 |
| Przetacznik lśniący (Veronica polita Fr.) z rodziny babkowatych (Plantaginaceae) |
Kępy przetacznika lśniącego również są niewielkie - odstają od ziemi na zaledwie kilka centymetrów i nakryć można je dłonią. Kiedy fotografowałam oddalone od siebie o kilka metrów skupiska przetacznika o maleńkich niebieskich kwiatkach, nie byłam w stanie ocenić, czy należą do jednego czy różnych gatunków. Dopiero na zdjęciach widać, że ten gatunek ma zupełnie inne listki, pięknie powycinane. Fotografowałam go w połowie kwietnia ubiegłego roku - wtedy wiosna długo ociągała się z nadejściem i właśnie te przetaczniki wypatrzyłam na pustym wówczas Przypłociu. Gdy zrobiło się cieplej i inne rośliny wyruszyły ku słońcu, przetacznik lśniący zniknął pośród nich, a ja o nim zapomniałam. Teraz znów nadchodzi wiosna - może i Tobie uda się go wypatrzyć? Sądzę, że trzeba się pośpieszyć.
 |
| Łodyga przetacznika lśniącego jest płożąca się i podnosząca, blisko nasady bogato rozgałęziona, skąpo owłosiona, dorastająca do 10-25 cm długości. |
 |
| Przetacznik lśniący (Veronica polita Fr.) |
 |
| Przetacznik lśniący (Veronica polita Fr.) - fragment kępy |
 |
| Przetacznik lśniący (Veronica polita) |
 |
| Przetacznik lśniący (Veronica polita) |
 |
| Przetacznik lśniący (Veronica polita) |
 |
| Przetacznik lśniący (Veronica polita Fr.) 11 kwietnia |
--------------------------
Przetacznik lśniący (Veronica polita Fr.) należy do przetaczników (Veronica L.), rodzaju roślin współcześnie umieszczanego (na podstawie wyników badań filogenetycznych) w obrębie rodziny babkowatych (Plantaginaceae).
Antropofit zadomowiony, roślina jednoroczna (terofit) - wyjaśnienie tego pojęcia na końcu wpisu.
Łodyga - płożąca się i podnosząca, blisko nasady bogato rozgałęziona, skąpo owłosiona, dorastająca do 10-25 cm długości.
Liście - ciemnozielone, szeroko jajowate, skrętoległe, tylko na kilku najniższych węzłach naprzeciwległe. Blaszka liściowa ok. 1 cm dł., u nasady ucięta lub lekko sercowata, grubo regularnie karbowano-piłkowana, zaokrąglona lub owalno tępa, po obu skąpo owłosiona, osadzona na ogonku dł. około 2 mm.
Kwiaty - jasnoniebieskie, pojawiają się pojedynczo w kątach liści prawie na całej długośœci pędu. Szypułki 5-10 (12) mm, częściej krótsze niż dłuższe od wspierających je liści, po przekwitnieniu odgięte w dół. Działki delikatnie zaostrzone, szeroko jajowate, u nasady nachodzące na siebie. Korona 5-8 mm średnicy (8-12 mm u wyróżnianego w niektórych florach var. Grandiflora Bab.).
Kwitnie od (marca) kwietnia do października.
Owoc - torebka 2,5-4 mm dł. i 3,5-5 mm szer., około 20-nasienna, bez ostrego żebra (kilu) na krawędzi, pokryta krótkimi kędzierzawymi włoskami niegruczołowymi i nieco dłuższymi gruczołowatymi. Szyjka słupka dłuższa od wycięcia dojrzałej torebki. Nasiona jasnobrązowe, kubeczkowate, około 1,5 mm dł.
Siedlisko - głównie na polach w zbiorowiskach chwastów towarzyszących różnorodnym uprawom, na górskich halach, przy drogach, na miedzach, łąkach, w sadach, ogrodach (jako chwast) i obejściach domostw. Większość z nich wybiera stanowiska słoneczne, niezbyt mokre, niekwaśne, ze sporą zawartością wapnia. Uznawany jest za roślinę wskaźnikową gleb bogatych w wapń.
Przetacznik lśniący rośœnie na glebach lekko zasadowych, świeżych i żyznych.
Rozmieszczenie geograficzne - gatunek o pochodzeniu mediterrańsko-irano-turańskim.
Obecnie rozpowszechniony w całej Europie, za wyjątkiem najdalej na północ wysuniętych
obszarów, a ponadto w strefie umiarkowanej Azji i Afryki Północnej. Znane są także dwa
stanowiska z Argentyny i jedno z Somalii.
W Polsce jest rozprzestrzeniony na całym niżu, w górach wyłącznie w niższych położeniach.
Lokalnie gatunek występuje bardzo licznie, nawet do kilku tysięcy roślin.
Zagrożenia - intensyfikacja upraw, przede wszystkim stosowanie herbicydów. Obserwuje się spadek liczby stanowisk (lub wyraźny ubytek liczebności osobników na stanowiskach).
Podobne gatunki:
- przetacznik perski V. persica Poir.
- przetacznik rolny V. agrestis
- przetacznik ćmy V. opaca
Wszystkie te gatunki występują w tych samych typach zbiorowisk segetalnych i są często mylone.
Spośœród wymienionych gatunków u V. polita i V persica szyjki słupka są wyraźnie dłuższe od wycięcia dojrzałej torebki, przy czym u przetacznika perskiego szyjka jest w charakterystyczny sposób przegięta.
Przetacznik rolny (V. agrestis) ma torebki pokryte wyłącznie włoskami gruczołowymi, natomiast V. persica wykształca torebki z ostrym kilem i kwiaty > 8 mm średnicy.
Jedynie przetacznik lśniący (V. polita) posiada szeroko jajowate, nachodzące na siebie u podstawy działki kielicha.
 |
| Działki kielicha znajdują się pod płatkami korony. Kielich kwiatu składa się z działek (zwykle zielonych) podobnych do liścia ; stanowi najbardziej zewnętrzny okółek kwiatu. |
Informacje o przetaczniku lśniącym zaczerpnęłam głównie z pracy pt. "Veronica polita (Scrophulariaceae) gatunek niedostatecznie poznany na Dolnym Śląsku". Autorzy: Remigiusz Pielech i Ewa Szczęśniak
***********
Roślina jednoroczna, terofit (gr. theros = lato, phyton = roślina) – jedna z form życiowych roślin. Oznacza roślinę przechodzącą cały cykl rozwojowy (od wykiełkowania z nasiona do wydania własnych nasion) w ciągu jednego okresu wegetacyjnego, później ginąca.
Obumierają zarówno nadziemne pędy, jak i części podziemne. Niesprzyjającą wegetacji porę roku przetrwają tylko nasiona.
Rośliny jednoroczne należą do roślin monokarpicznych. Są roślinami zielnymi – mają zielne, niezdrewniałe pędy.
Do terofitów należy wiele gatunków roślin klimatu umiarkowanego. Są nimi: większość roślin uprawnych, np. wszystkie zboża, rzepak, słonecznik, len, wiele warzyw, liczne gatunki chwastów.
Wśród roślin jednorocznych wyodrębnia się dwie formy:
- ozime – do pełnego rozwoju wymagają przejścia okresu niskich temperatur (jarowizacja), młode rośliny kiełkują jesienią i zimują pod śniegiem, aby na wiosnę ponowić swój rozwój.
- jare – kiełkują na wiosnę, rozwijają się, zakwitają, wydają owoce i tego samego roku giną.
19 370
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz