Ostatnie kwiaty jabłonek

Czy więdnące, obumierające w oczach kwiaty warte są uwagi, o kontemplowaniu ich urody nie wspominając?  Dotąd na takie pytanie odpowiedziałabym po dwakroć "Nie!" i czym prędzej poszłabym szukać roślin, które dopiero rozpoczynają kwitnienie strojąc się w świeże pączki i młode liście. Eh, ale sami wiecie, jak dziwna jest wiosna tego roku. Przecież nie z własnej winy spóźniłam się na kwitnienie wiśni, magnolii i jabłoni w Botaniku. Kiedy nareszcie mogłam się tam udać, na wstępie obiecałam sobie, że nie będę marudzić ani ubolewać nad tym, co mnie ominęło, bo przecież TYLE jeszcze na mnie czeka.
Chwilami jednak było to trudne - zachodząc do wielu "pewnych" miejsc zastawałam jedynie leżące na ziemi przywiędłe płatki kwiatów. Jednak na paru jabłonkach znalazłam kilka(!) kwiatków nadających się jeszcze do sfotografowania. Gdy tak mozolnie ich wypatrywałam, przypominały mi się czasy, kiedy to od nadmiaru kwiatowego szczęścia nie wiedziałam jak je hurtem okiełzać. I wtedy, całkiem nieoczekiwanie zaczęłam doświadczać prawdziwej satysfakcji ze znalezienia pojedynczego kwiatuszka, który jeszcze się nie rozpadł. A potem zastanowił mnie on sam, ów kwiat - czym właściwie jest i dlaczego tak szybko przemija?

Kwiaty jabłoni

kwiaty jabłoni  

kwiaty jabłoni  

kwiaty jabłoni  

kwiaty jabłoni  

kwiaty jabłoni  

kwiaty jabłoni  

kwiaty jabłoni  

------------------------------------------

Kwiat – organ roślin nasiennych, w którym wykształcają się wyspecjalizowane elementy służące do rozmnażania. Stanowi fragment pędu o ograniczonym wzroście ze skupieniem liści płodnych i płonnych, służących odpowiednio, bezpośrednio i pośrednio do rozmnażania płciowego (generatywnego).

Części płodne kwiatu to pręciki z woreczkami pyłkowymi (mikrosporofile – organy męskie) oraz owocolistki z zalążkami (makrosporofile – organy żeńskie). Pręciki produkujące pyłek tworzą pręcikowie. Owocolistki tworzą słupek (słupkowie).

Kwiaty rozwijają się z pączków kwiatowych, zwykle jako pędy boczne w pachwinie przysadek (liści przykwiatowych, wspierających). Wyrastają zwykle w szczytowych, a więc najmłodszych częściach pędu.

U wielu gatunków przez cały okres kwitnienia następują cykle otwierania i zamykania kwiatów zależne od pory dnia i nocy oraz pogody. Ruchy płatków powodowane są różnym tempem wzrostu ich brzusznej i grzbietowej strony w zależności od wahania poziomu auksyn (grupa substancji chemicznych zaliczanych do hormonów roślinnych).

Dojrzały kwiat cechuje:

• zahamowanie wzrostu szypułki,
• spadek zawartości wody i auksyn,
• wzrost intensywności oddychania.

Po przeniesieniu pyłku na znamię słupka zaczyna się przekwitanie. Zwykle pierwszym jego objawem jest zamykanie się okrywy kwiatowej (np. u portulaki kwiaty zamykają się już po 4 godzinach od zapylenia).

Bez zapylenia kwiaty różnych gatunków otwierają się przez różny okres. 

Najczęściej długość życia pojedynczego kwiatu wynosi od kilkunastu godzin do tygodnia. 

Rekordowo długo (80 dni) utrzymują się kwiaty u przedstawiciela storczykowatych – Odontoglossum ross.

Po zapyleniu i zamknięciu korony, listki okwiatu zmieniają barwę i odpadają (działki kielicha często utrzymują się). Usychają także pręciki i szyjka słupka. Ponowny wzrost podejmuje zalążnia i ew. przyległa część dna kwiatowego. Z części kwiatu rozwijać się zaczyna owoc.

U roślin wyższych owocowanie to przekształcanie się całej zalążni lub tylko jej części i dna kwiatowego (np. gruszki, jabłka, truskawki) w owoc, natomiast zalążków w nasiona.
W czasie tego procesu ze ściany zalążni formuje się owocnia natomiast wewnątrz zalążków rozwija się zarodek. Owoc gromadzi materiały zapasowe usuwając jednocześnie nadmiar wody.


Historia poznania budowy i funkcji kwiatów

Przez wieki kwiaty pozostawały dla ludzi próżną ozdobą roślin. Dopiero w 1694 r. Rudolf Jakob Camerarius wykazał eksperymentalnie, że pręciki i słupki związane są z płcią męską i żeńską, obalając zapoczątkowaną jeszcze przez Arystotelesa teorię bezpłciowości roślin. 

Badacz ten wprowadził pojęcia kwiatów jedno- i dwupłciowych, ustalił znaczenie pyłku dla powstawania nasion i uznał, że zapylanie następuje za pomocą wiatru. 

W XVII wieku wciąż jeszcze uważano, że kwiaty to „szata godowa rośliny, w którą stroi się na świąteczny dzień zapłodnienia”. Rozwój systematyki w kolejnych dziesięcioleciach przyczynił się do poznania szczegółów morfologii i zmienności budowy kwiatów. 

Zróżnicowanie ich budowy stało się podstawą nowoczesnego systemu klasyfikacyjnego roślin, zapoczątkowanego w 1737 r. przez Karola Linneusza publikacją Genera Plantarum.

Znaczenie kształtów i barw kwiatów oraz udział owadów w zapylaniu odkryty został w końcu XVIII wieku przez niemieckiego botanika – Christiana K. Sprengla. W 1790 badacz ten odkrył także znaczenia zapylania krzyżowego, przedprątność (polega na wcześniejszym dojrzewaniu pręcików niż słupków) i przedsłupność (odwrotnie). Później uznany został za ojca biologii kwiatów.

W XX wieku poznany został wpływ czynników zewnętrznych na indukowanie kwitnienia (organogenezę generatywną). 

Więcej szczegółowych informacji w źródłach - Kwiat, Kwitnienie, Zapylenie,

a.70.76. (195) [23] /111/

kwiaty jabłoni,