12 listopada 2017

A teraz maki!

Tego roku napotkanie dorodnych maków okazało się trudne, zatem nie sfotografowałam ich wiele. Widziałam już kilka gatunków (niektóre potrafię zidentyfikować), ale najczęściej spotykanym jest oczywiście mak polny oraz, jak przypuszczam, jego mieszańce. Zauważyłam, że jedne maki mają duże mięsiste płatki, inne zaś płatki cieniutkie jak bibułka i mocno pogniecione. Różnią się też intensywnością i odcieniem czerwieni - od purpurowych do niemal pomarańczowych. No i zalążnia, oko kwiatu (otoczona rzęsami licznych pręcików - zgrubiałych lub cienkich), bywa duża i wypukła albo niewielka, raczej płaska i bardziej żółta.
Czy wiedzieliście, że do rodzaju mak (Papaver L.) Eaton należy od siedemdziesięciu do stu gatunków? Byłabym oszołomiona widząc je wszystkie w rozkwicie. Chwilowo zadowalam się tymi kilkunastoma... egzemplarzami, które swego czasu sprawiały mi energetyzujące uczty.

Mak polny (Papaver rhoeas L.) – gatunek rośliny z rodziny makowatych (Papaveraceae Juss.). Korona czteropłatkowa o średnicy do 10 cm, płatki czerwone do purpurowych (bardzo rzadko różowe lub białe), lekko zachodzące na siebie, zawsze z czarną plamą u nasady. Słupek otoczony licznymi, ciemnofioletowymi i niezgrubiałymi pręcikami.
Mak (Papaver L.) Eaton – rodzaj mrozoodpornych roślin jednorocznych, dwuletnich i bylin pochodzących z umiarkowanych i zimnych regionów Eurazji, Afryki i Ameryki Północnej, należących do rodziny makowatych (Papaveraceae Juss.). Zalicza się do niego, w zależności od ujęcia, od ok. 70 do ok. 100 gatunków.

Już myślałam, że na zdjęciu powyżej jest mak wątpliwy. Czytam jednak:
Mak wątpliwy (Papaver dubium) –  kwiaty szkarłatnoczerwone (czasami z czarną nasadą) o średnicy 3-7 cm, pylniki i nitki pręcików fioletowe. Słupek nagi, jego znamię płaskie z 5-8 promieniami. Nitki pręcików niezgrubiałe. Szypułka kwiatowa obficie owłosiona przylegającymi włoskami. Kwiat maku wątpliwego wydaje się bledszy w porównaniu do maku polnego.

Jak widać, nie zgadza się co najmniej ilość promieni na znamieniu.
U maków zalążnia jest górna, jednokomorowa, ale od trzykrotnej do 18-krotnej i odpowiednio tyle też razy przedzielona niezupełnymi przegrodami. Znamiona w postaci promieni na płasko rozpostartej lub wypukłej tarczy znamionowej, osadzonej na zalążni (szyjka słupka nie występuje).

Mak (Papaver L.) Eaton – rośliny z tego rodzaju osiągają do 120 cm wysokości. Mają duże (do 16 cm średnicy), pojedyncze kwiaty wyrastające na długich szypułkach. Niemal wszystkie gatunki występują na półkuli północnej.
Maki były uprawiane jako rośliny ozdobne od 5000 r. p.n.e. w Mezopotamii (znaleziono je w egipskich grobowcach). W greckiej mitologii mak był związany z Demeter, boginią płodności i rolnictwa. Źródłem symbolu kulturowego była prawdopodobnie Kreta Minojska, ponieważ figurka znana jako "makowa bogini" lub "bogini ekstazy" została znaleziona w sanktuarium minojskim na Krecie. Ludzie wierzyli, że zbiorą obfite plony, jeśli na ich polach wyrosną maki.
Mak polny (Papaver rhoeas L.), zwany makiem pospolitym, makiem kukurydzianym, różą kukurydzianą, makiem flandryjskim lub makiem czerwonym. Nazwy ludowe: dziki mak, maczek, żer, żyr, krasa, patrak. Jest chwastem rolniczym. Po I wojnie światowej stał się symbolem poległych żołnierzy.

Ze względu na rozmiary zawieruchy wojennej podczas I wojny światowej maki polne rozkwitały pomiędzy liniami okopów i ziemią niczyją na froncie zachodnim. Maki są motywem przewodnim w wierszu "Wśród Flandrii pól", kanadyjskiego podpułkownika Johna McCrae, jednego z najczęściej cytowanych utworów poezji angielskiej powstałych podczas pierwszej wojny światowej.  
W XX wieku noszenie maku podczas Dnia Pamięci (nieformalnie nazywanego Dniem Maku [ang. Poppy Day]) stało się ustalonym zwyczajem w krajach anglojęzycznych.

Mak polny (Papaver rhoeas L.) – przy sprzyjających warunkach (ciepły sezon) roślina może wytworzyć nawet czterysta kwiatów. Roślina kwitnie od maja do lipca i od września do października.
Pęd kwiatowy maku polnego jest zwykle pokryty grubymi włoskami, ustawionymi pod kątem prostym, co pomaga odróżnić go od maku wątpliwego (Papaver dubium), u którego łodyga w dolnej części jest odstająco, a w górnej - przylegająco owłosiona.

Mak polny (Papaver rhoeas L.) – kwiaty efektowne o średnicy od 5 do 10 cm. Każdy kwiat kwitnie tylko jeden dzień.
Mak (Papaver L.) Eaton – kwiaty czteropłatkowe (rzadko 6), zazwyczaj czerwone lub pomarańczowe, ale także w innych kolorach: od białego poprzez różowy do ciemnopurpurowego, żółte lub fioletowe.
Mak polny (Papaver rhoeas L.) –  rośnie na polach, w miejscach ruderalnych, na glebach gliniastych, madach rzecznych, także na glebach wapiennych. Występuje głównie na niżu, ale także na wyżynach aż po pogórze. Roślina ruderalna i chwast, głównie w uprawach zbóż ozimych i rzepaku, ale także jarych oraz okopowych i innych.
Maki polne i chabry bławatki to typowe chwasty segetalne. Oby zawsze były obecne na polach. Na przykład taki chaber bławatek stymuluje wzrost pszenicy, jest też rośliną leczniczą i miododajną. Natomiast nasiona maku polnego służą głównie do uzyskiwania doskonałego oleju jadalnego oraz opium, jako surowca dla przemysłu farmaceutycznego (jako środki uspokajające, przeciwbólowe, rozkurczowe itp.).

Chociaż przygotowanie opisów zdjęć zabiera mi mnóstwo czasu (nie licząc mordęgi związanej z obróbką kadrów!!), to jednak nie potrafię z tego zrezygnować. Nigdy nie wiem dokąd zaprowadzą mnie poszukiwania informacji o danym gatunku czy rodzaju roślin. Początkowo sądziłam, że uda mi się ustalić do jakiego gatunku należy zaliczyć te pogniecione maki, a tu proszę - zahaczyłam nawet o I wojnę światową i okazało się, że maki jak ulał pasują do wczorajszego święta. Może nie naszego Narodowego Święta Niepodległości, ale Dnia Pamięci, które przypada akurat także 11 listopada.

Aby zakończyć optymistycznie ten wpis (choć smutny/żałosny chyba nie był... aż tak...?), oczywiście po mojemu, poniżej zamieszczam listę zalet chwastów  :-) .
Celem uwrażliwienia, propagowania, perswazji, okazania litości, tudzież powodu do zachwytów  :-D .

 

Pozytywna rola chwastów


Ocena pozytywnej roli chwastów w gospodarce rolnej jest zagadnieniem kontrowersyjnym, a bilans strat i zysków związanych z ich występowaniem w uprawach zależy głównie od ich zagęszczenia i okresu pojawu. Dodatni wpływ obecności chwastów segetalnych na działanie ekosystemów, ochronę gleb oraz opłacalność produkcji może polegać między innymi na:
  • wydzielaniu przez niektóre gatunki substancji chemicznych stymulujących na zasadzie allelopatii kiełkowanie określonych gatunków roślin uprawnych.
  • wydzielaniu przez korzenie chwastów substancji stanowiących pokarm mikroorganizmów glebowych, przez co pozytywnie wpływają one na życie biologiczne gleby.
  • akumulacji substancji pokarmowych i zapobieganiu ich wymywania z gleby. Późniejszy rozkład chwastów może uzupełniać zasoby próchnicy w glebie.
  • tworzeniu poza okresem właściwej uprawy okrywy zapobiegającej erozji gleby.
  • umożliwieniu występowania w uprawach liczniejszych i bardziej zróżnicowanych zgrupowań owadów, w tym gatunków pożytecznych, zwalczających szkodniki roślin uprawnych.
  • możliwości wykorzystania zebranej z pól i przetworzonej biomasy chwastów jako nawozu w gospodarstwach ekologicznych.
  • możliwości zbioru gatunków o właściwościach leczniczych jako dodatkowego źródła dochodu w gospodarstwach ekologicznych.
  • produkcji licznych nasion oraz utrzymywaniu populacji owadów stanowiących często podstawę diety niektórych gatunków ptaków obecnych w krajobrazie rolniczym.
  • obecności kwitnących chwastów dwuliściennych, sprzyja rozwojowi łańcucha pokarmowego i wpływa dodatnio na liczebność i różnorodność owadów zapylających w okolicy.
  • podniesieniu walorów krajobrazowych terenów rolniczych.
Niektóre chwasty mogą stać się roślinami uprawnymi. Przykładowo nawrot polny będzie uprawiany w Wielkiej Brytanii w celu pozyskania kwasów tłuszczowych omega-3.                    (źródło); zobacz też tutaj





y10.74.

mak polny, mak polny inne nazwy, mak roślina zdjęcia informacje, mak czerwony zdjęcia, zdjęcia maków chwile zachwycone, symbolika maków, maki w wierszu, mak polny wątpliwy różnice, mak chwast segetalny, mak polny chwile zachwycone,

20 komentarzy:

  1. Robi Pani przepiękne zdjęcia. Jak fajnie, że trafiłam na Pani blog. Pozdrawiam. Ewelina

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję za miłe słowa! Jeśli komuś moje zdjęcia rozjaśnią pochmurny, smutny dzień, to będę/jestem szczęśliwa :-)

      Usuń
  2. Uwielbiam maki. Szkoda, że w realu takie nietrwałe. Na szczęście są zdjęcia :-)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ja też bardzo je lubię. Wiem, że są delikatne i łatwo gubią płatki, ale nie wiedziałam, że kwitną tylko jeden dzień i że jedna roślina może zakwitnąć nawet 400 razy!

      Usuń
  3. Ich nasiona tkwiły w ziemi, czekały na swój czas / jak zawsze to robiły i robią nadal nasiona maków / a gdy wojna wypędziła belgijskich chłopów i starła ich pola, wtedy ożyły w spotęgowanym rozmiarze, wśród śmierci, dzięki śmierci. Potęga Przyrody. Niesamowita. Nieokiełznana. Poruszająca, bywa że dojmująco poruszająca. // Zastanawia mnie, czy John McCrae napisałby taki wiersz, jak Wśród Flandrii pól, także podczas III czy IV bitwy pod Ypres. I nie chodzi mi tylko o to, że wtedy nawet potężna Przyroda musiała tam ustąpić / na jakiś czas /, ale o wszystko inne ... Wilfred Owen, Siegfried Sassoon ... Rupert Brooke nie zdążył się zmienić, zginął na początku.

    Marek z Wlkp.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Przyznaję, że o istnieniu Johna McCrae i kilku innych rzeczach dowiedziałam się poszukując informacji o makach...

      Usuń
    2. a ja Przyznaję, że o istnieniu bardzo wielu rzeczy spraw kolorów ich odcieni nazw etc etc dowiedziałem się przeszukując ten Cudny Blog :)

      Marek z Wlkp.

      Usuń
    3. Pewnie najwięcej z moich utyskiwań, że nie takie jakbym chciała, co? ;-)

      Usuń
    4. otóż nie :), ale z nich też trochę ;))

      Marek z Wlkp.

      Usuń
  4. 70 - 100 gatunków?! No nie, nie wiedzielismy, i szczerze mówiac zdebielismy dosyc w obliczu takiego faktu. Jakby mnie kto zapytal, to bym powiedziala, ze moze 10, niech bedzie 15, ale az tyle???
    To jedne z moich ulubionych kwiatów, ta gleboka, aksamitna czerwien to wlasnie jak piszesz, energetyzujaca uczta. W maju bylam w Polsce i mialam szczescie, rosly wszedzie na poboczach dróg i pól, jak stada czerwonych motyli. Piekne byly!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To na germańskiej ziemi maki nie rosną???
      We florze Polski wymienia się 5 gatunków (nie licząc hodowanych w ogródkach).

      Usuń
    2. Nieslychana to rzadkosc. Jak i chabry. Wszystko wytrute chemia - przynajmniej tu w moim regionie :(

      Usuń
    3. Niedługo nic nie wyrośnie bez pozwolenia...

      Usuń
  5. Zdjęcia wyszły pięknie:) Też miałam w tym roku problem z ich znalezieniem, deszcz i wiatr bardzo szybko niszczyły kwiaty. Za to hitem stały się dla mnie maki ogrodowe które wysiałam po raz pierwszy i się zakochałam, są przepiękne. Dzikuski też mają swój urok, widziałam je na wielu działkach pozostawione celowo, razem z chabrami. Za rok muszę pamiętać o poszukaniu ich nasion i zaproszeniu na działkę.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. A ja któregoś letniego dnia podczas niepogody mijałam kępę kwitnących maków i ze zdumieniem patrzyłam jak dzielnie opierały się podmuchom wiatru i deszczowi. Żaden kwiat nie ucierpiał, przynajmniej na moich oczach. To było wspaniałe!
      Widziałam Twoje maki - rzeczywiście cudne!

      Usuń
  6. Zaskoczyła mnie informacja o jednodniowym kwitnieniu.
    Maki są piękne i już. Zwłaszcza na polu, wśród zbóż, w sąsiedztwie chabrów.
    Lista pożytków z chwastów wydaje się rozsądna, prawdziwa.
    Aniko, ładne zdjęcia. Widziałem, że obiektyw zmieściłaś między płatkami kwiatu, ale jak to zrobiłaś – nie wiem.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Mnie również, ale nie tak bardzo (natknęłam się już na inne gatunki, np. powój, których kwiaty kwitną tylko przez jeden dzień), jak to, że jedna roślina może mieć aż tyle kwiatów!
      Obiektywem nawet nie dotknęłam maków, po prostu przybliżyłam zoomem ile się dało, no i byłam blisko :-)

      Usuń
  7. Świetnie opisana rola chwastów w gospodarce rolnej. Na pewno w uprawach intensywnych nie są mile widziane, ale krokiem w dobrym kierunku jest uznanie ich wartości w uprawach ekologicznych i na terenach wyłaczonych z użytkowania intensywnego.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. O, matko! A Ty znowu chcesz mnie przerobić na rolnika/działkowca? Daj spokój - nic z tego.
      Świetnie opisana rola chwastów w gospodarce rolnej pochodzi z Wikipedii (link przecież podałam)

      Usuń