14 lipca 2018

Róża kłodzka, pełnik europejski

Ach, jakże czas szybko upływa! Kwiaty rośliny, którą dziś przedstawiam są już tylko wspomnieniem. W Ogrodzie botanicznym najpiękniej, najobficiej kwitły na początku maja - zarówno w tym, jak i ubiegłym roku. Bardzo mi się podobały - duże kwiaty przypominające róże(!) złożone z licznych, lekko rozchylających się płatków, a w środku miła niespodzianka - jeszcze liczniejsze pręciki i słupki.
Oto pełnik europejski, zwany różą kłodzką - kwiat pełni wiosny :-)

Zobacz też jak wygląda pełnik chiński - przedstawiłam go TUTAJ

pełnik europejski Trollius europaeus
Pełnik europejski (Trollius europaeus L.) – gatunek byliny należący do rodziny jaskrowatych (5 maja). 
Pełnik europejski Trollius europaeus
pełnik europejski, Trollius europaeus     
Pełnik europejski Trollius europaeus
pełnik europejski, Trollius europaeus     
Pełnik europejski Trollius europaeus
pełnik europejski, Trollius europaeus     
Pełnik europejski Trollius europaeus
pełnik europejski, Trollius europaeus     
Pełnik europejski Trollius europaeus
pełnik europejski, Trollius europaeus     
Pełnik europejski Trollius europaeus
pełnik europejski, Trollius europaeus     
Pełnik europejski Trollius europaeus
pełnik europejski, Trollius europaeus     
Pełnik europejski Trollius europaeus
pełnik europejski, Trollius europaeus     
Pełnik europejski Trollius europaeus
pełnik europejski, Trollius europaeus     
Pełnik europejski Trollius europaeus
pełnik europejski, Trollius europaeus     
Pełnik europejski Trollius europaeus
pełnik europejski, Trollius europaeus     



----------------------------------------------




Pełnik europejski (Trollius europaeus L.) – gatunek byliny należący do rodziny jaskrowatych. Występuje w niemal całej Europie z wyjątkiem jej południowo-zachodnich krańców, na południu tylko w górach, oraz w zachodniej Syberii.
W Polsce rzadka, występuje na całym obszarze w rozproszeniu. Największe siedliska naturalne spotykane są na wilgotnych łąkach na ziemi kłodzkiej - tam pełnik zwany jest różą kłodzką. Największa populacja pełnika europejskiego na Pomorzu występuje w Dolinie rzeki Chocieli w Gminie Bobolice.

W Polsce pełnik europejski jest objęty ścisłą ochroną gatunkową (gatunek narażony na wyginięcie). Roślina dawniej była masowo wykopywana do przydomowych ogródków i zrywana na bukiety, co znacznie przyczyniło się do zmniejszenia jej liczebności. Część stanowisk chroniona jest w parkach narodowych i rezerwatach.

Łodyga - osiąga 10-50 cm wysokości. Jest wzniesiona, lekko łukowato wygięta, nie rozgałęzia się.

Liście - dłoniasto podzielone, wcięte głęboko, aż do nasady (dłoniastozłożone). Składają się z 3-5 blaszek (5 blaszek mają tylko liście odziomkowe). Każda z blaszek jest nieco wcięta, lub ząbkowana. Wyrastają naprzemianlegle na łodydze. Dolne liście osadzone są na długich ogonkach, środkowe na krótszych, a najwyższe są siedzące.

Kwiaty - na każdej łodydze występuje najczęściej 2-3 dużych (2,5-5 cm średnicy) cytrynowożółtych lub żółtych kwiatów, dojrzewających stopniowo. Wyglądem kwiat przypomina małą różę. Jest kulisty i pełny (stąd nazwa rośliny). Okwiat nie jest zróżnicowany na kielich i koronę. Osadzone spiralnie płatki zaginają się do środka i dachówkowato zachodzą na siebie, chroniąc wnętrze kwiatu. Zewnętrzne płatki są duże i barwne, wewnętrzne są węższe i przechodzą stopniowo w miodniki z nektarem. Środek kwiatu wypełniają liczne pręciki i słupki.
Kwiaty zapylane są przez chrząszcze, błonkówki i muchówki, które przeciskają się pomiędzy płatkami, by dostać się do znajdujących się w środku miodników i pylników, przy okazji zapylając kwiat. Kwiaty wydzielają przyjemny, słaby zapach. Szybko przekwitają, lecz na ich miejsce stopniowo zakwitają następne, wydłużając okres kwitnienia. W czasie deszczu płatki kwiatów ciasno się stulają, chroniąc w ten sposób znajdujące się wewnątrz organy rozrodcze - pręciki i słupki.
Kwitnie - od maja do czerwca.

Owoce - zebrane w  wielomieszek, poszczególne mieszki są wielonasienne. Każdy z mieszków posiada stwardniały kolec (zdrewniała szyjka słupka). Przy trwającej przez dłuższy czas niepogodzie również powstają nasiona - w wyniku samozapylenia. Kuliste, czarne nasiona dojrzewają pod koniec sierpnia.


Siedlisko - łąki bagienne lub górskie, torfowiska, bagienne lasy, brzegi potoków, ziołorośla. W górach Europy występuje do wysokości 3000 m n.p.m., w Polsce jego zasięg pionowy nie został dokładnie zbadany. W górach rośnie zarówno na wapieniu, jak i granicie.

Cała roślina jest lekko trująca. Zwierzęta nie zjadają pełnika.

Roślina ozdobna - występuje w wielu odmianach. Nadaje się do uprawy na rabatach, do sadzenia w pobliżu zbiorników wodnych lub na kwiat cięty. Efektownie prezentuje się w połączeniu z takimi roślinami jak funkie, bergenie, paprocie czy irysy.

Gleba powinna być żyzna, próchniczno-gliniasta, przez całe lato średnio wilgotna do mokrej. 
Wymaga stanowiska słonecznego. Im bardziej jest gleba wilgotna, tym miejsce może być bardziej nasłonecznione.

Rozmnaża się z nasion lub przez podział.


Odmiany pełnika europejskiego:
- 'Canary Bird' - kwiaty kanarkowożółte, wysokość 70 cm
- 'Earliest of All' - kwiaty złotożółte, wysokość 40 cm
- 'Etna' - kwiaty ciemnopomarańczowe, wysokość 50 cm
- 'Golden Cup' - kwiaty złotożółte, wysokość 70 cm
- 'Lemon Queen' - kwiaty cytrynowożółte, wysokość 80 cm
- 'Orange Princess' - kwiaty pomarańczowożółte, wysokość 75 cm
- 'Prichard's Giant' - kwiaty bardzo duże, ciemnopomarańczowe, wysokość 60 cm
- 'Superbus' - kwiaty żółte, wysokość do 1 m.



źródło 1, źródło 2, źródło 3, źródło 4,
Pełnik - rodzaj roślin - link

pełnik europejski, Trollius europaeus, róża kłodzka, pełnik europejski zdjęcia opis, Trollius europaeus opis zdjęcia, róża kłodzka wygląd informacje, pełnik europejski chwile zachwycone, Trollius europaeus chwile zachwycone, róża kłodzka chwile zachwycone, 

u29.52. (94)

8 komentarzy:

  1. Śliczne, zwłaszcza w tak dużej ilości - mnie bardziej przypominają piwonie niż róże:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Chyba masz rację - pełniki przypominają piwonie, ale miniaturowe, choć ktoś kto w ogóle ich nie zna szukałby zdjęć (i nazwy) pod hasłem np. duże kaczeńce albo duże jaskry :-)

      Usuń
  2. To prawda, śliczne.
    Aniko, niedawno widziałem dziwne, delikatnie mówiąc, zdjęcia w różnych miejscach internetu, teraz Twoje wydają mi się jeszcze ładniejsze, a ten blog jawi się ostoją gustu i dobrej fotografii.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Jakże mi miło, Krzysztofie, czytać takie pochwały, zwłaszcza w chwilach zwątpienia i poczucia niemocy. Dziękuję, podniosłeś mnie na duchu :-)

      Usuń
  3. Piękne są te Twoje różyczkowe słoneczka - zarówno rośliny, jak i zdjęcia.
    A blog jest bardzo wartościowy i zaglądałam do niego dużo, dużo wcześniej, niż napisałam pierwszy komentarz. Robisz bardzo dobrą robotę i zawsze o tym pamiętaj.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Możliwe, że jestem wobec siebie nadmiernie krytyczna, ale ogólnie rzecz biorąc, ubolewam i ciągle... nie potrafię fotografować (i obrabiać!!!) tak, jakbym chciała. Dlatego tym bardziej cieszą mnie Twoje słowa, dziękuję i pozdrawiam :-)
      I jeszcze raz przepraszam za tę niedogodność z komentowaniem, ale nie mam już siły, by oczyszczać blog ze spamów (bywało, że tygodniowo było ich ok. 20).

      Usuń
  4. Takie piękno, a lekko trujące i tak bywa. hehe Zdjęcia po prostu zachwycają, każde!!! Cudowna roślina, rzeczywiście przypomina róże, a jej środek jest taki zaskakujący. Niesamowicie mi się podoba. Brawo za zdjęcia. <3 <3 <3

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Pełniki są bardzo ładne, więc wybaczam im ich toksyczność ;-).
      Trucizny, substancje drażniące lub parzące, no i kolce - to oręż roślin, które muszą walczyć o przetrwanie. One nie uciekną przed niebezpieczeństwem, więc tylko w ten sposób mogą stawić mu czoła...
      dziękuję, Agnieszko :-*

      Usuń