Czarno-białe oba. Pluskwiaki dwa

Pewnego wiosennego dnia na liściu pokrzywy nieopodal pola pszenicy sfotowałam takiego oto czarno-białego, niedużego pluskwiaka. Zdążyłam zrobić zaledwie trzy zdjęcia, gdy ukrył się pod liściem (ha, skądś wiedział, że go widzę i na wszelki wypadek wolał się schować).

Siedliszek sześcioplamy (Tritomegas sexmaculatus) to nieduży (5,5-7,5 mm) pluskwiak różnoskrzydły z rodziny ziemikowatych.  (fot. 31 maja, Poznań)

Siedliszek sześcioplamy (Tritomegas sexmaculatus) - główną rośliną żywicielską tego pluskwiaka jest mierznica czarna. Tego osobnika znalazłam jednak na pokrzywie.

Zdjęcia dodane w sierpniu 2019 r.
Na owocostanach bukwicy pospolitej rosnącej w Botaniku, dnia 20 sierpnia zastałam co najmniej trzy osobniki siedliszka. Czyżby objadały się owocami?

Siedliszek sześcioplamy (Tritomegas sexmaculatus)  

Siedliszek sześcioplamy (Tritomegas sexmaculatus)  

Gdy w pełni lata zauważyłam na owocostanie marchwi zwyczajnej kolejnego czarno-białego pluskwiaka pomyślałam, że oto znowu spotkałam przedstawiciela tego samego gatunku. Ten okaz był ciut spokojniejszy, choć może... trudniej było mu się ukryć. Znalazłam go wewnątrz przytulnego, jak mi się zdaje, baldachu marchwi, jednak gdy tylko wyczuł moją obecność, oczywiście zaczął się gramolić z jego dna. Na szczęście był na tyle powolny, że nie miałam problemu by pstryknąć kilka fotek.
Kiedy jak zwykle zabrałam się za przeczesywanie internetu w poszukiwaniu nazwy gatunkowej i opisu (to dziwne, ale zapytanie "czarno-biały pluskwiak" nieoczekiwanie przyniosło mało trafne wyniki, głównie przegląd pluskwiaków wszelkiej maści) długo nie mogłam znaleźć jego podobizny. W międzyczasie zajęłam się też obróbką zdjęć i gdy zobaczyłam je jedno po drugim, zauważyłam, że oba okazy coś za bardzo się różnią...
Okazało się, że owszem, oba pluskwiaki należą do rodziny tarczówkowatych, ale do innych gatunków. Ten pierwszy (znaleziony na pokrzywie) to siedliszek sześcioplamy (Tritomegas sexmaculatus), ten drugi zaś - znaleziony na marchwi - to warzywnica kapustna (Eurydema oleraceum).
Każdemu kto powie, że różnice w wyglądzie obu pluskwiaków widać na pierwszy rzut oka i nie sposób ich pomylić, dorzucam informację, że jest jeszcze siedliszek dwubarwny (Tritomegas bicolor). Też czarno-biały, ha!

Warzywnica kapustna (Eurydema oleraceum) - pluskwiak różnoskrzydły z rodziny tarczówkowatych. Długość ciała 5-7,5 mm   (fot. 28 lipca)

Warzywnica kapustna (Eurydema oleraceum) żywi się sokami roślin z z rodziny kapustowatych (krzyżowych)

Warzywnica kapustna (Eurydema oleraceum) z tegorocznego pokolenia. Gdy przezimuje białe plamy zmienią kolor na ciemnoczerwony.

Warzywnica kapustna (Eurydema oleraceum) z rodziny tarczówkowatych występuje na terenach otwartych porośniętych niską roślinnością

Warzywnica kapustna (Eurydema oleraceum) z rodziny tarczówkowatych (fot. 1 czerwca)

------------------------------

Poniżej przedstawiam informacje o obu gatunkach pluskwiaków.

Siedliszek sześcioplamy (Tritomegas sexmaculatus) to nieduży (5,5-7,5 mm) pluskwiak różnoskrzydły z rodziny ziemikowatych (Cydnidae). Ubarwienie czarno-białe. W odróżnieniu od bardzo podobnego siedliszka dwubarwnego (Tritomegas bicolor) posiada wyraźnie białe smugi na bocznych krawędziach przedplecza (na całej ich długości), membrany skrzydeł są czarne (a nie szarawe), posiada też nieco inny wzór białych plam na czarnych pokrywach.

Siedliszek sześcioplamy (Tritomegas sexmaculatus, Ramb.), którego występowanie w Polsce do niedawna (2004 r.) uznawano za wątpliwe, został w 2008 roku odkryty na dwóch stanowiskach w południowo-zachodniej części Polski. Szczególnie interesujące okazało się stanowisko w Rożniątowie koło Strzelec Opolskich, gdzie stwierdzono występowanie najliczniejszej obecnie populacji tego gatunku w naszym kraju. Również tam po raz pierwszy zaobserwowano nimfy III-ciego, IV-tego i V-tego stadium jeszcze w drugiej połowie września, co pozwoliło na postawienie hipotezy, że w licznych populacjach tego gatunku przy niezbyt sprzyjających warunkach pogodowych, część populacji może zimować w postaci larwalnej, co byłoby wyjątkiem wśród krajowych Cydnidae.
    Tritomegas sexmaculatus do niedawna uznawany był za gatunek typowo kserotermiczny, a główny areał jego występowania obejmował południowe i centralne części Europy; poza tym stwierdzany był w niektórych krajach palearktycznej części Azji (Azerbejdżan, Armenia, Turcja, Gruzja, Iran). W 2003 r. odkryto go również w Danii, a w 2007 r. w Belgii. W Polsce znany był do tej pory tylko z pięciu stanowisk w południowej części kraju. Oprócz typowych zbiorowisk kserotermicznych, gatunek ten coraz częściej spotykany jest również w innego typu biotopach, np. w miejskich zbiorowiskach o charakterze ruderalnym, czy przydomowych ogrodach. W Polsce populacje tego gatunku stają się liczniejsze i coraz częściej spotykane, a areał jego występowania wyraźnie przesunął się na północ, w czym sprzyja mu pospolita w naszym kraju mierznica czarna (Ballota nigra), która jest jego podstawową rośliną żywicielską.
    Szybkie rozprzestrzenianie się siedliszka sześcioplamego oraz zajmowanie nietypowych dla niego środowisk może być związane z obserwowanym od dłuższego czasu ociepleniem klimatu w Polsce i całej Europie; zmiany te jednoznacznie wskazują na możliwość rozprzestrzeniania się gatunków ciepłolubnych bardziej na północ.
Fakt ten może być również przyczyną wydłużania się cyklu rozwojowego tego gatunku i stwierdzanego w 2008 i 2009 roku bardzo licznego występowania nimf w okresie od lipca do września, co jest zjawiskiem niespotykanym u typowo europejskich przedstawicieli tej rodziny pluskwiaków; w konsekwencji może to spowodować zmiany w biologii tego gatunku i doprowadzać do zimowania stadiów larwalnych (a nie tylko osobników dorosłych).
Podobne zjawisko związane ze zwiększaniem zasięgów oraz zmianami w biologii zaobserwowano w przypadku wielu innych gatunków pluskwiaków różnoskrzydłych (Heteroptera), nie tylko w Europie, ale i w innych regionach świata.
Zjawisko to z jednej strony może prowadzić do zwiększenia różnorodności lokalnych faun, a z drugiej do zastępowania gatunków pospolitych przez spokrewnione z nimi gatunki rzadsze, ale bardzo ekspansywne w ostatnim okresie; czy w naszym kraju to drugie zjawisko będzie dotyczyło dwóch gatunków z rodzaju Tritomegas Amyot et Serville?
     Wstępne wyniki badań prowadzonych od dwóch lat nad liczebnością populacji pospolitego dotąd siedliszka dwubarwnego (Tritomegas bicolor L.) oraz coraz bardziej ekspansywnego siedliszka sześcioplamego (Tritomegas sexmaculatus) sugerują, że w przyszłości rzeczywiście ten pierwszy może stać się gatunkiem spotykanym sporadycznie, a drugi gatunkiem pospolitym.

Powyższe informacje zaczerpnęłam z pracy pt. "Zmiany zasięgu Tritomegas sexmaculatus (Rambur , 1839) (Hemiptera : Heteroptera : Cydnidae ) w Polsce efektem zmian klimatycznych?", której autorami są Jerzy A. Lis i Dariusz J. Ziaja.

***********************

Warzywnica kapustna (Eurydema oleraceum, Linnaeus, 1758) - gatunek owada z rodziny tarczówkowatych, rząd pluskwiaków, rodzaj Eurydema.
Występuje na terenie całej Europy oraz w północnych rejonach Azji.

Siedliska -  na terenach otwartych, w niskiej roślinności.

Długość ciała 5-7,5 mm.  
Młode osobniki warzywnicy kapustnej posiadają żółte plamy.
Osobniki, które przezimowały, zmieniają barwę plam na ciemnoczerwoną.
Zimują osobniki dorosłe chowając się pod liście lub grudki ziemi, w ściółce przy miedzach, w szczelinach drzew. Na początku maja opuszczają kryjówki i rozpoczynają żerowanie na plantacjach roślin kapustowatych oraz na chwastach z tej samej rodziny. Samice składają beczułkowate jaja na dolnej stronie liści w niewielkich złożach. W ciągu roku występuje 1 pokolenie.

Odżywianie - warzywnica kapustna żywi się sokami roślin z grupy krzyżowych. Żerują larwy i imago.  Posiada aparat kłująco ssący – wysysa soki z liści. Żerowanie rozpoczyna od brzegów i przemieszcza się do środka. W miejscu nakłucia tkanka liścia zamiera, a następnie wypada.

Przy masowym pojawieniu się jest szkodnikiem upraw warzywnych, szczególnie kapusty. Na plantacjach nasiennych żerowanie może powodować opadanie kwiatów i młodych łuszczyn.


Siedliszek sześcioplamy i dwubarwny  -  źródło 1, źródło 2, źródło 3, źródło 4, źródło 5,
Warzywnica kapustna  -  źródło 6, źródło 7, inne zdjęcia







98.27

siedliszek sześcioplamy, Tritomegas sexmaculatus, warzywnica kapustna, Eurydema oleraceum, siedliszek sześcioplamy zdjecia opis, Tritomegas sexmaculatus obrazy informacje, warzywnica kapustna zdjęcia opis, Eurydema oleraceum zdjęcia opis, siedliszek sześcioplamy chwile zachwycone, Tritomegas sexmaculatus chwile zachwycone, warzywnica kapustna chwile zachwycone, Eurydema oleraceum chwile zachwycone, siedliszek dwubarwny, Tritomegas bicolor, czarno biały pluskwiak zdjęcia,