Przestudiowanie zdjęć własnych uwieczniających nie jedną, lecz kilkanaście roślin, wykazało, że nie ma mowy o tak powszechnej rzadkości - wszystkie szelężniki miały fioletowe ząbki.
Poznajcie zatem szelężnika większego. Ten "mój" rósł pośród skrzypów i pewnie na nich pół-pasożytował sobie :-) .
 |
| Szelężnik większy (Rhinanthus serotinus syn. Rhinanthus angustifolius) – gatunek rośliny z rodziny zarazowatych. Występuje w Europie i Azji (w części zachodniej, na Kaukazie i na Syberii). W Polsce gatunek pospolity na obszarze całego kraju. Występuje w kilku podgatunkach i odmianach. Tworzy mieszańce z innymi gatunkami szelężników (25 czerwca) |
 |
| Szelężnik większy (Rhinanthus angustifolius) – kwiaty o koronie dwuwargowej, żółtej, zebrane w kłosy. Wyrastają w kątach bladych przysadek. Kielich nagi, lśniący i rozdęty, na bokach spłaszczony, na szczycie zwężony. |
 |
| Szelężnik większy (Rhinanthus angustifolius) – łodyga wzniesiona i naga lub delikatnie owłosiona, o wysokości 20-80 cm. Nie rozgałęzia się, lub rozgałęzia się tylko w górnej części. Miejscami jest czarno wybarwiona |
 |
| Szelężnik większy (Rhinanthus angustifolius) – korona kwiatu o długości 17-22 mm, rurka (najniżej położona część kielicha) słabo zgięta. Gardziel korony jest zamknięta, gdyż dolna warga ściśle przylega do górnej. Ząbki górnej wargi są fioletowe, a na szczycie wargi występuje z każdej strony wyraźny ząbek. |
 |
| Szelężnik większy (Rhinanthus angustifolius) – ulistnienie naprzeciwległe. Liście jajowato lancetowate, słabo zaostrzone. Pomiędzy najwyższym rozgałęzieniem łodygi a kwiatostanem brak liści, lub występuje co najwyżej 1 para liści. |
 |
| Szelężnik większy (Rhinanthus angustifolius) – jest rośliną półpasożytniczą czerpiącą za pomocą ssawek wodę wraz z solami mineralnymi z korzeni innych roślin. |
 |
| Szelężnik większy (Rhinanthus angustifolius) – kwiaty równoczesne, kwitną od maja do lipca, zapylane są przez błonkówki. Przysadki szerokotrójkątne (z wyjątkiem 2 najniższych par), nagie i blade. Dolne ząbki przysadek są wąsko zaostrzone i mają długość do 5 mm, górne są co najmniej dwukrotnie mniejsze |
 |
| Szelężnik większy (Rhinanthus angustifolius) – występuje na łąkach i jako chwast na polach uprawnych, a także na słonecznych stokach, w widnych, suchych lasach. Rośnie na glebach wilgotnych, gliniastych i żyznych [16 lipca] |
 |
| Szelężnik większy (Rhinanthus angustifolius) – owocem jest rozdęta torebka. Znajdujące się w niej nasiona szeleszczą przy ruchach rośliny. Nasiona, w zależności od podgatunku i odmiany, są szeroko oskrzydlone lub nieoskrzydlone (30 lipca) |
----------------------------------
Szelężnik większy to roślina trująca, gdyż zawiera aukubinę toksyczną zarówno dla ludzi, jak i bydła (ale tylko w dużych stężeniach!!). Z tego względu stanowi gatunek niepożądany na łąkach i pastwiskach.
U ludzi przedawkowanie objawia się biegunką, wymiotami, kolką, zaburzeniami krążenia.
U zwierząt występują nasilone objawy, a po spożyciu większej ilości tej rośliny, może dojść nawet do śmierci.
Jednakże....
Aukubina (glikozyd irydoidowy) ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwzapalne i antyhepatoksyczne (działa osłonowo na wątrobę). Właściwości te zanikają pod wpływem ciepła.
Liście szelężnika zawierają witaminy A i C, śluzy i garbniki.
Dawniej szelężnik większy stosowany był w lecznictwie ludowym. Stosowano go wewnętrznie lub zewnętrznie w postaci naparów i odwarów. Pomagał leczyć przeziębienie, biegunkę, zaparcia, stany zapalne, chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy oraz zaburzenia trawienia.
Aukubina występuje także u np. babki zwyczajnej.
Podgatunek ssp. apterus umieszczony jest w Polskiej czerwonej księdze roślin w kategorii DD (stopień zagrożenia nie może być określony).
y33.52. (86)
Jest piękny ten szeleźnik super!
OdpowiedzUsuńTak, bardzo oryginalny :-)
UsuńBluetooth :-)
OdpowiedzUsuńMarek z Wlkp.
Dokładnie :-)
UsuńJa jeszcze go na moich Mazurach nie doszukałam się. Jest śliczniutki i przydałby mi się na moją łąkę kwietną.
OdpowiedzUsuńPozdrawiam serdecznie, lubię tu wpadać.
To jest niezły pomysł, Łukasz Łuczaj też wprowadza szelężniki na swoje łąki kwietne. Są ładne, a poza tym one mogą chyba trochę zastopować inne rośliny, żeby nadmiernie nie (wy)bujały. A tu na zdjęciach Aniki wygląda świetnie! Bardzo mi się spodobał. No i ten niebieski/fioletowy właściwie ząb(ek) super ;)
UsuńMarek z Wlkp.
Zdziwiła mnie informacja, że ten gatunek jest pospolity w naszym kraju. Dotąd nie widziałam żadnego szelężnika. Cieszę się więc, że go "mam".
UsuńMiło mi, że tu zaglądasz, Jolando. Pozdrawiam serdecznie.
Ciebie również, Marku :-)
Piękna roslina.
OdpowiedzUsuńWokół nas jest tyle pięknych, doskonałych roślin. Trzeba tylko na chwilę się zatrzymać by je dostrzec :).
Wyobraź sobie, że pierwszego szelężnika wypatrzyłam tuż przy ścieżce (zarośniętej, to prawda, ale ścieżce). Podczas swoich wypraw często patrzę pod nogi :-)
UsuńWiele się dowiedziałam. Nie miałam pojęcia, że jest niebezpieczny. Przepiękne i takie delikatne zdjęcia. Miłego dnia Ci życzę. Wielu pięknych barw. <3
OdpowiedzUsuńTa roślina nie jest bardzo trująca i zwierzęta z normalnym instynktem jej nie zjedzą. A ludziom służyła jako lek, tyle, ze w odpowiednio małych dawkach.
UsuńMnie do głowy by nie przyszło żeby objadać się nieznanymi roślinami :-)
Piekna roslina, ktorej chyba jeszcze nigdy nie widzialem. Jak zwykle bardzo dobrze ilustrowany opis. No i zawsze interesujace sa ciekawostki o truciznach roslinnych :-)
OdpowiedzUsuńDziękuję. Trucizna czy lek - wszystko zależy od dawki :-)
UsuńWidziałam tę roślinkę już kilka razy, ale nie znałam jej nazwy. Bardzo cieszę się, że trafiłam na Twój blog, bo tu dowiaduję się, co jest czym.
OdpowiedzUsuńJa również się cieszę. Z tego, że możesz się czegoś ciekawego dowiedzieć :-)
UsuńPozdrawiam