasz je wiosną, pochyl się nad nimi i oszczędź je - nie jest to wcale gatunek u nas pospolity.

Łoboda błyszcząca (Atriplex sagittata) - początkowo roślinka wygląda zupełnie niepozornie [26 kwietnia]

Łoboda błyszcząca (Atriplex sagittata) 26 kwietnia

Łoboda błyszcząca (Atriplex sagittata) 26 kwietnia

Łoboda błyszcząca (Atriplex sagittata) 30 kwietnia

Łoboda błyszcząca (Atriplex sagittata) 9 maja

(Atriplex sagittata Późniejsze liście stają się wyraźnie ząbkowane [9 maja]

Łoboda błyszcząca (Atriplex sagittata) 29 maja

Łoboda błyszcząca (Atriplex sagittata) 10 czerwca

Łoboda błyszcząca (Atriplex sagittata) 24 czerwca

Łoboda błyszcząca (Atriplex sagittata) 15 lipca

Atriplex sagittata Drugi ząbek liścia jest zawsze największy (licząc od nasady) - 15 lipca

Łoboda błyszcząca (Atriplex sagittata) 17 lipca

Łoboda błyszcząca (Atriplex sagittata) 13 września

Łoboda błyszcząca Jeden z trzech typów owoców łobody błyszczącej [13 września] (Atriplex sagittata)

Łoboda błyszcząca (Atriplex sagittata) w czasie dojrzewania owoców najczęściej przewiesza się. Ta roślina miała co najmniej 2,2 m długości (13 września)

Łoboda błyszcząca (Atriplex sagittata) 15 września

Łoboda błyszcząca (Atriplex sagittata) - owocem są drobne i liczne orzeszki. Niełupki zróżnicowane na trzy typy. Wszystkie są silnie spłaszczone i zwykle wklęsłe [18 września]

------------------------------------

Łoboda błyszcząca, łoboda połyskująca (Atriplex nitens Schkuhr) — gatunek rośliny w różnych systemach klasyfikacyjnych włączany do rodziny komosowatych lub szarłatowatych.
Według nowszych ujęć taksonomicznych prawidłowa nazwa gatunku to Atriplex sagittata Borkh. Pochodzi z południowo-wschodniej, wschodniej i środkowej Europy oraz obszarów Azji o umiarkowanym klimacie. Rozprzestrzenił się również gdzieniegdzie poza tym rejonem rodzimego występowania. Roślina jednoroczna.
W Polsce jest niezbyt pospolita.

Pokrój - duża roślina zielna. Łodyga osiąga wysokość od (50)100 do 200(250) cm, prosto wzniesiona, mniej lub bardziej rozgałęziająca się; powierzchnia omączona, szaro-żółto lub zielono prążkowana, tępo kanciasta. Ulistnienie skrętoległe.

Łodyga - obła z bruzdami, do 100 cm wysokości, słabo rozgałęziająca się, w górnej części.

Liście - trójkątne, gładkie i błyszczące. Ich kształt zmienia się z wiekiem starsze są bardziej ząbkowane i wcięte przy ogonku, młodsze (górne) mają mniej ząbków i w znacznej mierze są całobrzegie, ich blaszki przechodzą na ogonek. W każdym wypadku drugi ząbek od nasady jest największy. Na spodniej stronie górne liście są srebrzysto owłosione.

Kwiaty - kwiatostany obupłciowe. Kwiaty pięciokrotne, drobne, zebrane w kłąbiki. Kwiaty żeńskie są dwóch rodzajów; niektóre są bez podkwiatków, niektóre z 4-5 listkowym okwiatem i słupkiem spłaszczonym od góry. Większość kwiatów nie posiada okwiatu, z dwoma sercowatymi, całobrzegimi podkwiatkami.
Kwiatostan bogaty, kwiaty w 2(-4) kłębikach licznie zebrane groniasto na bezlistnych łodyżkach, na końcach łodygi, bocznych odgałęzień, w kątach liści. Gałązki w czasie owocowania zwisające.
Kwiaty żeńskie dwojakiej postaci — liczne z dwulistkową okrywą utworzoną przez podkwiatki ale bez listków okwiatu, z bocznie spłaszczoną zalążnią oraz pojedyncze „normalne” tj. o symetrii promienistej i z listkami okwiatu.
Podkwiatki są duże, niezrośnięte, żywo jasnozielone, jajowate, jajowatotrójkątne, całobrzegie, o zaokrąglonej podstawie, zakończone ostro lub rzadko zaokrąglone. W czasie owocowania oliwkowożółte, znacznie powiększone, (5-)8-11(-14) mm długości i (3-)5-7(-11) mm szerokości, powierzchnia naga, z trzema głównymi żyłkami rozchodzącymi się dłoniasto z punktu powyżej nasady listka; szypułka owocu ponad podkwiatkami bardzo krótka, do 1 mm.
Kwitnie - od lipca do września.

Owoc - drobne i liczne orzeszki.
Niełupki zróżnicowane na trzy typy. Wszystkie silnie spłaszczone i zwykle wklęsłe. W kwiatach z podkwiatkami tworzą się owoce osłonięte przez przytulone do siebie listki okrywy:

pierwszy typ owoców występuje w znacznej przewadze, łupina nasienna jest miękka, gładka, matowa, żółtawa do żółtobrunatnej, nasiono 2-3(4) mm średnicy, 0,7-1 mm grubości, z wyraźnie widocznym, biegnącym obwodowo zgiętym zarodkiem, pod ostrym korzonkiem zarodka wyraźne wcięcie łupiny nasiennej
drugi typ niełupek jest znacznie mniej liczny, podkwiatki są zwykle mniejsze, łupina nasienna twarda, czarna, krucha, błyszcząca, z delikatną siateczką o nieco wypukłych oczkach, zarys zarodka nie zaznacza się na powierzchni nasienia, są mniejsze 1,5-2 mm średnicy i 0,7-0,9 mm grubości.
w nielicznie występujących kwiatach z listkami okwiatu tworzy się trzeci typ niełupki, które są spłaszczone od góry, 1,3-1,6 mm średnicy, 0,7-0,8 mm grubości, łupina twarda, czarna, krucha, powierzchnia delikatnie punktowana, brązowe do czarnobrązowych.

Korzeń - palowy

Siedlisko - żyzne i wilgotne miejsca na siedliskach ruderalnych i aluwia.

Występowanie - niezbyt często w cieplejszych rejonach Polski. Nie występuje w północno-wschodniej Polsce. Status gatunku we florze Polski: na południu archeofit, na północy kenofit.
Gatunek światłolubny i stosunkowo ciepłolubny, nie znosi wczesnych przymrozków, ponieważ owoce potrzebują więcej czasu na osiągnięcie dojrzałości.

Gatunek o niewielkiej zmienności. Na stanowiskach suchych o zwartym podłożu rośliny są mniejsze, słabiej rozgałęzione, listki okrywy są mniejsze, liście słabo ząbkowane do całobrzegich.

źródło 1, źródło 2,