Pospolity konik polny

Minie jeszcze kilka miesięcy nim wśród traw usłyszymy ćwierkanie koników polnych. Na zdjęciach wydają się całkiem duże, lecz w rzeczywistości to mikrusy o długości ciała ok. 1,5-2 cm. Za to jakie głośne! Dźwięki wydawane przez koniki polne usłyszymy z odległości nawet 10 m. Owady te potrafią też świetnie wtopić się w tło, znieruchomieć i... pozostać niezauważone.
Poniżej zdjęć podaję opis konika pospolitego, zwanego polnym, lecz czy na moich zdjęciach uwieczniłam tylko ten gatunek? Pewnie nie, choć konia z rzędem temu, kto potrafiłby je prawidłowo zidentyfikować.
Opracowując opis gatunku (materiał zebrałam dawno temu i leżał odłogiem), a następnie ponownie oglądając zdjęcia (pochodzą sprzed trzech i czterech lat, kiedy to pstrykałam "wszystko") zaczęłam dostrzegać pewne szczegóły anatomii tych owadów, które mogą, choć nie muszą świadczyć o przynależności do gatunku konika pospolitego, w obrębie którego wyróżniono jeszcze... 6 podgatunków. Dodatkowo mówi się o "grupie Chorthippus bigutulus", w której skład wchodzą 3 gatunki (niezbyt dokładnie opisane!), w dodatku... krzyżujące się ze sobą. 
Co do różnic w wyglądzie dwunastu koników z moich zdjęć - proszę, przyjrzyjcie się uważnie, ot tak, by potrenować oko i ewentualnie dodać uwagi do moich spostrzeżeń, które zamieszczam na samym końcu wpisu.

Konik pospolity, konik polny (Chorthippus biguttulus) - euroazjatycki gatunek owada prostoskrzydłego z rodziny szarańczowatych. Jeden z najczęstszych gatunków z rodzaju Chorthippus spotykanych w Europie środkowej i północnej.

Poniżej dwa ujęcia tego samego konika pospolitego - z boku i od tyłu:

Konik pospolity, konik polny (Chorthippus biguttulus) - jest spotykany w takich miejscach, jak murawy: kserotermiczne, nienawożone łąki, nieużytki, miejsca piaszczyste, ogrody, pobocza dróg, brzegi lasów, pola, miedze, zadrzewienia śródpolne.

Grupa Chorthippus biguttulus charakteryzuje się silnie wygiętymi do wewnątrz bocznymi listwami przedplecza oraz wąskim ujściem narządu tympanalnego na tułowiu.

Wszystkie zdjęcia koników zrobiłam kompaktem. Aparaty te cechują się dużą głębią ostrości. Macie zatem okazję przekonać się jak mało widoczne potrafią być koniki polne na tle podłoża (mimo, że je wyostrzyłam), zwłaszcza, gdy zastygną w bezruchu. Sądzę, że zdają sobie one sprawę ze swojej "niewidzialności" i nie są płochliwe - można je podejść bardzo blisko, byle spokojnie.

Konik pospolity, konik polny (Chorthippus biguttulus) - u samic często na odwłoku występują jasne, pionowe pręgi (podobne do pasów w dolnej części skrzydeł). Spód odwłoka jest jaśniejszy.

Konik pospolity, konik polny (Chorthippus biguttulus) śpiewają (ćwierkają) zarówno samce, jak i samice. Aparat dźwiękowy tworzy szereg brodawek na wewnętrznej krawędzi tylnych goleni (tzw. smyczek) oraz zgrubiała żyłka na pokrywach.

Konik pospolity, konik polny (Chorthippus biguttulus) - imagines występują od czerwca do listopada. W chłodniejsze lata przeważają osobniki zielone.

Konik pospolity, konik polny (Chorthippus biguttulus) - skrzydła pokrywowe są dość szerokie i krótkie, sięgają maksymalnie 1-3 mm poza staw kolanowy tylnych odnóży.

Konik pospolity, konik polny (Chorthippus biguttulus) posiada bardzo silne odnóża skoczne. Kolana mogą być nieco ciemniejsze, golenie - żółtawe do czerwonych. Na wewnętrznej stronie ud odnóży skocznych wyraźna, podłużna, czarna lub brunatna plama.

Maluch na zdjęciu prawdopodobnie jest jeszcze larwą, gdyż nie ma w pełni wykształconych skrzydeł. Trawa nieco zasłania przedplecze owada, ale w powiększeniu dostrzegłam charakterystyczne wcięcie.

Konik pospolity, konik polny (Chorthippus biguttulus) - larwy przechodzą 4 etapy rozwoju, po wylęgnięciu się z jaj złożonych do ziemi w miejscach suchych.

Nic nie jest pewne, ale osobnik poniżej posiada cechę charakterystyczną dla samców - koniec odwłoka jest pomarańczowy.

Konik pospolity, konik polny (Chorthippus biguttulus) - koniec odwłoka tego osobnika jest pomarańczowy. To cecha samców. Samce można odróżnić także po śpiewie. Trwające wiele godzin ćwierkotanie można usłyszeć jedynie w ciepłe dni.

Szczególnie efektowna jest tzw. czerwona forma konika pospolitego. Ja znalazłam jedynie formę... czerwonawą :-).

Konik pospolity, konik polny (Chorthippus biguttulus) - ubarwienie ciała jest bardzo zmienne - od szarego przez różne odcienie brązów i zieleni, a także fioletowe, czerwone do czarnego, często nakrapiane (plamiste). Zróżnicowane ubarwienie częściej występuje u samic.

Konik pospolity, konik polny (Chorthippus biguttulus) - nie jest drapieżnikiem. Żywi się trawami

Konik pospolity, konik polny (Chorthippus biguttulus) - samice są większe, mają 16-21 mm długości ciała, samce 13-16 mm

Konik pospolity, konik polny (Chorthippus biguttulus) 

----------------------------------------------

Konik pospolity, konik polny (Chorthippus biguttulus)  - euroazjatycki, eurytopowy gatunek owada prostoskrzydłego z rodziny szarańczowatych (Acrididae). Gatunek o zasięgu palearktycznym. Jeden z najczęstszych gatunków z rodzaju Chorthippus spotykanych na murawach Europy środkowej i północnej. W Europie występuje od hiszpańskich Pirenejów do południowej Skandynawii. Brak go na Wyspach Brytyjskich. Na południe sięga północno-wschodnich Włoch.

Wraz z konikiem brunatnym (Chorthippus brunneus) i Chorthippus mollis należy do grupy trzech krajowych gatunków (krzyżujących się ze sobą!), które na podstawie cech zewnętrznych są trudno rozróżnialne i często opisywane jako "grupa Chorthippus bigutulus". Charakteryzują się one silnie wygiętymi do wewnątrz bocznymi listwami przedplecza oraz wąskim ujściem narządu tympanalnego na tułowiu.Samce można odróżnić po śpiewie. Oznaczanie samic jest niepewne.
Konik pospolity, zwany polnym jest najpospolitszym z występujących w Polsce prostoskrzydłych (nie wykazano go jedynie z Tatr). Zasiedla różne suche, otwarte siedliska, preferuje trawiaste środowiska kserotermiczne.

Środowisko - murawy kserotermiczne, ekstensywnie zagospodarowane łąki, nieużytki, miejsca piaszczyste, ogrody, pobocza dróg, brzegi lasów, pola, miedze, zadrzewienia śródpolne.

Okres występowania imagines - od czerwca do listopada.

Długość ciała - ♀ 16-21 mm, ♂ 13-16 mm (samice są większe)

Ubarwienie ciała - bardzo zmienne, od szarego przez różne odcienie brązów i zieleni, fioletowe, czerwone do czarnego, często nakrapiane (plamiste). Częściej samice bywają rozmaicie umaszczone. W chłodniejsze lata przeważają osobniki zielone.

Przednie skrzydła (pokrywowe) - dość szerokie i krótkie, sięgają maksymalnie 1-3 mm poza staw kolanowy tylnych odnóży. Stosunek szerokości skrzydeł do ich długości wynosi: u samców około 1:4, u samic 1:5. Pole medialne pokryw węższe niż 1/3 szerokości pokrywy.
U samic w dolnej części skrzydeł często występują jasne pasy.

Żyłka kostalna (ramieniowa - pokrywająca się z brzegiem skrzydła) tuż przed końcem skrzydła jest silnie zagięta i łączy się z żyłką subkostalną. U samców charakterystyczne jest silnie rozszerzone pole kostalne, które zwęża się dopiero przy końcu skrzydła. W polu środkowym często występują nieregularne, ciemne plamy. Stigma jasna, silnie kontrastuje z tłem skrzydeł. (nie jestem pewna, ale ten opis może dotyczyć II pary skrzydeł)

Listwy boczne przedplecza - zwykle jasne i ciemno cieniowane, wcięte pod kątem, najmniejsza odległość między krawędziami jest równa (lub mniejsza) połowie największej odległości.
U samca środek przedplecza przecina poprzeczna bruzda.

Odwłok - u samców koniec odwłoka pomarańczowy, u samic często występują jasne, pionowe pręgi (podobne do pasów w dolnej części skrzydeł). Spód odwłoka jaśniejszy.

Odnóża tylne - bardzo silne odnóża skoczne. Kolana - co najwyżej nieco ciemniejsze, golenie - żółtawe do czerwonych. Na wewnętrznej stronie tylnych ud wyraźna, podłużna, czarna lub brunatna plama.

Koniki pospolite chętnie ćwierkają (śpiewają). Są to zwierzęta zmiennocieplne, stąd trwające wiele godzin ćwierkotanie można usłyszeć jedynie w ciepłe dni. Ćwierkają zarówno samce, jak i samice. Śpiew ma podłoże mechaniczne - aparat dźwiękowy tworzy szereg brodawek na wewnętrznej krawędzi tylnych goleni (tzw. smyczek) oraz zgrubiała żyłka na pokrywach. Regularne pocieranie smyczkiem o pokrywę powoduje powstawanie terkoczących dźwięków.
Ćwierkanie zaczyna się od wyraźnych pojedynczych uderzeń, których tempo wydawania narasta i po 2-3 sekundach nagle ustaje.

Śpiew samca - umiarkowanie głośny. Wers składa się przeważnie z trzech szeleszczących strof, osiągających maksymalne natężenie krótko przed końcem. Pierwsza strofa jest najdłuższa, kolejne są krótsze i następują po sobie coraz szybciej.

Śpiew konika pospolitego jest wyraźnie rozpoznawalny dla ucha ludzkiego z odległości nawet 10 m.

Pokarm - trawy.

Rozród - samica za pomocą pokładełka składa jaja w ziemi w miejscach suchych. Larwy przechodzą 4 etapy rozwoju.

Wyróżnione podgatunki konika pospolitego:

• Ch. b. biguttulus (Linnaeus, 1758)
• Ch. b. euhedickei (Helversen, 1989)
• Ch. b. eximius (Mishchenko, 1951)
• Ch. b. hedickei (Ramme, 1942)
• Ch. b. marocanus (Nadig, 1976)
• Ch. b. parnassicus (Willemse, Helversen & Odé, 2009)

źródło 1, źródło 2, źródło 3, źródło 4, źródło 5, 
użyłkowanie skrzydła, żyłka, stigma (przetchlinka),
Inne zdjęcia koników pospolitych - link, link, link,

# # # # # # # # # # # # # # # #

Bardzo jestem ciekawa, czy zaobserwowane różnice są osobnicze, czy świadczą o przynależności do któregoś z podgatunków konika pospolitego, czy wręcz do innego gatunku konika?
Oto moje spostrzeżenia:

1. Koniki różnią się dość znacząco ubarwieniem ciała, ale wg opisu gatunku nie ma w tym nic niezwykłego. Umaszczenie może zależeć od temperatury, a także od miejsca występowania. 
2. W żadnym opisie gatunku nie znalazłam wzmianki o czułkach, a te, moim zdaniem, różnią się... długością. U części koników czułki mają długość mniej więcej równą odległości między czubkiem głowy a końcem przedplecza. U innych zaś czułki są dłuższe.
3. Koniki różnią się proporcjami ciała - jedne wydają się smukłe, inne bardziej krępe.
4. Wg opisu skrzydła sięgają maksymalnie 1-3 mm poza staw kolanowy tylnych odnóży, a tutaj mamy koniki, których skrzydła są wyraźnie dłuższe (zdjęcia nr 4, 13), równe lub krótsze.
5. Różna jest również długość odwłoków - u jednych osobników wystają one poza stawy kolanowe i/lub skrzydła, u innych są zupełnie zakryte skrzydłami. Możliwe, że długość i grubość odwłoka mogą być większe u samic, gdyż znajdują się w nich jaja.
6. Konik na zdjęciu nr 12 może wcale nie należeć do omawianego gatunku - pamiętam, że był malutki, ale dość intensywnie ubarwiony (żółty odwłok u konika pospolitego?)
7. Wydaje mi się, że samiec na zdjęciu nr 10 ma wyraźny kant na skrzydłach pokrywowych - czy to jest "struna" do "smyczka"? Chociaż ćwierkają obie płcie, prawdopodobnie samce robią to donośniej, więc powinny mieć lepszy aparat dźwiękowy. 
8. Moje zdjęcia są kiepskiej jakości, ale powiększając każde, na którym widoczne jest przedplecze zauważyłam poprzeczną bruzdę (u wszystkich koników). Natomiast wytypowany przez mnie samiec (zdjęcie nr 10) ma dwie bruzdy! Jedną w tym samym miejscu, co pozostałe koniki, a drugą - w najwęższym miejscu, biegnącą przez wcięcie. No chyba, że jest to tylko ciemniejsza kreska...
   Zatem albo bruzda (pojedyncza) nie świadczy o płci, albo samiec posiada dwie bruzdy. Bo chyba mało prawdopodobne byłoby to, że na wszystkich zdjęciach uwieczniłam samce, prawda?

Konik pospolity, konik polny (Chorthippus biguttulus) - listwy boczne przedplecza są zwykle jasne i ciemno cieniowane, wcięte pod kątem. Najmniejsza odległość między krawędziami jest równa (lub mniejsza) połowie największej odległości.
U samca środek przedplecza przecina poprzeczna bruzda.

Żółtą strzałką zaznaczyłam bruzdę, którą mają wszystkie koniki na moich zdjęciach (o ile przedplecze było widoczne na ujęciu). Różową linią zaznaczyłam dodatkową bruzdę, którą posiada samiec ze zdjęcia nr 10.

Zauważyłam coś jeszcze! Tylko konik ze zdjęcia powyżej ma pogrubione końcówki czułków. U pozostałych końce czułków łagodnie się zwężają, choć niekiedy górna trzecia część czułków wydaje się nieco szersza niż u nasady.


r17.18.

konik pospolity, konik polny, Chorthippus biguttulus, konik pospolity zdjęcia opis, konik polny informacje zdjęcia, Chorthippus biguttulus opis gatunku, konik pospolity chwile zachwycone, konik polny chwile zachwycone, Chorthippus biguttulus chwile zachwycone,