Osika, topola drżąca

Topolę osikę najłatwiej zidentyfikować po liściach - te pokazałam niedawno (link). Jeśli zimą nie ma ich już na drzewach, warto spojrzeć jakie liście leżą na ziemi. Jeśli są okrągławe i faliście ząbkowane na brzegach, do tego mają długi ogonek (co najmniej równy długości blaszki), to na pewno będzie to osika. Opadłe liście są długo rozpoznawalne - ubiegłoroczne widziałam nawet późną wiosną.
Dziś przedstawiam wygląd drzew oraz ich pni, zamieszczam również opis gatunku.
    Warto wiedzieć, że topolę osikę cechuje duża zmienność morfologiczna i fizjologiczna. Występują liczne formy różniące się pokrojem, wielkością i kształtem liści, barwą kory, oraz różną odpornością na choroby grzybowe. Osika jest gatunkiem pionierskim - jako jeden z pierwszych gatunków drzew wyrasta na porębach, nieużytkach rolnych czy pogorzeliskach. I jeszcze jedno - osika tworząc mieszańce z topolą białą jest "rodzicem" topoli szarej.

Topola osika, osika, topola drżąca (Populus tremula L.) - gatunek drzewa należący do rodziny wierzbowatych (Salicaceae). Najpospolitszy gatunek topoli w Polsce. Jest to drzewo szybko rosnące, lecz krótkowieczne (80-100(120) lat) - fot. 13 września

Topola osika (Populus tremula L.) - ulistnienie skrętoległe. Liście są prawie okrągłe. Mają długość do 10 cm. Są grubo i nierówno ząbkowane. Młode listki są pokryte szarym kutnerem, jednak wcześnie stają się nagie.  fot. 13 września.

Topola osika (Populus tremula L.) posiada smukły pokrój. Pień wysoki, prosty, zaznacza się niemal do wierzchołka (fot. 4 lipca)

Topola osika (Populus tremula L.) - liście rozwijają się pod koniec kwietnia, a opadają w październiku przebarwiając się kolorowo (fot. 8 marca)

Topola osika (Populus tremula L.) - osikowy zagajnik. Drzewa rosną tu gęsto i pewnie z tego powodu nie ma tu innych roślin. Podłoże usłane jest opadłymi liśćmi. (fot. 11 kwietnia)

Topola osika (Populus tremula L.) - jest rośliną dwupienną (występują osobniki żeńskie i męskie). Kwitnie w marcu i kwietniu, jeszcze przed rozwinięciem liści. Ze względu na datę zrobienia zdjęcia sądzę, że są to kotki męskie, które zakwitają już w połowie marca i kwitną przez około 10 dni. Kotki żeńskie zaczynają kwitnąć pod koniec marca. (fot. 8 marca)

Topola osika (Populus tremula L.) - osiąga wysokość 25-30(35) m, średnica pnia dochodzi do 0.75-1(1.25) m. Te drzewa są zdecydowanie młode, średnica pni nie przekraczała 25 cm (fot. 8 marca)

Poniżej seria zdjęć przedstawiających pnie osik. Podobno najłatwiej je rozpoznać, zwłaszcza zimą, po gładkiej, charakterystycznie oliwkowozielonej korze. Przekonałam się jednak, że wygląd kory różni się w zależności od wieku drzewa, czasem miejsca, gdzie rośnie, ale i wysokości - np. u dołu pnia czy na wysokości wzroku. Sama miewam duże problemy z identyfikacją drzew (w ogóle), a zobaczenie jednego czy dwóch zdjęć kory, zdecydowanie mi nie wystarcza. Dlatego serwuję ich wiele - sami zobaczcie, czy jest to potrzebne. Na wszystkich zdjęciach fragmenty pokazane są na całej szerokości pnia.

Topola osika (Populus tremula L.) - kora początkowo przez długi czas oliwkowozielona, żółtawoszara i gładka (fot. 8 marca)

Topola osika (Populus tremula L.) - pień młodego drzewa

Topola osika (Populus tremula L.) - pień młodego drzewa

Topola osika (Populus tremula L.) - pień młodego drzewa

Topola osika (Populus tremula L.) - pień młodego drzewa

Topola osika (Populus tremula L.) - pień młodego drzewa

Topola osika (Populus tremula L.) - pień młodego drzewa

Topola osika (Populus tremula L.) - pnie młodych drzew rosnących na miejskim nieużytku wzdłuż linii energetycznej. Korony tych drzew zostały ścięte (pozostały tylko kilkumetrowe pnie). Być może z tych drzew uda mi się "pozyskać" liście odroślowe, które mają inny, bardziej sercowaty i trójkątny kształt (fot. 27 maja)

Topola osika (Populus tremula L.) - fragment pnia, z którego wyrasta gałąź. Konary przeciętnej grubości, na dole przeważnie ustawione poziomo, górne ukośnie wzniesione.

Topola osika (Populus tremula L.) - fragment pnia, z którego wyrasta gałąź.

Zauważyłam, że fragmenty niektórych pni przybrały rdzawy kolor. Zastanawiałam się, czy te drzewa są chore, ale okazało się, że ta jakby rdza jest glonem z rodzaju Trentepohlia. Są to organizmy samożywne, zatem nie szkodzą drzewom. Często i błędnie uważane są za porosty lub zmiany na korze drzew spowodowane zanieczyszczeniami powietrza.

Topola osika (Populus tremula L.) - kora pnia pokryta rdzawymi glonami z gromady zielenic, rodzaj Trentepolia. Są to organizmy samożywne, nie pasożytują zatem na drzewach. Rozwijają się także na powierzchni kamieni, drewna, liści, łodyg czy owoców (fot. 11 kwietnia)

Topola osika (Populus tremula L.) - wygląd dolnej części pnia. Z czasem u dołu pnia kora staje się gruba, szara i dość płytko, podłużnie spękana (spękania mniej głębokie niż u topoli białej, szarej, czarnej i włoskiej) - fot. 8 marca

Topola osika (Populus tremula L.) - wygląd pnia w dolnej części

W osikowym zagajniku znalazłam również drzewa chore lub obumierające z ubytkami kory.

Topola osika (Populus tremula L.) - drewno jest podatne na zaatakowanie przez grzyby i owady, nieodporne na zmiany warunków atmosferycznych (fot. 8 marca)

Topola osika (Populus tremula L.) - drewno o niskiej wartości kalorycznej, jednak podczas spalania daje wysoki jasny płomień, który jest przydatny do oczyszczania komina z popiołów i sadzy.

Topola osika (Populus tremula L.) - drewno używane jest do wyrobu zapałek, celulozy, różnorodnych sprzętów gospodarstwa domowego. Jako materiał opałowy ma niewielką wartość energetyczną (1400 kwh/mp (4,1 kwh/kg).

Pewniejszą cechę identyfikacyjną stanowią jednak liście osiki. Mają one dosyć nietypowy, charakterystyczny kształt - są okrągławe, a ich brzeg jest łagodnie, falisto karbowany. Należy jednak pamiętać, że na uszkodzonych pniach lub korzeniach wyrastają pędy odroślowe, a liście będą miały zupełnie inny kształt - jajowate do trójkątnych (często o sercowatej nasadzie), z wydłużonym wierzchołkiem, na brzegu gęsto piłkowane, owłosione od spodu, większe. Młode liście długo utrzymują (miedziano)czerwony kolor, szczególnie na końcach gałązek.

Topola osika (Populus tremula L.) - jesienią liście przebarwiają się na kolory od cytrynowożółtego poprzez (ciemno)żółty aż do pomarańczowoczerwonego, a nawet fioletowego (fot. 14 września)

Topola osika (Populus tremula L.) - wielokrotnie obserwowałam na drzewach liście wirujące wokół własnej osi, nawet, gdy, jak mi się zdawało, w ogóle nie było wiatru. Tajemnica "drżenia" liści osiki jest prosta - ogonek liściowy jest po jednej stronie spłaszczony.

Dodane później
A tak wyglądają liście osiki na pędach odroślowych oraz na długopędach, np. bardzo młodych drzewek. Oczywiście takie liście występują też na długopędach wysokich, nadal rosnących osik, ale kto by się wdrapywał na czubek drzewa? ;-)

Topola osika (Populus tremula L.) - liście długopędowe są większe od liści na krótkopędach

Topola osika (Populus tremula L.) - liście długopędowe mają kształt jajowaty lub sercowaty i nie przypominają liści na krótkopędach.

----------------------------------------

Topola osika, osika, topola drżąca (Populus tremula L.) – gatunek drzewa należący do rodziny wierzbowatych (Salicaceae). Najpospolitszy gatunek topoli w Polsce - występuje na całym obszarze.
Zasiedla każdy rodzaj terenu - lasy i zadrzewienia śródpolne, nieużytki, pobocza dróg, parki czy  osiedla.

Szeroko rozprzestrzeniony gatunek euroazjatycki. Występuje w północnej Afryce, całej Europie aż po 70° szer. płn. oraz w Azji Wschodniej. Spośród wszystkich topól, osika ma najszerszy zasięg występowania!

Pokrój - drzewo o wysokości do 30 m. W pierśnicy osiąga około 1 m. Posiada smukły pokrój. Jest to drzewo szybko rosnące, lecz krótkowieczne.

Pień - wysoki, prosty, zaznacza się niemal do wierzchołka.

Kora - początkowo jasna, kremowa, oliwkowoszara, gładka z małymi czarnymi romboidalnymi przetchlinkami. W starszym wieku gruba, ciemnoszara i płytko spękana w dolnej części.

Pędy - młode gałązki są nagie, brunatne i połyskujące. Pędy skrócone liczne i wyraźne. Pączki stożkowate i ostro zakończone, lśniące (jakby lakierowane), ciemne, brunatne i nieco lepkie.

Liście - ulistnienie skrętoległe. Liście są prawie okrągłe. Mają długość do 10 cm. Są grubo i nierówno ząbkowane. Młode listki są pokryte szarym kutnerem, jednak wcześnie stają się nagie. Ogonek liściowy bocznie spłaszczony, wiotki i dłuższy od blaszki, dzięki czemu liście szeleszczą pod wpływem nawet niewielkiego wiatru. Liście na pędach odroślowych mają inny kształt; są sercowate, drobno piłkowane i zwykle większe.

Kwiaty -  roślina dwupienna (na jednym drzewie występują tylko kwiaty jednej płci - albo męskie, albo żeńskie). Kwiaty zebrane w kotki.
Kotki męskie mają długość 5-8 cm, a ich kwiaty mają po 8-15 pręcików o purpurowych pylnikach. Ich ciemnobrązowe przysadki są głęboko palczasto wrębne i mają długie srebrzyste włoski.
Kotki żeńskie w czasie kwitnienia mają długość 4-6 cm, w czasie owocowania wydłużają się do 8-12 cm. Słupki o dwóch karminowoczerwonych lub różowych znamionach, podzielonych na szerokie klapy.
Kwitnie w marcu i kwietniu przed rozwojem liści. Roślina wiatropylna.

Nasiona - zaopatrzone w długi, biały puch. Dojrzewają pod koniec maja, lub na początku czerwca. Rozsiewane są przez wiatr (anemochoria).

Korzeń - korzeń palowy występuje tylko u młodych okazów, potem zanika. U starszych drzew system korzeniowy składa się z grubych korzeni bocznych wrastających zarówno w głąb gleby, jak i rozrastających się powierzchniowo.

Rozwój topoli osiki - w młodości rośnie szybko; roczne siewki dorastają do 60 cm, dwuletnie do 2 m. W wieku 10-15 lat osiąga wysokość ok. 15 m. Jest krótkowieczna - żyje do 100 lat, ale jej wzrost ustaje już w wieku 50-60 lat. Zaczyna owocować w wieku ok. 20 lat i owocuje corocznie. Rozmnaża się przede wszystkim za pomocą nasion, poza tym poprzez silne i liczne odrosty korzeniowe. Na młodych okazach często wytwarzane są odrośla pędowe, są one jednak nietrwałe. Zdolność kiełkowania nasion wynosi 85-100%, ale zachowują ją stosunkowo niedługo; w normalnych warunkach ok, 2-3 miesiące, przechowywane w niskiej temperaturze przez rok.

Drewno - rozpierzchłonaczyniowe, miękkie i lekkie, niezróżnicowane na biel i twardziel. Ma kolor biały z lekkim zielonkawym odcieniem. Promieni drzewnych nie można dostrzec gołym okiem, natomiast słoje przyrostu rocznego są widoczne we wszystkich 3 płaszczyznach, szczególnie po namoczeniu wodą. Drewno używane jest do wyrobu zapałek, celulozy, różnorodnych sprzętów gospodarstwa domowego. Jako materiał opałowy ma średnią wartość energetyczną. Drewno osiki nazywane jest także osiną, stąd określenie "osinowy (lub osikowy) kołek".

Siedlisko i wymagania topoli osiki - rośnie w lasach i zaroślach na niżu i w górach. Swoim pionowym zasięgiem sięga wyżej niż buk; w Alpach aż do wysokości 1530 m n.p.m., w Karpatach do 1150 m, w Tatrach do 1425 m. Na południowych terenach swojego zasięgu występuje niemal wyłącznie w górach.
Ma średnie wymagania glebowe (jest pod tym względem najmniej wymagająca wśród wszystkich gatunków topoli). Obumiera na glebach bardzo podmokłych, albo bardzo suchych. Jest wytrzymała na mróz i upały, światłolubna.
Gatunek pionierski - jako jeden z pierwszych gatunków drzew wyrasta na porębach, nieużytkach rolnych, pogorzeliskach. Na zajętych przez siebie terenach utrzymuje się długo, nawet, jeśli warunki środowiska znacznie się zmieniają.
Używana jest do rekultywacji hałd i wyrobisk.

Cechuje ją duża zmienność morfologiczna i fizjologiczna. Występują liczne formy różniące się pokrojem, wielkością i kształtem liści, barwą kory, oraz różną odpornością na choroby grzybowe. Fachowcy wyróżniają posiadający większe wartości użytkowe typ górski (taki występuje na terenie Polski) oraz mniej wartościowy typ nizinny występujący na zachodzie Europy (we Francji). W stepach południowo-wschodniej Azji występuje forma krzewiasta.

Odmiany uprawne:

• 'Erecta' – posiada gałęzie, które rosną w górę z prostego pnia.
• 'Gigas' – występuje naturalnie w Szwecji. Jest to osika triploidalna, charakteryzująca się dużymi liśćmi, bardzo bujnym wzrostem oraz dużą odpornością na niszczącą drewno chorobę grzybową - zgniliznę rdzeniową.
• 'Pendula' – posiada sztywno zwisające gałęzie.

Ponadto tworzy mieszańce z topolą białą - topola szara.

Roślina lecznicza
Surowiec zielarski - zebrane wczesną wiosną pączki (Gemmae Populi). Zawierają glikozydy fenolowe ( m.in. salicyna, populina), olejki eteryczne, garbniki, żywice, sole mineralne flawonoidy.
Działanie: moczopędne, słabo napotne, przeciwgorączkowe. Obniża poziom mocznika i innych szkodliwych metabolitów w organizmie. Podobne działanie mają również pączki topoli białej, balsamicznej i czarnej.


Topola osika informacje - link 1, link 2, link 3, link 4,


.68.57.

topola osika, osika opis zdjęcia, topola drżąca, Populus tremula, topola osika zdjęcia opis, osika wygląd informacje obrazy, topola drżąca zdjęcia informacje, Populus tremula opis gatunku, topola osika chwile zachwycone, osika drzewo chwile zachwycone, topola drżąca chwile zachwycone, Populus tremula chwile zachwycone,