Choć kuklik pospolity w swojej nazwie nie posiada litery E, to jednak na drodze mojej edukacji botanicznej jest on dla mnie jej "ucieleśnieniem" (kto pamięta owoce kuklika, które wzięłam za owoce jaskra, ten wie o czym mówię :-) ). Tym razem mogę powiedzieć - aha, przyłożyłam się! Przeczesałam Łąkę Niespodzianek wzdłuż i wszerz i znalazłam niejedną roślinę, choć muszę dodać, że kuklik występuje tam nielicznie. O ile na owej łące rośnie mnóstwo glistników, to w porównaniu z ich liczebnością, kuklik stanowi najwyżej 3-5 procent. Oczywiście, nie sposób pomylić kuklika z glistnikiem - mimo, że obie rośliny mają żółte kwiaty różnią się bardzo. Choćby ilością płatków, wielkością kwiatów, pokrojem, a przede wszystkim kształtem liści. Kwitnącego kuklika nie można też pomylić z jaskrem, ani nawet jego owoców. Tyle, że kiedy pisałam o jaskrze, nie miałam pojęcia o istnieniu kuklika.
Zatem przedstawiam roślinkę, której byłam bardzo ciekawa. Rzeczywiście, mogłam ją kiedyś przeoczyć - jej kwiaty są małe, płatki szybko opadają, a cała roślina sprawia wrażenie nieco wiotkiej.
Jednak teraz, gdy już ją poznałam, z pewnością jej nie przeoczę, ani nie pomylę.
Dodane później
Wpis o jaskrze uzupełniłam już o zdjęcia liści i owoców. Pozostaje pytanie jaki to gatunek jaskra? Coś mi się zdaje, że może to być jaskier kosmaty, a nie ostry... Znawców proszę o pomoc w identyfikacji - link do wpisu.
Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) - gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny różowatych. W Polsce jest pospolity na całym niżu i w niższych położeniach górskich. |
Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) - pokrój rośliny Nazwy ludowe - benedykt, goździk, korzeń goździkowy, kuklik goździk, ziele goździkowe |
Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) w okresie kwitnienia ma żółte i wzniesione kwiaty, wyrastające pojedynczo na szczytach łodyg. |
Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) - płatki korony pięciokrotne, odwrotnie jajowate u nasady klinowate, bez dłuższego paznokcia. |
Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) - rośnie pospolicie w lasach liściastych i mieszanych, zaroślach, rowach, zrębach, śmietniskach. |
Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) - kwiaty przedprątne, zapylane przez owady, które przylatują do nektaru wydzielanego przez zielony pierścieniowaty miodnik. |
Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) - liście wyrastające na długich szypułkach, miękko owłosione, dolne - przerywano-lirowato-pierzaste, górne trzylistkowe. |
Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) - średnica kwiatu wynosi 1-2 cm |
Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) - kwitnie od maja do września. W dojrzałych kwiatach pylniki pręcików są odchylone na zewnątrz, jednak mimo to czasami dochodzi do samozapylenia. |
Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) jest rośliną leczniczą, ma również zastosowania kulinarne (kłącze używane jest do aromatyzowania niektórych gatunków likierów i piw) |
Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) kwitnie od maja do września. |
Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) - przekwitły kwiat wkrótce stanie się owocem (fot 28 maja) |
Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) - owoc (fot 30 maja) |
Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) - owoc (fot 30 maja) |
Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) - owoc (fot. 2 czerwca) |
-----------------------------------
Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) - gatunek rośliny wieloletniej (byliny) należący do rodziny różowatych. Występuje w Afryce Północnej, Azji, Europie, a jako gatunek zawleczony również w Australii i na Nowej Zelandii.
W Polsce jest pospolity na całym niżu i w niższych położeniach górskich.
Nazwy ludowe: kuklik goździk, ziele goździkowe, goździk, benedykt.
Łodyga - wyprostowana, sztywna, miękko owłosiona. Wysokość (25)30-60(100) cm.
Liście - nieregularne, pierzaste, z większym listkiem szczytowym, grubo piłkowane, z piłkowanymi przylistkami, miękko owłosione. Liście odziomkowe - ogonkowe przerywano-lirowato-pierzaste, łodygowe zwykle siedzące i trójdzielne (trzylistkowe) wyrastające na długich szypułkach.
Kwiaty - jasnożółte o średnicy 1-2 cm, na długich, wzniesionych, owłosionych szypułkach, zebrane po kilka w luźne wiechy. W czasie kwitnienia wzniesione do góry, kielich z kieliszkiem. Płatki korony pięciokrotne, płasko odstające, odwrotnie jajowate u nasady klinowate, bez dłuższego paznokcia, szybko opadające. Działki kielicha zielone, trójkątne, mniej więcej długości płatków korony, w czasie owocowania odgięte w dół. Kwiaty są przedprątne, zapylane przez owady, które przylatują do nektaru wydzielanego przez zielony pierścieniowaty miodnik. W dojrzałych kwiatach pylniki pręcików są odchylone na zewnątrz, jednak mimo to czasami dochodzi do samozapylenia.
Kwitnie od maja do września.
Owoce - niełupki krótko haczykowato owłosione. Owoce rozsiewane są przez zwierzęta (epizoochoria). Haczyk, za pomocą którego nasiona przyczepiają się do sierści zwierząt i ubrań ludzi powstaje z szyjki słupka.
Kłącze - czerwonobrunatne, grube, stożkowate. Ma gorzki smak i zapach podobny do goździków.
Siedliska - rośnie pospolicie w lasach liściastych i mieszanych, na skrajach lasów, w miejscach ruderalnych, zaroślach, rowach, zrębach, na śmietniskach.
W ostatnich dziesięcioleciach obserwuje się duży wzrost liczebności i zajmowanie nowych stanowisk.
Bylina, hemikryptofit. Roślina azotolubna.
Tworzy mieszańce z kuklikiem sztywnym i kuklikiem zwisłym.
Roślina lecznicza:
- Surowiec zielarski : korzeń (Radix Gei urbani, Radix Caryophyllatae); zawiera geinę (glikozyd), garbniki (do 30%), kwasy organiczne (galusowy, kawowy, chlorogenowy), flawonoid, eugenol (olejek eteryczny).
- Surowcem zielarskim są także młode pędy, świeże lub suszone
- Działanie: dawniej stosowano jako środek przeciwbiegunkowy, wzmacniający, ściągający, przeciwgorączkowy, przeciwkrwotoczny, przeciwzapalny i antyseptyczny w chorobach żołądka i malarii. Używany do płukania jamy ustnej, by wzmocnić dziąsła i zęby
- Podstawowe związki chemiczne: eugenol, garbniki, glikozyd geina, gorycze, kwasy organiczne, sole mineralne, związki flawonowe
Wyciąg alkoholowy lub odwar wodny z kłączy - w schorzeniach żołądkowo-jelitowych, biegunkach, nieżytach jelit i jelita grubego, czerwonce, zaburzeniach trawiennych, bólach i kurczach żołądka, wzdęciach, wymiotach, zatruciach, kolce jelitowej, dolegliwościach wątroby i woreczka żółciowego, w słabych krwotokach wewnętrznych, w przewlekłym, ostrym kaszlu.
Odwar z kłączy (jako płukanka) - w nieżytach jamy ustnej, krwawiących dziąsłach, paradentozie (neutralizuje przykry zapach z ust).
Żucie kłączy - w paradentozie, jako środek wzmacniający dziąsła i zęby.
Nasiadówki w odwarze z kłączy są pomocne w chorobach kobiecych, białych upławach, owrzodzeniach okołoodbytniczych, żylakach i świądzie odbytu.
Ciekawostki:
Odwar z kłączy (jako płukanka) - w nieżytach jamy ustnej, krwawiących dziąsłach, paradentozie (neutralizuje przykry zapach z ust).
Żucie kłączy - w paradentozie, jako środek wzmacniający dziąsła i zęby.
Nasiadówki w odwarze z kłączy są pomocne w chorobach kobiecych, białych upławach, owrzodzeniach okołoodbytniczych, żylakach i świądzie odbytu.
Ciekawostki:
- Odwar z korzenia kuklika nadaje wełnie trwały, rudawozłoty kolor.
- Sproszkowane kłącze ze względu na jego smak i zapach przypominający goździki, używano dawniej jako przyprawę do zup i sosów, a listki jako specyficzny dodatek do zup.
- Kłącze używane jest do aromatyzowania niektórych gatunków likierów i piw.
źródło 1, źródło 2, źródło 3,
.30.37.
świetny opis - jak sama nazwa wskazuje kuklików nie należy szukać na łące ale na terenach ruderalnych. łatwo go jednak przeoczyć, bo stosunkowo szybko przekwita i wtedy wtapia się w otoczenie.
OdpowiedzUsuńDziękuję, ale która część nazwy wskazuje na siedlisko ruderalne tej rośliny? Poza tym kuklik rośnie też w lasach liściastych i zaroślach...
UsuńUrbanum w złożeniach znaczy tyle co miejski (przynajmniej jak na moją kulawa znajomość łaciny), czyli należy go traktować jako gatunek synantropijny, a to najkrótsza droga do skojarzeń z terenami ruderalnymi. Oczywiście że poza odmianami hodowlanymi, wszystkie inne rośliny i zwierzęta występować też muszą "dziko", ale odnoszę wrażenie że właśnie tam gdzie człowiek znacznie przekształcił środowisko kuklik radzi sobie zdecydowanie lepiej niż na łąkach czy w lasach - oczywiście mogę się mylić, bo żeby to z całą pewnością stwierdzić trzeba by zrobić szereg badań porównawczych, albo zabajcować na badaniach kogoś innego - ale takich niestety nie znam.
UsuńMuszę się dokładniej przyjrzeć tym dwóm 'żółtkom', bo zdaje się, że też mi się mylą - chociaż nie powinny, bo jaskier ma takie charakterystyczne, wdzięczne, liście.
OdpowiedzUsuńFaktycznie glistnik jest bezkonkurencyjny w kwestii liczebności występowania.
Kwiaty jaskra, glistnika i kuklika, mimo, że żółte, różnią się bardzo wyraźnie - wielkością, kształtem i ilością płatków. Ja swego czasu owoce kuklika wzięłam za owoce jaskra i dziwiłam się, że znów przytrafił mi się nietypowy przypadek.
UsuńA liście jaskra wreszcie sfotografowałam i w wolnej chwili uzupełnię wpis o nim. Pozdrawiam
O, widziałam go w tym roku i nie wiedziałam jak się zwie :) i znów fajnie pokazałaś proces przekwitania w zdjęciach, Twój blog to skarbnica wiedzy:))
OdpowiedzUsuńIdę dziś na zbiory - po koniczynę, babkę lancetowatą, bez...oczywiście z aparatem:)) pozdrawiam:)
Kuklik nie za bardzo rzuca się w oczy, gdyż ma niewielkie kwiaty. Jednak liście są charakterystyczne, no i te owoce. W ubiegłym roku nie zauważyłam tych roślin, ale obiecałam sobie nadrobić ten brak i oto jest. Jeśli będziesz w stanie rozpoznać tę roślinę na podstawie moich zdjęć, to moje wysiłki nie poszły na marne :-) Pozdrawiam
Usuń