7 września 2014

Kończywiec, koniczyna polna (Trifolium arvense)


Koniczyna polna (Trifolium arvense L.) – gatunek rośliny z rodziny bobowatych. 

W Moim Lesie wzdłuż piaszczystych ścieżek rośnie moc koniczyny polnej, na pierwszy rzut oka - niepozornej rośliny. Gdy odkryłam jej nazwę gatunkową byłam trochę zaskoczona, że to także koniczyna. Przyjrzawszy się jednak bliżej i kwiatom, i potrójnym listkom nie mam już wątpliwości. Miłe w dotyku kosmate kwiatostany, zwłaszcza w fazie białej, nieco przypominają wierzbowe bazie. Początkowo, jeszcze przed kwitnięciem, podłużne główki mają jasny, oliwkowy kolor, z czasem stają się białawe, a później różowieją, bądź czerwienieją. Teraz, we wrześniu kwitnie już niewiele koniczyn polnych - w większości kwiatostany przekształciły się w strąki, a dojrzewające nasiona nadają im rudawy lub brązowy odcień.
Kończy się lato, z każdym dniem ubywa żywych kolorów, ale ja zachowałam, zaChwyciłam ich sporo i chętnie się nimi podzielę. Oto skromna koniczyna polna, nad którą trzeba mocno się pochylić, by dostrzec jej urok. Jeśli rośnie w uprawach, traktowana jest jak chwast, lecz warto wspomnieć, że posiada ona właściwości lecznicze.
 
Koniczyna polna (Trifolium arvense L., zwana także kończywcem, koteczkami, kotkami, szarymi koćkami czy kądziołką Matki Boskiej
Koniczyna polna (Trifolium arvense L.) kwitnie od czerwca do września
Koniczyna polna (Trifolium arvense L.) - owocem jest drobny strąk. Nasiona są jajowate, z lekkim połyskiem, zielonożółte lub brunatne.
Koniczyna polna (Trifolium arvense L.) rośnie na nieużytkach, łąkach, w zaroślach, między trawami.W uprawach rolnych jest chwastem.
Koniczyna polna (Trifolium arvense L.) w Polsce jest dość pospolita na całym niżu i w niższych położeniach górskich.
Koniczyna polna (Trifolium arvense L.)  jest rośliną wskaźnikową gleb kwaśnych. 
Preferuje gleby piaszczyste, piaszczysto-gliniaste, kwaśne, ubogie w wapń.
Koniczyna polna (Trifolium arvense L.) - jest rośliną leczniczą. Surowcem zielarskim są świeże lub suszone kwiatostany i liście. 
Koniczyna polna (Trifolium arvense L.) - wywary z tej rośliny mają słodki smak, stosowane m.in. przy przeziębieniach, grypie, biegunce, bólach głowy oraz jako środek wzmacniający.
  
Uwaga! Poniższe zdjęcia powstały dużo później w 2017 r. (wykonane lustrzanką Nikon). Postanowiłam zastąpić nimi pierwotne kadry - nieciekawe i bardzo podobne do wyżej prezentowanych. Zachowałam natomiast opisy pod zdjęciami.
 -03-21
Koniczyna polna (Trifolium arvense L.) - bylina jednoroczna lub dwuletnia, jara lub ozima.
Koniczyna polna (Trifolium arvense L.) - korona kwiatów drobna, początkowo biała, potem różowa lub czerwona.
Koniczyna polna (Trifolium arvense L.) - kwiaty motylkowe (3-4 mm) zebrane są w walcowate, gęsto owłosione główki o długości 1-2 cm, wyrastające pojedynczo na gałązkach.
Koniczyna polna (Trifolium arvense L.) zawiera białka, flawonoidy, garbniki, glikozydy, kwasy organiczne, olejek eteryczny, witaminy, żywice, węglowodany.
Koniczyna polna (Trifolium arvense L.) dorasta do 40 cm wysokości.




---------------------------------



Koniczyna polna (Trifolium arvense L.) – gatunek rośliny z rodziny bobowatych (motylkowatych)
Inne nazwy ludowe - kończyna, koteczki, kotki, szare koćki, kocie nerki, kończywiec, kądziołka Matki Boskiej, łzy Matki Boskiej, włosy Panny Marii, małaszka, mikołajek, śpiuch.

Występuje w całej Europie, na znacznych obszarach Azji, w Afryce Północnej i Makaronezji. Koniczyna polna rozprzestrzeniła się także na Azorach, w Australii, Ameryce Północnej i na Hawajach. W Polsce dość pospolita na całym niżu i w niższych położeniach górskich.

Pokrój  -  roślina rozesłana lub wzniesiona, cała kosmato owłosiona. Wysokość 5-30 (40) cm.

Łodyga -  gałęzista, kosmata, szaro owłosiona.

Liście - trójlistkowe o listkach podłużnych i wąskich. Prawie całobrzegie listki, 2–8 krotnie dłuższe niż szersze, drobno ząbkowane, z rzadkimi włoskami. Środkowy liść jest większy od bocznych.
naprzemianległe, obustronnie jedwabisto owłosione, o listkach podłużnie równowąskich, brzegiem drobno ząbkowanych. U nasady ogonka występują dwa wąskie, zrośnięte ze sobą, owłosione przylistki.

Kwiaty - kwiaty motylkowe zebrane w liczne, walcowate, gęsto owłosione półkoliste główki o długości 1-2 cm, pojedyncze na gałązkach. Brak przysadek. Rurka kielicha z zewnątrz gęsto owłosiona, wewnątrz naga. Korona kwiatów drobna, początkowo biała, potem różowa lub czerwona. Kwiatostany na szypułkach, jajowate, puszysto owłosione, jasnoróżowe. Poszczególne kwiaty o długości 3-4 mm.
Kwitnie od czerwca do września.

Owoc - drobny, często otulony kielichem strąk. Nasiona są jajowate, z lekkim połyskiem, zielonożółte lub brunatne.

Korzenie -  palowe i rozgałęzione.

Bylina jednoroczna lub dwuletnia, jara lub ozima, hemikryptofit. W uprawach rolnych jest chwastem. Nie podlega ochronie.

Siedliska - na trawnikach, polach i miedzach, nieużytkach, łąkach, w zaroślach, między trawami. Porasta suche wzgórza, nieużytki i piaski. Preferuje gleby piaszczyste, piaszczysto-gliniaste, kwaśne, ubogie w wapń. Najczęściej zachwaszcza zboża i uprawy motylkowate drobnonasienne. Roślina wskaźnikowa gleb kwaśnych.

Surowcem zielarskim są świeże lub suszone kwiatostany i liście. Wywary z koniczyny polnej mają smak słodki i działanie estrogenne, pobudzają czynność wydzielniczą wątroby, działają przeciwzapalnie, przeciwbiegunkowo, moczopędnie, zmniejszają skurcz mięśni gładkich w układzie oddechowym i narządach wewnętrznych. Stosowane są przy zapaleniu oskrzeli, bronchicie, kokluszu, astmie, dusznicy, w chorobach skóry, egzemie, łuszczycy, przy zaburzeniach miesiączkowania.
  • Zewnętrznie napary lub świeży sok może być stosowany na stłuczenia, rany, oparzenia, ukąszenia, podagrę, artretyzm, do irygacji i przemywania oczu.
  • Napar z ziela - w nieżytach przewodu pokarmowego, biegunkach, chorobach kobiecych, słabych krwotokach w przewodzie pokarmowym, astmie, przeziębieniach, grypie, bólach głowy oraz jako środek wzmacniający.
  • Przymoczki nasączone naparem z ziela - w oparzeniach, odleżynach
  • Wlewy naparu z ziela - w nieżytach pochwy i białych upławach
  • Kąpiele z dodatkiem naparu z ziela - w leczeniu chorób kobiecych, osób osłabionych i słabo rozwijających się dzieci

Działanie surowców roślinnych - bakteriobójcze, powlekające, przeciwbólowe, przeciwzapalne, wzmacniające, przeciwbiegunkowe
Podstawowe związki chemiczne -  białka, flawonoidy, garbniki, glikozydy, kwasy organiczne, olejek eteryczny, witaminy, żywice, węglowodany.



62 590

koniczyna polna, Trifolium arvense, kotki roślina koniczyna, szare koćki roślina koniczyna, różowe bazie roślina łąkowa, rośliny łąkowe koniczyna, kosmata roślina na piasku, koniczyna polna właściwości lecznicze

6 komentarzy:

  1. Jestem pod wrażeniem zdjęć. Nikt nie zachwyca się koniczyną polną. Niepozorna, rośnie wszędzie i nigdy nie przyciąga wzroku. Czasami jednak warto się pochylić - jest śliczna.
    Pozdrawiam cieplutko.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Te maleńkie kwiaty motylkowe, które dostrzegłam dopiero na zdjęciach, zauroczyły mnie :-)
      Dziękuję i również serdecznie pozdrawiam.

      Usuń
  2. Anika wyjątkowo pięknie robisz zdjęcia , 3cie od końca jest takie słodziudkie , piękny by był z niego wzór na materiał z którego powstała by twarzowa letnia sukienka . Przyroda jest niesamowitym i nie przebranym źródłem wszelkich inspiracji .
    Pozdrawiam serdecznie:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To świat jest piękny, znacznie piękniejszy niż na moich fotkach. Ciągle daleko mi do dobrych zdjęć, choć pewnie są lepsze niż rok, dwa lata temu. Ale jakie by nie były, wiem, że pokazują to co sobie upodobałam, czym się zachwyciłam, a czasem coś, czego inni nie dostrzegli. Jeśli użyją nieco wyobraźni, to też mogą się zaChwycić. Bardzo dziękuję za miłe słowa i pozdrawiam :-)

      Usuń
  3. Jesoo, jak u Ciebie ślicznie:) Trafiłem przypadkiem, poszukując nazwy obiektu mojej pasji. Właśnie tę sliczna koniczynkę fotografowałem ostatnio, ale...w zyciu nie powiedziałbym (podobnie jak Ty), że to koniczyna, haha. Jedyna rzecz - moja ma wyraźnie czerwone listki!. Szkoda że nie mogę podrzeucić fotki:) Dłuuuuugo szukałem. Dzieki Tobie - już nie szukam. Pozdrawiam ciepło. Marek z Wrocławia.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję i cieszę się, że mogłeś zidentyfikować sfotografowaną roślinę :-)

      Usuń