19 marca 2015

Cis pospolity w marcu


Cis pospolity rósł nieopodal świerka kłującego - w mieście, przy ruchliwej ulicy. Miał  5-6 metrów wysokości, zatem z pewnością jeszcze sporo urośnie. Dowiedziałam się o nim, jako gatunku, wielu ciekawych rzeczy, np., że był pierwszym drzewem w Polsce, które zostało objęte ochroną (już w 1423 r.), że jest jednym z najbardziej długowiecznych drzew, że z jego drewna sporządzano łuki, a jego sokiem zatruwano groty strzał, czy że jest rośliną nagonasienną, niewytwarzającą owoców, lecz tzw. nibyjagody.
Udało mi się sfotografować kwiaty cisa - to te żółtawe, niewielkie kuleczki. Okazało się jednak, że są to kwiaty męskie. Czyżbym przegapiła kwiaty żeńskie? Nie, bo one pojawią się później i zakwitną w połowie kwietnia. Być może uda mi się odwiedzić to drzewo o miękkich igłach w czasie, gdy pojawią się owe kwiaty?
Cisa z pewnością już widywałam jako ozdobny krzew lub drzewo, zapewne tylko gdzieś na miejskim skwerze (o dziwo, nie przeszkadzają mu spaliny), ale tak naprawdę zobaczyłam go dopiero teraz.


Cis pospolity (Taxus baccata L.) - gatunek wiecznie zielonego iglastego drzewa lub dużego krzewu z rodziny cisowatych. Jest to niewysokie drzewo o wysokości zwykle do 15 m lub krzew o wysokości do 3-4 m.
Cis pospolity (Taxus baccata L.) - pozyskiwane drewno nie zawiera żywicy i jest doskonałej jakości.
Cis pospolity (Taxus baccata L.) - kora wiśniowo-szara lub ciemnobrunatna, później rdzawoszara, łuszcząca się cienkimi płatami.
Cis pospolity (Taxus baccata L.) - kwiaty męskie (mikrostrobile) mają średnicę 2–3 mm. Są żółtozielone, skupione po 20–30 w końcowych odcinkach pędów. 
Cis pospolity (Taxus baccata L.) ma igły spłaszczone o długości 1-3 cm i szerokości ok. 2 mm, lekko wygięte, niekłujące, miękkie, osadzone na krótkim, cienkim ogonku. Górna strona - ciemnozielona i błyszcząca.
Cis pospolity (Taxus baccata L.) pod spodem igły znacznie jaśniejsze, matowe, ze słabo zaznaczającymi się dwoma paskami aparatów szparkowych.
Cis pospolity (Taxus baccata L.) i jego kwiaty męskie. Młode pędy przez 2-4 lata pozostają zielone, są delikatnie podłużnie bruzdowane (fot. 10 marca)
Cis pospolity (Taxus baccata L.) - igły na pędzie wyrastają skrętolegle, przy czym na końcach pędów rozłożone są dwustronnie grzebieniasto. Pozostają na pędzie przez 6–8 lat.
Cis pospolity (Taxus baccata L.) - kwiaty męskie pojawiają się w lutym i kwitną do kwietnia, pylą od pierwszej połowy marca. Każdy strobil (kwiat męski) składa się z 6-14 mikrofili, każdy z 4-9 woreczkami pyłkowymi (fot. 10 marca)
Cis pospolity (Taxus baccata L.) jest wszechstronnie wykorzystywany – jako roślina ozdobna, lecznicza i dostarczająca wartościowego drewna. Cała roślina, z wyjątkiem osnówki, osłaniającej nasiono, jest trująca. Cis dostarcza pokarmu 24 gatunkom ptaków i 8 gatunkom ssaków
Cis pospolity (Taxus baccata L.) - pień z reguły obficie, nieregularnie ugałęziony, przy czym nawet ze starych pni i konarów wypuszcza wciąż młode odgałęzienia.



-----------------------------------


Cis pospolity Taxus baccata L.) – gatunek wiecznie zielonego iglastego drzewa lub dużego krzewu z rodziny cisowatych. Jest najbardziej cieniolubnym gatunkiem ze wszystkich polskich drzew.
Występuje naturalnie w Europie, w Azji zachodniej (sięgając aż po Iran) oraz w północnej Afryce. Jest to roślina wolno rosnąca (do 10 cm rocznie), długowieczna (osiąga ponad tysiąc lat), rosnąca na różnych glebach i w różnych warunkach nasłonecznienia. Po okresie ograniczania zasobów związanych z nadmierną eksploatacją i niszczeniem siedlisk, obecnie gatunek jest w ekspansji.
Cis jest wszechstronnie wykorzystywany jako roślina ozdobna, lecznicza i dostarczająca wartościowego drewna.
Cis pospolity jest objęty ścisłą ochroną gatunkową.

Roślina trująca. We wszystkich częściach rośliny, oprócz osnówki, znajdują się duże ilości trujących związków, przede wszystkim taksyna.

Pokrój niewysokie drzewo, o wysokości zwykle do 15 m (maksymalnie do 28 m), lub krzew o wysokości do 3-4 m. Korona ciemnozielona, zwykle jajowato-stożkowata, u starych drzew lub osobników krzewiastych nieregularna. Często roślina wielopniowa. Formy krzewiaste pojawiają się najczęściej w wyniku wczesnej straty pędu wierzchołkowego i zastąpienia go kilkoma innymi.

Pień z reguły obficie, nieregularnie ugałęziony, przy czym nawet ze starych pni i konarów wypuszcza wciąż młode odgałęzienia.

Kora - wiśniowo-szara lub ciemnobrunatna, później rdzawoszara, łuszcząca się cienkimi płatami. Młode pędy przez 2-4 lata pozostają zielone.

Liście - zimozielone igły, spłaszczone, o długości 1-3 cm i szerokości ok. 2 mm, lekko wygięte, niekłujące, miękkie, osadzone na krótkim, cienkim ogonku. Górna strona – ciemnozielona, błyszcząca, spodnia – znacznie jaśniejsza, matowa, ze słabo zaznaczającymi się, dwoma paskami aparatów szparkowych. Centralna wiązka przewodząca wyraźna na obu stronach liścia, którego brzegi są lekko podwinięte. Igły na pędzie wyrastają skrętolegle, przy czym na końcach pędów rozłożone są dwustronnie grzebieniasto. Pozostają na pędzie przez 6–8 lat.

Pąki - bardzo drobne, z łuskami ciemnobrązowymi, zaokrąglonymi i ciasno przylegającymi.  

Kwiaty - drobne, zielone, rozwijają się w kątach liści na końcach ubiegłorocznych przyrostów letnich. Kwiaty rozdzielnopłciowe, przy czym rośliny są zwykle dwupienne, rzadko jednopienne.
Żeńskie (makrostrobile) są bardzo małe (od 1,5 do 2 mm długości), rozwijają się pojedynczo lub parami na dolnej stronie pędów. Składają się z kilku łusek, z których tylko najwyższa jest płodna, wspierając pojedynczą zalążnię.
Kwiaty męskie (mikrostrobile) mają średnicę 2-3 mm. Są żółtozielone, skupione po 20–30 w końcowych odcinkach pędów. Każdy strobil składa się z 6-14 mikrofili, każdy z 4–9 woreczkami pyłkowymi.
Kwitnie w okresie od lutego do maja.

Nasiona - żółtobrązowe, jajowate, długości 6-7 mm i średnicy 5 mm. Okryte są twardą łupiną nasienną i częściowo charakterystyczną czerwoną, kubkowatą osnówką o wymiarach 7 x 9 mm, Nasiona dojrzewają od sierpnia do listopada.

Korzenie - płytkie, czasem, zwłaszcza na glebach inicjalnych, nawapiennych na poziomie gruntu.

Cis pospolity najlepiej rośnie w łagodnym klimacie oceanicznym, cechującym się łagodnymi zimami, dużą wilgotnością i częstymi opadami. Niskie temperatury ograniczają zasięg tego gatunku na północy i w Europie wschodniej. Z kolei susze i wysokie temperatury determinują zasięg cisa w zachodniej Azji i w północnej Afryce. Na obszarach górskich rośnie pod okapem drzewostanów liściastych i mieszanych na cienistych stokach, zwłaszcza północno-zachodnich i północno-wschodnich. Cis dostarcza pokarmu 24 gatunkom ptaków (m.in. kowalik, rudzik) i 8 gatunkom ssaków (m.in. sarna, wiewiórka, zając).

Cis pospolity najlepiej rośnie w łagodnym klimacie oceanicznym, cechującym się łagodnymi zimami, dużą wilgotnością i częstymi opadami. Niskie temperatury ograniczają zasięg tego gatunku na północy i w Europie wschodniej. Z kolei susze i wysokie temperatury determinują zasięg cisa w zachodniej Azji i w północnej Afryce. Na obszarach górskich rośnie pod okapem drzewostanów liściastych i mieszanych na cienistych stokach, zwłaszcza północno-zachodnich i północno-wschodnich.
Cis dostarcza pokarmu 24 gatunkom ptaków (m.in. kowalik, rudzik) i 8 gatunkom ssaków (m.in. sarna, wiewiórka, zając), które żywią się jego nibyjagodami, przyczyniając się do rozsiewania nasion.  

Po więcej informacji zajrzyj tutaj:

..7.373


cis pospolity zdjęcia opis, Taxus baccata zdjęcia informacje, cis pospolity kwiaty męskie, kwitnący cis zdjęcia, cis pospolity chwile zachwycone, Taxus baccata chwile zachwycone, cis wygląd opis zdjęcia, drzewo cis obrazy informacje,


9 komentarzy:

  1. Dzień dobry, Aniko.
    Masz więc drugie znane Ci drzewo, a nawet wiosna się nie zaczęła. Ile poznasz do jesieni?:)
    Cis ma dla mnie dwa oblicza: gdy widzi się go z daleka, albo tylko rzuci nań okiem, pokazuje się zwykłym, niepozornym, na ogół małym drzewkiem, krzewem właściwie. Ale jeśli poświęci się mu czas i pozna go nieco, wtedy pokazuje się takim, jakim jest naprawdę: drzewem ciekawym po prostu ładnym.
    Gdzieś na Dolnym Śląsku, czyli niedaleko ode mnie (i niewiele dalej od Ciebie) rośnie najstarsze drzewo w naszym kraju, właśnie cis, którego wiek szacują na bodajże 1200 lat. Drzewo starsze od Polski; miało już dwa wieki, gdy Mieszko uczył się chodzić.
    Aniko, z ciekawością czekam na następne posty o drzewach.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Witaj, Krzysztofie. To już jednak któreś z rzędu drzewo przedstawione na tym blogu. Chyba zacznę je kompletować wg nazw i utworzę nowe etykiety. Również jestem ciekawa ile drzew nauczę się rozpoznawać w tym roku. Zrobiłam całkiem sporo zdjęć różnym drzewom, ale na razie pozostają dla mnie zagadką. Drzewa porastające moje łąki dają mi czasem jakieś wskazówki - gdzieniegdzie zachowały się zeszłoroczne liście. W mieście jednak wszystkie liście zostały dawno temu skrzętnie usunięte.
      Z pewnością będę przedstawiać drzewa znacznie częściej. Pozdrawiam

      Usuń
  2. Objęty ochroną już przez Jagiełłę, Wiki podaje ze chodziło o obawę wyniszczenia gatunku, moim zdaniem chodziło o "monopol państwa na przemoc" czyli żeby sobie ludziska broni sami nie klecili.

    Najbliższe znane mi stanowisko leśne cisa to lasy w Polichtach na Pogórzy Rożnowsko - Ciężkowickim - warto odwiedzić.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Z pewnością w tamtych czasach było spore zapotrzebowanie na broń wykonywaną z drewna cisowego, toteż zagrożenie dla gatunku istniało. Czytałam o tym, ale informacji botanicznych o cisie jest bardzo dużo, więc nie rozwijałam wątków pobocznych. Za to podałam mnóstwo linków dla ciekawych :-)

      Usuń
  3. Trafiłem na twojego bloga dzisiaj , szukając informacji o cisach . . W moim ogrodzie znalazły się przypadkiem . Po kilku latach aklimatyzacji , od dwóch tygodni obsypane są żółtymi kulkami masowo odwiedzanymi przez pszczoły , zbierającymi pracowicie pyłek . Jestem pszczelarzem i interesują mnie rośliny , krzewy i drzewa dające pyłek i nektar . Nie miałem jednak wiedzy na temat możliwości wykorzystania cisów pospolitych jako pożytku dla pszczół . Podziwiam piękne fotografie i olbrzymią wiedzę o roślinach .

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. No proszę, cis rośliną miododajną! Chyba nigdzie o tym nie czytałam - nie ma to jak własna obserwacja.
      Całkiem niedawno zainteresowałam się drzewami - chcę je bliżej poznać i nauczyć rozróżniać gatunki. Pewnie znajdą się tu takie, których kwiaty wabią pszczoły.
      Dziękuję za miłe słowa, zwłaszcza względem mych zdjęć. Co prawda, już nieco rzadziej zgrzytam zębami na ich widok, ale chciałabym żeby były lepsze. Pozdrawiam i zapraszam :-)

      Usuń
  4. Jeśli chcesz zobaczyć "kwiaty" żeńskie musisz sobie znaleźć innego cisa, bo one są dwupienne ;) Botanik.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Faktycznie, choć przy moim szczęściu mogę trafić na cisa jednopiennego :-D

      Usuń
  5. dodam tylko że wiele cisów jest jednopiennych (zdarzają się dwupienne) więc może nie produkować kwiatów żeńskich tak jak mój 5 metrowy cis w ogrodzie

    OdpowiedzUsuń