Chwile zaChwycone: Przetacznik wiosenny

26 kwietnia 2014

Przetacznik wiosenny

Przetacznik wiosenny rośnie na skraju ścieżki Ważek, naprzeciwko Suchej Łąki. To niewielka roślinka - okazy, które widziałam miały od 6 do 10 cm (pewnie jeszcze urosną), ale już zwracały uwagę niebieściutkimi kwiatkami wyrastającymi z zielono ulistnionych, prostych łodyżek. Na tle jasnożółtego piaszczystego podłoża prezentowały się bardzo urokliwie. Powtarzam jednak, że to naprawdę maleństwo - pewnie bym przeoczyła, gdyby nie to, że gdy przyjechałam do Mojego Lasu powitała mnie eskorta ważek (już są!!). Oczywiście, wyruszyłam na ich poszukiwania licząc na to, że któraś przysiądzie na ścieżce lub na suchym badylu. I tak pochylona, ze wzrokiem utkwionym w ziemię, wypatrzyłam kolejnego przetacznika. A ważki? Te nie kwapiły się do odpoczynku, ale i tak co nieco sfotografowałam. O tym będzie jednak (może) następnym razem.

Przetacznik wiosenny (Veronica Verna L.) z rodziny babkowatych

----------------------------

Przetacznik wiosenny (Veronica Verna L.) należy do rodziny babkowatych (Plantaginaceae) wg współczesnej systematyki (system APG III z 2009). Według XX-wiecznych ujęć taksonomicznych rodzaj przetacznika zaliczany jest do rodziny trędownikowatych (Scrophulariaceae) lub przetacznikowatych (Veronicaceae).
W Polsce występuje niemal na całym obszarze, jednak w wielu innych krajach Europy (np. w Niemczech, Austrii i Szwajcarii, Anglii, Czechach czy Francji) jest gatunkiem rzadkim, występuje lokalnie i jest uznawany za zagrożony.
Obszar jego występowania to cała Europa od Skandynawii (prawdopodobnie stamtąd pochodzi) po Hiszpanię i Bałkany. Ponadto występuje w Rosji, Azji Mniejszej i na wschód, w Azji Zachodniej i Himalajach, a także w Afryce Północnej. Jest rozproszony na nizinach, a zwłaszcza na średnich wysokościach, co związane jest z występowaniem gleb piaszczystych.

Przetacznik wiosenny to jednoroczna roślina zielna osiągająca wysokość od 3(5) do 20, a nawet 30 cm. Jest terofitem - rozwija się i wydaje owoce w czasie jednego sezonu wegetacyjnego, a potem ginie. Okres zimowy mogą przetrwać tylko nasiona.

Łodyga - prosta, dość sztywna, nierozgałęziona lub 2-3 krotnie rozgałęziona na dole, gruczołowato owłosiona - krótko u nasady a w górnej części krótkie włoski przeplatają się z długimi włoskami gruczołowymi. Owłosienie jest mniej lub bardziej widoczne w obrębie blaszki liściowej.

Liście - dolne liście grubsze i karbowane. Pozostałe siedzące i podzielone, środkiem biegnie prosty nerw. Są one dość cienkie w kolorze trawiastozielonym. Liście są odwrotnie wąsko jajowate, tępe.
W środkowej części łodygi liście są podzielone na kilka wąskich płatów. Kolejne młode listki są pojedyncze, w szczególności górne.

Kwiaty - małe niebieskie lub bladoniebieskie kwiaty o czterech płatkach są umieszczone w kątach liści. Pod kwiatem znajduje się krótki liść (przylistek?). Działki kielicha nierównej długości, korona 2-3 mm średnicy, jasnoniebieskie, białawe pylniki, słupek 0,4 do 0,6 mm długości.

Kwitnie głównie w kwietniu i maju.

Owoce - wyrastają na łodydze i mają długość około 2,5 do 3 mm, szerokość od 3,5 do 4 mm. Na owocu znajduje mniej lub bardziej głębokie cieniowane rozwarcie. Kapsułka jest okrągła, puszysto owłosiona.

Siedliska - przetacznik wiosenny rośnie w miejscach nasłonecznionych na suchym podłożu, pośród trawy, na piaskach, nieużytkach i polach, pastwiskach, skalistych i trawiastych zboczach. Preferuje gleby ubogie, suche, głównie luźne, wolne od wapna, mniej lub bardziej piaszczyste.

Przetacznika wiosennego można pomylić z bardzo podobnym przetacznikiem Dillena (Veronica dillenii Crantz). Veronica dillenii Crantz jest gatunkiem ściśle spokrewnionym.

************

Poniżej podaję źródła z których zaczerpnęłam część informacji o gatunku. Niestety, wujek Google ciągle słabo radzi sobie z sensownym tłumaczeniem opisów botanicznych, dlatego zmuszona byłam pominąć znaczną ich część, także to na czym polega różnica między przetacznikiem wiosennym a Dillena.
A może ktoś by to przetłumaczył? To dziwne, że dotąd brak polskiego opisu tej rośliny, która akurat u nas występuje dość pospolicie.

źródło 1, źródło 2, źródło 3

26 933