Sałata kompasowa, zwana piłkowaną

Jak dotąd jedynym miejscem, na którym w jednym czasie widziałam kilkanaście sałat kompasowych, byla Łąka Nowa. Gdzie indziej spotykałam (i to rzadko) tylko pojedyncze okazy. Poznajcie więc dość charakterystyczną roślinę, która ponoć ustawieniem swoich liści (z kolczastym głownym nerwem od spodu) wskazuje bieguny Ziemi. Oczywiście, tylko wtedy, gdy rośnie w pełnym słońcu.

Sałata kompasowa (Lactuca serriola L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych    [15 lipca]

Sałata kompasowa (Lactuca serriola)  2 lipca

Sałata kompasowa (Lactuca serriola)  15 lipca

Sałata kompasowa (Lactuca serriola)  22 lipca

Sałata kompasowa (Lactuca serriola)  

Sałata kompasowa (Lactuca serriola)  29 lipca

Sałata kompasowa (Lactuca serriola)  

Sałata kompasowa (Lactuca serriola)  7 sierpnia

Sałata kompasowa (Lactuca serriola)  12 sierpnia

Sałata kompasowa (Lactuca serriola)  

Sałata kompasowa (Lactuca serriola)  3 września

Sałata kompasowa (Lactuca serriola)  

Sałata kompasowa jest gatunkiem o dużej zmienności morfologicznej. Oto dwa przykłady  (zdjęcia wykonane we wcześniejszym okresie, gdy fotografowałam jeszcze kompaktem).

Sałata kompasowa (Lactuca serriola)  29 czerwca

Sałata kompasowa (Lactuca serriola)  21 sierpnia

Przy okazji pragnę Was za coś przeprosić. Jak już kiedyś wspomniałam, obecnie wiele wpisów przygotowuję niekiedy "hurtowo", a publikuję je po kilku, a nawet kilkunastu tygodniach. Nadal mam tyle materiału fotograficznego (czyt. zaległości), że niektóre wpisy ukażą się dopiero w następnym sezonie ogórkowym (jesiozima).
Otóż, niekiedy zdarzają mi się niekontrolowane publikacje postów, które przygotowuję na przyszłość. Kiedy tylko się zorientuję, chcąc nie chcąc, usuwam taki wpis, gdyż jest on niepełny i nieopracowany. To dlatego trafiacie na komunikat o treści "Niestety strona szukana przez Ciebie w tym blogu nie istnieje".
Postaram się bardziej uważać, by nie dochodziło do takiej sytuacji. Opublikowane niechcący (i wycofane wpisy) pojawią się za jakiś czas. No chyba, żeby nie... ;-P
Jeszcze raz przepraszam!

----------------------------------------

Sałata kompasowa (Lactuca serriola L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae). Jest szeroko rozprzestrzenioną na świecie rośliną synantropijną (czyli taką, która przystosowała się do życia w środowisku silnie przekształconym przez człowieka).

Gatunek pochodzenia śródziemnomorsko-irańsko-turańskiego. Rozprzestrzenił się jednak i obecnie poza Antarktydą występuje na wszystkich kontynentach i na wielu wyspach.
W Europie na północy sięga po 65 stopień szerokości geograficznej na Półwyspie Skandynawskim.
Do Ameryki Północnej dostał się jako gatunek zawleczony wraz z zanieczyszczonym ziarnem siewnym.
W Polsce występował już we wczesnym średniowieczu, ale być może wcześniej.
Jest dość pospolity, występuje na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Lokalnie jest rzadki. Status gatunku we florze Polski: archeofit.

W Europie wciąż zwiększa swoje rozprzestrzenienie i zasięg i w wielu krajach jest uważany za gatunek inwazyjny na siedliskach synantropijnych. Za przyczynę tego uważa się wzrost komunikacji i ocieplenie klimatu. Obecnie sałata kompasowa jest najbardziej na świecie rozprzestrzenionym gatunkiem rodzaju Lactuca.


Łodyga -  zazwyczaj o wysokości do 150 cm, wzniesiona, rzadziej pokładająca się, obła, prążkowana, kolczasta, białawoszarawa lub szarozielona, z sokiem mlecznym.

Liście - są w charakterystyczny sposób ustawione parami w jednej płaszczyźnie, w kierunku północ-południe, w zarysie szeroko odwrotnie jajowate. Są pierzasto wcinane, mają strzałkowatą nasadę, na dolnej stronie liścia ząbki na głównym nerwie, podobne na brzegach blaszki. Dolne liście łodygowe wcinano-pierzastodzielne, górne lancetowate, na brzegach kolczasto ząbkowane.
Liście tworzące rozetę są owalne, zaokrąglone do wydłużonych, z zębatymi i kolczastymi brzegami.
Liścienie - okrągłe do szerokoeliptycznych z nasadą przechodzącą w ogonek i zaokrąglonym wierzchołkiem.

Kwiaty - zebrane w koszyczki, te zaś w groniasty lub wiechowaty kwiatostan. Oś kwiatostanu jest falisto powyginana. Dość wąskie koszyczki mają długość 8-12 mm i znajduje się w nich po kilkanaście kwiatów. Brak plewinek. Kwiaty od wewnętrznej strony jasnożółte, od zewnętrznej jasnofioletowe. Kwiaty przedprątne, owadopylne. Z badań wynika, że tylko 1-5% populacji powstaje w wyniku zapylenia krzyżowego przez owady.
Kwitnie - od lipca do września.


Owoc - niełupka z śnieżnobiałym puchem kielichowym. Posiada na szczycie niewielką piramidkę z dość długim i bezbarwnym dzióbkiem (rostrum). Na powierzchni ma 2 rzędy włosków i 5-9 żeberek. Pojedyncza roślina wytwarza do kilkudziesięciu tysięcy nasion, zachowujących żywotność do 3 lat.


Siedlisko -  występuje głównie w miejscach ruderalnych; na nieużytkach, przydrożach, placach budowy, rumowiskach, terenach kolejowych, ale czasami także na siedliskach segetalnych, jako chwastw uprawach zbóż, kukurydzy, rzepaku, buraków, roślin strączkowych. W uprawach pojawia się głównie na polach odłogowanych.

Preferuje gleby suche, nieco kamieniste i bogate w składniki pokarmowe. Czasami występuje także nad rzekami.

Jest gatunkiem o dużej zmienności morfologicznej i ekologicznej.

Roślina roczna lub dwuletnia, hemikryptofit.
Samopylność i wytwarzanie dużej ilości bardzo drobnych nasion to czynniki sprzyjające migracji i rozprzestrzenianiu się gatunku. Sprzyja temu także wczesne zakwitanie, długi okres owocowania, duża żywotność nasion, plastyczność ekologiczna.

Osobniki rosnące w pełnym słońcu mogą ustawiać liście w osi północ-południe, brzegiem blaszki do góry (stąd nazwa „kompasowa”). Takie ustawienie liści pozwala wychwytywać więcej słońca rano i wieczorem oraz zabezpiecza roślinę przed przegrzaniem oraz nadmierną utratą wody.


Młode liście sałaty kompasowejsą jadalne - w niewielkich ilościach, zarówno na surowo, jak i po ugotowaniu. Starsze liście stają się gorzkie

Roślina trująca - trujący jest jej sok mleczny. Po spożyciu w większych ilościach powoduje niepokój i zaburzenia nerwowe, a nawet śmierć.

Roślina lecznicza - link,



źródło 1, źródło 2,



Zobacz też wpisy:

• Rośliny z Łąki Nowej - cz. 1
• Rośliny z Łąki Nowej - cz. 2

a..19.53.  (142) [54] /105/

sałata kompasowa, Lactuca serriola, sałata kompasowa zdjęcia opis, Lactuca serriola informacje wygląd, sałata kompasowa kwiaty liście, Lactuca serriola pokrój informacje, sałata kompasowa chwile zachwycone, Lactuca serriola chwile zachwycone,