Ostrożeń siedmiogrodzki

Nim minie zima, mam nadzieję, że zdążę raz jeszcze zabrać Was do poznańskiego Ogrodu Botanicznego, gdyż odnalazłam zdjęcia kilku roślin dotąd niepokazywanych. Tym razem jednak, cały wpis poświęcam jednej, rzadkiej, wręcz ginącej roślinie, która z całego świata za miejsce do życia wybrała stosunkowo niewielki obszar, a w nim znalazł się także skrawek Polski. Oto ostrożeń siedmiogrodzki.

Ostrożeń siedmiogrodzki (Cirsium decussatum Janka) – gatunek rośliny należącej do rodziny astrowatych. Za­siedla stosunkowo niewielki obszar - od południowo-wschod­niego krańca Polski, wschodniej Słowacji i północnej Rumunii na zachodzie, po granicę Ukrainy z Ro­sją na wschodzie.

Ostrożeń siedmiogrodzki (Cirsium decussatum Janka) - roślina dwuletnia, hemikryptofit. W pierwszym roku wykształca różyczkę liściową, w drugim - pęd kwiatostanowy.

Ostrożeń siedmiogrodzki (Cirsium decussatum Janka) - liście pierzastodzielne, o odcinkach lancetowatych, na szczycie silnie kolczastych, spodem szaro kutnerowatych, z grubym nerwem środkowym.

Ostrożeń siedmiogrodzki (Cirsium decussatum Janka) - ulistnienie skrętoległe. Jak u wszystkich gatunków z rodzaju ostrożeń, posiada duże i kłujące liście.

Ostrożeń siedmiogrodzki (Cirsium decussatum Janka) - łodyga wyprostowana, bruzdkowana, nieoskrzydlona, w górnej części gałęzista; osiąga wysokość do 150 cm.  

Ostrożeń siedmiogrodzki (Cirsium decussatum Janka) - odcinki dolne liści - całobrzegie. Odcinki górne - karbowane, z kolcami. 

Ostrożeń siedmiogrodzki (Cirsium decussatum Janka) ma szczególne wymagania siedliskowe - może rosnąć tylko na polanach, ugorach i pastwiskach, które nie podlegają corocznemu koszeniu. Optymalne byłoby przemienne, pasmowe koszenie w co najmniej trzyletnim cyklu.

Ostrożeń siedmiogrodzki (Cirsium decussatum Janka) - koszyczki kwiatowe kulistawe, wraz z kwiatami do 8 cm długie, kwiaty ciemnopurpurowe. Wszystkie kwiaty rurkowate, o takiej samej, lub bardzo zbliżonej budowie.

Ostrożeń siedmiogrodzki (Cirsium decussatum Janka) - koszyczki kwiatowe pokryte gęstym pajęczynowatym owłosieniem. Okrywa koszyczka bez cierni, o łuskach kłująco zaostrzonych, na brzegach szczeciniasto orzęsionych. Kwitnie od czerwca do sierpnia.

Ostrożeń siedmiogrodzki (Cirsium decussatum Janka) - roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski w grupie gatunków rzadkich, potencjalnie zagrożonych wyginięciem. Od 2014 r. objęta ochroną częściową

Ostrożeń siedmiogrodzki (Cirsium decussatum Janka) - osiąga wysokość ok. 1,5 m. W naturalnym środowisku rośnie na łąkach, pastwiskach, ugorach, miedzach oraz suchych murawach.

------------------------------------------

Ostrożeń siedmiogrodzki (Cirsium decussatum Janka) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Roślina dwuletnia, hemikryptofit. W pierwszym roku wykształca różyczkę liściową, w drugim - pęd kwiatostanowy.

Obszar występowania - występuje tylko w Europie Środkowej i Wschodniej: na Ukrainie po granicę z Ro­sją, w północnej Rumunii, na Węgrzech, a także we wschodniej Słowacji (Bukovske Vrchy) i na południowo-wschod­nim krańcu Polski, gdzie osiąga zachodnią granicę swojego zasięgu.
W Polsce występuje tylko w Karpatach na Pogórzu Przemyskim. Znane są tutaj jego stanowiska w dolinach rzeki Wiar, potoku Cisowianka, na wzniesieniach pomiędzy Łętownią a Wapowcami oraz pod Zawadą. Na dawniej podawanych stanowiskach na Wyżynie Lubelskiej i w Beskidzie Żywieckim już wyginął.


Łodyga - wyprostowana, bruzdkowana, nieoskrzydlona, w górnej części gałęzista; osiąga wysokość do 150 cm.

Liście - pierzastodzielne, o odcinkach lancetowatych, na szczycie silnie kolczastych, spodem szaro kutnerowatych, z grubym nerwem środkowym.
skrętoległe, pierzastosieczne, od spodu pokryte kutnerem. Odcinki dolne całobrzegie. Odcinki górne karbowane, z kolcami.

Kwiaty - koszyczki kulistawe, wraz z kwiatami do 8 cm długie, kwiaty ciemnopurpurowe do różowofioletowych. Wszystkie kwiaty rurkowate, o takiej samej, lub bardzo zbliżonej budowie. Przynajmniej część kwiatów jest obupłciowa. Poszczególne kwiaty w koszyczku nie posiadają własnej okrywy. W kwiatach pręciki o wolnych nitkach, ale zrośnięte pylnikami w rurkę. Koszyczki kwiatowe pokryte gęstym pajęczynowatym owłosieniem. Okrywa koszyczka bez cierni, o łuskach kłująco zaostrzonych, na brzegach szczeciniasto orzęsionych.
Kwitnie - od czerwca do sierpnia.

Owoc - niełupka z puchem kielichowym. Puch kielichowy składający się z pierzastych włosków.

Korzeń - palowy, pojedynczy, gruby.


Siedlisko - suche wzgórza, brzegi lasów i zarośli. Rośnie na łąkach, pastwiskach, ugorach, miedzach oraz suchych murawach.

Gatunki podobne - niewiele różniący się ostrożeń głowacz (Cirsium eriophorum).


Ochrona - ostrożeń siedmiogrodzki od 2014 r. objęty jest w Polsce ochroną częściową, mimo, że w czasie ostat­niej dekady XX wieku zwiększył swój areał i dynamicznie opanowywał nowe tereny.
Jest to gatunek o szczególnych wymaganiach siedliskowych - może rosnąć tylko na polanach, ugorach i pastwiskach, ale nie mogą one być corocznie koszone. Optymalne byłoby przemienne, pasmowe koszenie w cyklu co najmniej trzyletnim (tak, by przynajmniej dwa lata każdy pas pozostawał nieskoszony). Równocześnie w miejscach jego występowania należy usuwać pojawiające się zadrzewienia, szczególnie z miedz.

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski w grupie gatunków rzadkich, potencjalnie zagrożonych wyginięciem (kategoria zagrożenia R). Znajduje się także w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin - w wydaniu z 2014 r. otrzymała kategorię VU (narażony).
Głównym czynnikiem, który przyczynił się do zmniejszenia się liczebności tego gatunku było rozpoczęcie systematycznego koszenia ugorów, nieużytkowanych łąk i pastwisk. Drugim czynnikiem, choć o mniejszym znaczeniu, stało się wypalanie traw i zjadanie, bądź zadeptywanie młodych roślin przez zwierzęta.
Natomiast wyniki przeprowadzonych w 2002 r. badań wskazują, że żaden z gatunków owadów (muchówek) odżywiających się nasionami ostrożnia siedmiogrodzkiego (na badanym stanowisku w Brylińcach, Pogórze Przemyskie) nie zagraża jego liczebności.




źródło 1, źródło 2, źródło 3,
zasięg występowania  - link,
roślina dwuletnia   



r20.44.

ostrożeń siedmiogrodzki, Cirsium decussatum, ostrożeń siedmiogrodzki zdjęcia opis, Cirsium decussatum zdjęcia opis, ostrożeń siedmiogrodzki wygląd informacje, Cirsium decussatum opis botaniczny, ostrożeń siedmiogrodzki chwile zachwycone, Cirsium decussatum chwile zachwycone,