20 listopada 2015

Powojka, powój polny


Białe, różowawe lub białoróżowe, wiotkie kwiatki o lejkowatym kształcie, wyrastające na długiej, wijącej się łodyżce - któż nie zna powoju polnego, choćby z widzenia? Przypominają rozpostarte parasolki, choć w czasie deszczu nie ochronią Calineczki. Bo jeśli już, to są to parasolki... przeciwsłoneczne - takie, które otwierają się na wezwanie słońca. Poszczególne kwiaty kwitną tylko jeden dzień, a kolejnego, pogodnego dnia zakwitają nowe.
Ładnie pachną, a swoim nektarem wabią liczne owady, zatem nic dziwnego, że na kwiatach powoju maleńkie pająki chętnie czatują na swoje ofiary.

Powój polny (Convolvulus arvensis L.) - gatunek byliny należący do rodziny powojowatych. Inne nazwy: brzóska, dzwonki, panny, powoik, powojka. W Polsce jest pospolity na niżu i pogórzu.
Powój polny (Convolvulus arvensis L.) - liście pojedyncze, całobrzegie, na długich ogonkach, podłużnie jajowate o strzałkowatej lub oszczepowatej nasadzie. Na końcówce łodygi liście coraz mniejsze, na krótszych ogonkach.
Powój polny (Convolvulus arvensis L.) - kwiaty wyrastają na długich szypułkach z kątów liści. Mają lejkowatą koronę, w białoróżowe smugi, albo są całkiem białe lub całkiem różowe.
Powój polny (Convolvulus arvensis L.) - słupek i pręciki dojrzewają równocześnie. Kwiaty otwierają się tylko przy słońcu i przekwitają po jednym dniu. Podczas kwitnienia wydzielają zapach migdałów.
Powój polny (Convolvulus arvensis L.) - jest rośliną toksyczną (dla koni), ale i leczniczą. W lecznictwie stosowane są kwiaty lub kwitnące ziele, świeże lub suszone. Obecnie ziele stosuje się w mieszankach ziołowych o działaniu przeczyszczającym.
Powój polny (Convolvulus arvensis L.) - rośnie na polach, przydrożach, terenach ruderalnych, nasypach, pastwiskach, w ogrodach. Preferuje gleby lekkie, stanowiska suche, ale występuje na wszystkich typach. Jest rośliną światłolubną. Rośnie rozesłana na ziemi, jak długo ma dostateczną ilość światła. 
Powój polny (Convolvulus arvensis L.) -  w pewnej odległości od kwiatu na łodyżce znajdują się dwa małe podkwiatki. Łodyga pełzająca lub wijąca się, okrągława, krótko owłosiona, lekko żeberkowana, długości 20-150 cm.
Powój polny (Convolvulus arvensis L.) - może kwitnąć już od maja aż do października. Jest rośliną miododajną, ale kwiaty zapylają motyle.



-------------------------------------


Powój polny (Convolvulus arvensis L.) - gatunek byliny należący do rodziny powojowatych.
Inne nazwy: brzóska, dzwonki, panny, powoik, powojka. 

Występuje na półkuli północnej, głównie w strefie klimatu umiarkowanego, ale czasami także ciepłego. Jest pospolity w prawie całej Europie, występuje w Afryce Północnej, na obszarach Azji o klimacie umiarkowanym, a częściowo również ciepłym (Nepal, Pakistan). Rozprzestrzenia się gdzieniegdzie także poza tymi obszarami występowania.
W Polsce jest pospolity na niżu i pogórzu.

Pokrój - wytwarza długie, cienkie i elastyczne pędy. Jest rośliną płożącą się po ziemi, jeśli jednak napotka na jakieś podpory zaczyna się po nich wspinać. Naziemna część owija się wokół innych roślin czy przedmiotów zawsze w lewo.

Łodyga - pełzająca lub wijąca się, okrągława, krótko owłosiona, lekko żeberkowana, długości 20-150 (wyjątkowo 200) cm.

Liście - pojedyncze, całobrzegie, na długich ogonkach, podłużnie jajowate o strzałkowatej lub oszczepowatej nasadzie. Na końcówce łodygi liście coraz mniejsze, na krótszych ogonkach. Ulistnienie skrętoległe.

Kwiaty - pojedyncze, długości około 2 cm, średnicy 1,9-2,5 cm, wyrastają na długich szypułkach z kątów liści. Mają lejkowatą koronę, w białoróżowe smugi, albo są całkiem białe lub całkiem różowe. Kielich o suchobłoniastym, brunatnym brzegu. W pewnej odległości od kwiatu występują dwa małe podkwiatki.
Kwiaty otwierają się tylko przy słońcu i przekwitają po jednym dniu. Podczas kwitnienia wydzielają zapach migdałów. Słupek i pręciki dojrzewają równocześnie. Kwiaty zapylane są przez motyle. Roślina miododajna.
Kwitnie - od maja(czerwca) do września(października).

Owoc - jajowata, jasnobrunatna lub szara, zaostrzona dwukomorowa, naga torebka, otoczona kielichem, zawierająca maksymalnie do 4 nasion. Jedna roślina wytwarza około 500 nasion. Nasiona są ciemnobrunatne, odwrotnie jajowate, drobno brodawkowate, w górze zaokrąglone.

Korzenie - system korzeniowy silnie rozwinięty, wytrzymały na susze. Korzenie główne (palowe), z pionowymi rozłogami wrastają w głąb ziemi na 2-4 m. Odrastające od nich poziomo, na dużej głębokości korzenie boczne w odległości 1-2 m od korzenia głównego ponownie pionowo wrastają w ziemię. Na korzeniach bocznych jesienią wyrastają pączki przybyszowe, a z nich roślina tworzy nowe odrosty.

Rozwój - hemikryptofit, czasami geofit. Rozmnaża się przez nasiona oraz przez kłącze. Nasiona dojrzewają w glebie, kiełkują jednak dość słabo. Bez szkody znoszą przebywanie w układzie pokarmowym ptaków, które mogą je w ten sposób przenosić na duże odległości. Zachowują zdolność kiełkowania nawet przez 20 lat. Jednak w uprawach rolnych roślina rozmnaża się głównie wegetatywnie.

Siedlisko - rośnie na polach, przydrożach, terenach ruderalnych, nasypach, pastwiskach, w ogrodach. Występuje zarówno na glebach gliniastych, jak i na piaskach. Preferuje gleby lekkie, stanowiska suche, ale występuje na wszystkich typach. Na polach najczęściej zachwaszcza uprawy zbożowe, kukurydzę, prawie wszystkie uprawy jednoroczne i wieloletnie.
Jest rośliną światłolubną. Rośnie rozesłana na ziemi, jak długo ma dostateczną ilość światła.

Przed kwitnieniem powój polny łatwo pomylić z rdestówką  powojowatą (powój - liście strzałkowate; rdestówka - liście bardziej sercowate), a w czasie kwitnienia - z kielisznikiem zaroślowym, który ma śnieżnobiałe kwiaty, ale bez zapachu. Powój polny posiada wonne kwiaty i mleczny sok.
Dodam od siebie, że kwiaty i liście powoju są mniejsze, drobniejsze niż kwiaty kielisznika, którego pręciki i słupek, a także dno kwiatu są białe.

Roślina trująca - ziele i korzeń zawierają flawonoidy, kwas kawowy, żywice, garbniki i związki kumarynowe, glikozyd konwolwulina. Roślina zawiera 5 % trującej konwolwuliny - często zatruwają się konie. Kozy, bydło, owce i ptaki są odporne na te związki. Najsilniej trujące są nasiona.

Roślina lecznicza - w medycynie ludowej stosowano napar z powoju polnego leczenia ran, zaparć i regulacji miesiączki, a także do pielęgnacji włosów. Obecnie ziele stosuje się w mieszankach ziołowych o działaniu przeczyszczającym. W lecznictwie stosowane są kwiaty lub kwitnące ziele, świeże lub suszone.

W uprawach rolnych jest uporczywym chwastem. Dla uprawianych roślin stanowi duże zagrożenie. Może całkowicie zagłuszyć rośliny, a obciążając łodygi zbóż powoduje ich wyleganie. Nie zuboża natomiast gleby w składniki pokarmowe, gdyż pozyskuje je z głębszych warstw gleby. Występuje głównie w uprawach kukurydzy, zbóż, a sporadycznie także buraków.
Jest trudny do wytępienia. Nawet z bardzo małego fragmentu kłącza może wyrosnąć nowa roślina. W uprawach rozmnaża się głównie przez kawałki kłącza, które są rozprzestrzeniane podczas mechanicznej uprawy gleby. Orka i inne zabiegi uprawowe tylko pobudzają go do tworzenia nowych rozłogów i wzrostu, nie niszczą go, gdyż rozłogi korzeniowe znajdują się głęboko, poza zasięgiem pługa. Mimo regularnego niszczenia odrostów roślina utrzymuje się przy życiu przez dwa lata, nim wyczerpie zgromadzone w korzeniach substancje zapasowe. W tym czasie może wytworzyć dziesiątki nowych odrostów. Jest trudny również do zwalczenia chemicznego, jest bowiem dość odporny na zawarte w herbicydach środki chemiczne.


źródło 1, źródło 2
Uwaga! W polskiej Wikipedii, przynajmniej na dzień dzisiejszy, załączone do opisu powoju polnego zdjęcia przedstawiają... kielisznika zaroślowego (porównaj z Wikipedią angielską - źródło 3), którego przedstawiam TUTAJ.


.88.80.

powój polny, Convolvulus arvensis, powój polny zdjęcia opis, Convolvulus arvensis informacje zdjęcia, powój polny inne nazwy, Convolvulus arvensis nazwy ludowe, powojka roślina wygląd informacje, powój a kielisznik różnice, powój polny chwile zachwycone, Convolvulus arvensis chwile zachwycone,


10 komentarzy:

  1. Ech, lato!... No i ten skakunek :D

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bez lata ani rusz :-) Skakun płochliwy, po jednym zdjęciu uciekł.

      Usuń
  2. Skakun z piątego zdjęcia udał Ci się zacnie.
    Kwiaty ładne ale sama roślina to utrapienie, rozrasta się na miliard strona do tego wiąże ze sobą inne rośliny - pamiętam z dzieciństwa gdy uczono mnie pracować kosą, męka z powojnikiem była.
    Ale urokliwa bardzo - zwłaszcza na twoich zdjęciach.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję. W mojej okolicy powoju na polach nie widuję, a i na łąkach zdarza się nieczęsto. Czytałam jednak o jego inwazyjnych skłonnościach i trudnościach z wyplenieniem.

      Usuń
  3. Sliczne. Bardzo lubie taki dziki powój. No i skakun :} Skakuny sa dowodem na to, ze nawet cos tak straszliwego i ohydnego jak pajaki, moze byc slodkie!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Widzę, że skakun robi furorę :-) Niestety, jak dotąd dysponuję chyba tylko tym zdjęciem. Schował się pod kwiatkiem nim zdążyłam dostosować ustawienia aparatu do następnego zdjęcia. W każdym razie, mam nieodparte wrażenie, że skakuny mają rzęsy ;-) Co uważasz?

      Usuń
  4. W naturze te ładne kwiaty zadziwiają mnie kształtem, wdzięcznym łukiem rozchylających się płatków, tutaj dodaję jeszcze ich wyrazistość i przywoływane wspomnienie ciepłych dni. Właśnie! Gdy zobaczyłem na swoim blogu małą ikonkę pierwszego zdjęcia powoju, pomyślałem: Anika wyciąga zapasy ze spiżarni.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Czasami powój rośnie w jakimś malowniczym miejscu, że naprawdę warto go sfotografować, a przynajmniej popatrzeć. Mam nadzieję, że letnich zapasów wystarczy mi do przednówka ;-). Poza tym, latem tyle się działo i tak wiele roślin kwitło, że nie sposób było przedstawiać je na bieżąco. Za to teraz jest okazja.

      Usuń
  5. Wspomnienie letniej łąki. Powoje są bardzo ładne. Pozdrawiam! :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. O, tak! Wspomnienie letniej łąki :-) Pozdrawiam

      Usuń