Sucholubny żarnowiec miotlasty

Przy ścieżce prowadzącej do psianki słodkogórz najpierw natknęłam się na małą, niemal płożącą się roślinę, która zwróciła moją uwagę dość dużymi żółtymi kwiatami o oryginalnym kształcie. Następnego dnia, dobre 100 m dalej, znalazłam duży zielony krzew cały obsypany tymi samymi żółtymi kwiatami - otwartymi niby paszczami. Żarnowiec miotlasty lubi suchą glebę, a tej w Moim Lesie i przyległych łąkach jest sporo. Zdjęcia zrobiłam 18 i 19 maja w bardzo słoneczne dni.
Mimo, że w to miejsce przyjeżdżam od kilku lat, kwitnący krzew żarnowca zobaczyłam po raz pierwszy ubiegłej wiosny. Przypominam sobie jednak, że przyglądałam się mu już wcześniej, w pełni lata - widziałam duże, sczerniałe strąki, często skręcone już i puste. Słyszałam też trzaski, gdy strąki pękały rozrzucając nasiona, ale wówczas nie domyśliłam się skąd pochodzą te dźwięki.
Żarnowiec miotlasty kwitnący wiosną pokazałam także TUTAJ, a owoce przedstawiłam TUTAJ.

Żarnowiec miotlasty (Cytisus scoparius) -  krzew z rodziny bobowatych kwitnie pod koniec maja i w czerwcu.

Inne nazwy żarnowca miotlastego to: sarniak, szczodrzenica miotłowa, zajęczy groch, czerciniec i szczodrzeniec.

Motylkowy kwiat żarnowca miotlastego (Cytisus scoparius). Żółte kwiaty osadzone są po jednym do trzech w kątach drobnych, lancetowatych podsadek, na ubiegłorocznych gałązkach wzdłuż prawie całych pędów.

Żarnowiec miotlasty -  widoczna łodyga, liście, pąk, szypułka kwiatu. Na dolnych zdjęciach młodziutki krzew i drugi - całkiem duży (ok. 1,5 m wysokości) 

----------------------------

Żarnowiec miotlasty (Cytisus scoparius, syn. Sarothamnus scoparius) to gatunek krzewu z rodziny bobowatych. Występuje w południowej i środkowej Europie, także w Polsce w pasie nadmorskim, w zachodniej część niżu i pogórzu). Status gatunku we florze Polski: kenofit, efemerofit.

Inne nazwy żarnowca miotlastego to: sarniak, szczodrzenica miotłowa, zajęczy groch, czerciniec i szczodrzeniec.
Nanofanerofit   (to krzewy i byliny zimotrwałe o wysokości poniżej 2 m).
Uwaga! Roślina trująca! Ale i lecznicza.

Siedlisko: piaszczyste i suche zbocza, ugory, poręby, wrzosowiska. Bywa czasami wysiewany dla zwierząt leśnych.

Wymagania:  gleby kwaśne, piaszczyste. Nie znosi gleb zasadowych lub zasolonych.


Pokrój  -  krzew silnie rozgałęziony, wzniesiony lub łukowato pochylony. Osiąga 1,5 do 2 m wysokości.

Łodyga  -  gałązki cienkie, wiotkie,  kanciaste lub żeberkowane (bruzdkowane), rózgowate, przez większą część roku zielone i ciemnozielone. Na wierzchołkach pozostają bezlistne lub występują drobne, pojedyncze listki. Pędy obficie rozgałęzione.

Liście  -  dolne i środkowe: małe, drobne, trójlistkowe, górne - niepodzielone. Liście występują tylko wiosną na młodych pędach. Podczas letnich suszy krzew zazwyczaj gubi liście, by ograniczyć utratę wody. Rekompensatą za brak liści są intensywnie zielone łodygi, co świadczy o wybitnie sucholubnym charakterze tej rośliny.

Kwiaty  -  motylkowe, krótko szypułkowe, żółte, złocistożółte, duże (20-25 mm długości), osadzone po jednym do trzech w kątach drobnych, lancetowatych podsadek, na ubiegłorocznych gałązkach wzdłuż prawie całych pędów. Pręcików 10 zrośniętych w rurkę, 1 słupek.  Szyjka słupka charakterystycznie skręcona w pętlę, co dobrze widać po zapyleniu. Żagielek szeroki, odgięty, okrągławy z wycięciem na szczycie. Kielich nagi, około 6 mm długości, szybko zasychający, dwuwargowy, górna z dwoma, dolna z trzema bardzo drobnymi ząbkami na szczycie.
Kwitnie  od końca maja i w czerwcu. W czasie wygląda bardzo atrakcyjnie, dlatego jest chętnie sadzonym krzewem ozdobnym z kwiatów.

Owoce  -  strąki ok. 5 cm długości , początkowo zielone, jedwabisto owłosione, później brunatnoczarne, pękające. Owocem jest silnie spłaszczony strąk; na szwach (na brzegu) silnie, gęsto, biało, odstająco owłosiony, poza tym nagi; dojrzały jest czarny, 4-5 cm długości, w upalne dni po wyschnięciu otwiera się samorzutnie, gwałtownie i z wyraźnym trzaskiem, rozrzucając przy tym liczne nasiona. Nasiona z elajosomem, eliptyczno-jajowate, spłaszczone, żółtawobrunatne lub ciemnooliwkowe. Wymiary nasion: długość 3-4 mm, szerokość 2-3 mm, grubość do 1,5 mm.

Korzeń  -  silny i głęboki system korzeniowy, dzięki czemu jest odporny na suszę.

Ciekawostki i zastosowanie:

• żarnowiec jest rośliną ozdobną uprawianą ze względu na swoje oryginalne żółto kwitnące kwiaty, a w stanie bezlistnym daje efekt zielonych rózgowatych pędów.
• wykazuje przystosowanie do życia w ciężkich warunkach: dzięki symbiozie z bakteriami korzennymi zapewnia sobie niezbędną ilość azotu niezależnie od jego ilości w glebie, a drobne liście ginące w czasie suszy powodują oszczędną gospodarkę wodną. Dzięki tym przystosowaniom może porastać gleby suche, ubogie w składniki pokarmowe niemożliwe do zasiedlenia przez inne rośliny i w związku z tym wykorzystywany jest do rekultywacji terenów przemysłowych, ugorów, umacniania skarp, nasypów i wydm.
• jest rośliną włóknodajną w dawnych czasach otrzymywano z niego mocne włókno do wyrobu worków i tkanin, służących na opakowania różnych przedmiotów transportowanych na duże odległości i wyrabiano z niego, a właściwie wyplatano różne przedmioty.
• nie ma określonego zapachu, a w smaku jest gorzki (trujący).
• w wielu krajach uważany za antidotum na jad żmii.
• jest rośliną miododajną
• w naszym klimacie często wysycha zwłaszcza w zimie, jest nieodporny na mrozy, ale dzięki silnemu systemowi korzeniowemu odradza się w następnym roku. 
• dawniej z jego gałązek sporządzano na wsi miotły.

Działanie lecznicze: 

Surowcem zielarskim są kwiaty i ulistnione gałązki, zbiera się je na przełomie maja i czerwca ze stanowisk naturalnych. Surowiec zielarski: ziele żarnowca (Herba Sarothamni), pozyskuje się z niego sparteinę.

Chociaż żarnowiec jest rośliną trującą ma duże znaczenie w lecznictwie.

Skład chemiczny: alkaloidy chinolizydynowe do 1,5% (sparteina, sarotaminina, lupanina), flawonoidy, tyramina, dopamina.

Działanie:

• zmniejsza wrażliwość i przewodnictwo nerwowe w mięśniu sercowym, a tym samym częstotliwość i amplitudę skurczów, stosuje się dla poprawnego rytmu serca oraz przy przewlekłych schorzeniach wątroby i nerek.
  wykazuje działanie moczopędne i rozwalniające. 
• ziele przykładane miejscowo znieczula ból  - można robić okłady na bolesne wrzody i czyraki. 
• leki na bazie sparteiny stosuje się przy migotaniu przedsionków, częstoskurczu, przy zaburzeniach krążenia obwodowego. Stosowany także w celu wywoływania i pobudzania skurczów porodowych.

źródło 1, źródło 2

żarnowiec miotlasty, Cytisus scoparius, Sarothamnus scoparius, żarnowiec miotlasty zdjęcia opis, Cytisus scoparius zdjęcia opis, krzew żółte kwiaty zdjęcia, żółte kwiaty na krzewie, żarnowiec miotlasty grafika opis, żarnowiec miotlasty opis właściwości, żarnowiec miotlasty chwile zachwycone, Cytisus scoparius chwile zachwycone,