Nagietek lekarski (Calendula officinalis) |
Pewnego dnia na drugim końcu Zapomnianej Łąki znalazłam pięknego nagietka. Był tylko jeden, nieco ukryty pośród innej roślinności. W późno popołudniowym słońcu soczyście pomarańczowy kwiat aż żarzył się z daleka. Oczywiście, musiałam mu się przyjrzeć! Wokół zielone liście różnych roślin, a on? Pomarańczowo-pomarańczowy! Bo jak inaczej oddać tę intensywność barwy, mieniącej się jednocześnie subtelnymi odcieniami? A na samym środku kwiatu ulokował się jeszcze maleńki zielony robaczek :-). Miło było popatrzeć na ten wdzięczny duet. Później, przy innych okazjach, spotykając nagietki, lubiłam sycić oczy ich energetyczną, słoneczną barwą. Myślę, że w przypadku kwiatów pomarańczowy kolor pełni zupełnie inną rolę.
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) zakwita na przełomie maja i czerwca i kwitnie do końca września. Przy sprzyjających warunkach pogodowych - nawet do listopada. Kwiaty zapylane są przez pszczoły (fot. 4 lipca) |
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) jest chętnie uprawiany w ogrodach przydomowych jako roślina ozdobna. Roślina sama łatwo się rozsiewa, pozostając na stanowisku szereg lat. |
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) – kwiaty przyciągają owady z rodziny bzygowatych (Syrphidae). Składane przez nie larwy służą roślinom, gdyż zjadają żerujące na nich mszyce. |
Dodane później
Nagietek lekarski (Calendula officinalis) |
--------------------------------------
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) – gatunek rośliny jednorocznej należącej do rodziny astrowatych (Asteraceae Dum., Compositae Gis.).
Inne lokalne nazwy: pazurki (Mazowsze), miesięcznica (Wielkopolska), paznokietki (krakowskie), paznokietnik.
Pochodzenie gatunku jest niejasne. Prawdopodobnie pochodzi z terenów śródziemnomorskich lub Iranu, gdzie spotykany jest do dzisiaj na stanowiskach naturalnych.
W wielu krajach świata jest uprawiany i czasem dziczeje z upraw (efemerofit). Introdukowany i rozrzucony po Wyspach Brytyjskich, naturalizowany na południu.
Łodyga - wzniesiona, bogato ugałęziona, pokryta miękkimi, gruczołkowatymi włoskami (przez co w dotyku jest nieco lepka), żeberkowana i łamliwa. Osiąga wysokość 20-50 (80) cm.
Liście - skrętoległe, gęsto osadzone, dolne szeroko łopatkowate, krótkoogonkowe; górne szeroko lancetowate, siedzące, obejmujące łodygę. Przełamane łodygi i liście mają charakterystyczny zapach.
Kwiaty - zebrane w koszyczki szerokości 3-5 cm, barwy od pomarańczowej do żółtej. Koszyczki mają przyjemny, balsamiczny zapach.
Kwiaty brzeżne języczkowe - mają żółty lub pomarańczowożółty języczek, szerokości około 3-5 mm, w części środkowej ok. 7 mm, na szczycie 3-ząbkowy oraz owłosioną, częściowo sierpowatą, żółtawobrunatną lub pomarańczowo brunatną rurkę z wystającą szyjką słupka o dwudzielnym znamieniu i niekiedy z częściowo wygiętą, żółtawobrunatną lub pomarańczowo brunatną zalążnią.
Kwiaty wewnętrzne rurkowate - około 5 mm długie. Mają żółtą, pomarańczowoczerwoną lub czerwonawo fioletową 5-płatkową koronę o żółtawobrunatnej lub pomarańczowo brunatnej rurce, owłosionej w dolnej części, przeważnie z częściowo wygiętą żółtawobrunatną lub pomarańczowo brunatną zalążnią.
Zakwita na przełomie maja i czerwca i kwitnie do końca września, przy sprzyjających warunkach pogodowych do listopada.
Owoce - sierpowato wygięta niełupka. Zewnętrzne niełupki są żółtawobrunatne, z długim prostym noskiem, ku środkowi niełupki stają się jaśniejsze, wygięte, na grzbiecie kolczaste. Wielkość niełupek jest bardzo zmienna. Masa tysiąca sztuk nasion (MTS) wynosi od 8 do 15 g. Owoce dojrzewają od sierpnia do listopada.
Korzeń - palowy, mocno rozgałęziony.
Siedliska - naturalne siedlisko jest niepewne, ale dziczejący z upraw nagietek najczęściej spotykany jest na nieużytkach, gruntach rolnych i wzdłuż dróg.
Nagietek lekarski przyciąga owady z rodziny bzygowatych (Syrphidae), których larwy służą roślinom zjadając żerujące na nich mszyce. Kwiaty nagietka są atrakcyjne dla pszczół i są przez nie zapylane.
Jako roślina ozdobna nagietek jest chętnie uprawiany w ogrodach przydomowych. Roślina sama łatwo się rozsiewa, pozostając na stanowisku szereg lat. Wśród uprawianych odmian ozdobnych dostępne są formy wysokie i karłowate, a także o kwiatach dwubarwnych.
Odmiany ozdobne (wybór):
- 'Geisha Girl' – odmiana wysoka o pełnych, pomarańczowych kwiatach
- 'Princess' – odmiana wysoka o dwubarwnych kwiatach z grzebieniastymi złotymi, żółtymi lub pomarańczowymi koszyczkami
- 'Fiesta Gitana' – odmiana karłowa o pełnych kwiatach w kolorze od kremowego do pomarańczowego
- 'Honey Babe' – odmiana karłowa o kwiatach pełnych w kolorach morelowym, żółtym i pomarańczowym
Roślina jadalna - w przeszłości liście nagietka były wykorzystywane jako warzywo. Są bogate w witaminy (m.in. A i C) i minerały, podobnie do liści mniszka pospolitego (Taraxacum officinale). Świeże płatki (kwiaty brzeżne) są siekane i dodawane do sałatek. Suszone płatki stanowią przyprawę do zup i ciast. Jako substytut szafranu używane są do doprawiania i barwienia ryżu i innych potraw. Jadalny, żółty barwnik otrzymywany z kwiatów brzeżnych stosowany jest także w przemyśle spożywczym do barwienia tłuszczów (margaryn) i żółtych serów.
Wskaźnik pogody - kwiaty nagietka są wrażliwe na zmiany temperatury i wilgotności powietrza. Zamykają się, gdy jest ciemno lub spodziewane są opady deszczu. Jeśli rano (przed godziną 9.00) płatki kwiatów są rozchylone i ułożone równolegle do ziemi, to znak, że w tym dniu nie będzie padał deszcz.
Nagietek lekarski jako roślina lecznicza charakteryzuje się wszechstronnym działaniem leczniczym: leczy różnego rodzaju stany zapalne, wzmacnia organizm, przyspiesza gojenie się ran, pomaga przy oparzeniach i odmrożeniach, wspomaga wątrobę, łagodzi stres czy kobiece dolegliwości.
Informacje o leczniczym działaniu i stosowaniu nagietka znajdują się w źródłach i wielu innych stronach internetowych.
źródło 1, źródło 2, źródło 3,
w26.19.
A tego że nim żółte sery barwią to nie wiedziałem - no ale to wyjaśnia czemu lubię nagietki... bo maniakalnie zajadam się żółtymi serami? ;-)
OdpowiedzUsuńJa także nie wiedziałam :-)
Usuńoooooooo!!! jak cieeeeeplo!!!! to pierwsze zdjecie od góry normalnie swieci!
OdpowiedzUsuńJeszcze trochę i znów wszystko ruszy :-)
UsuńWłaśnie: ciekawa informacja o barwieniu serów i margaryn. Przynajmniej faktycznie jest naturalnym barwnikiem. Odkąd poznałem podbiał, podobają mi się kwiaty roślin astrowatych, będące całym bukietem kwiatów w jednym kwiatku, a te tutaj są piękne nie tylko kolorem.
OdpowiedzUsuńAniko, wspominasz o swoich domysłach dotyczących koloru nagietka; napiszesz o tym?
Nie ma co zgadywać dlaczego kwiaty mają takie, a nie inne kolory. Nie przepadam za kolorem pomarańczowym (ubiór, przedmioty), ale pamiętam to wrażenie gdy przyglądałam się samotnemu nagietkowi, niemal schowanemu wśród zielonej roślinności. Po prostu trzeba przyjrzeć mu się z bliska. A po chwili czujesz, jakbyś miał przed sobą złoty okruch, który za chwilę staje się całą planetą dla maleńkiego owada (ostatnie zdjęcie). Intensywny i czysty kolor nagietka napełnił mnie wtedy jakąś słoneczną energią i było to bardzo przyjemne odczucie.
UsuńPiękne są nagietki :)
OdpowiedzUsuńTeraz też to widzę :-)
UsuńKocham nagietki,robie z nich syropy a płatki dodaje do ciastek. A czasem przenoszę na tkaninę.
OdpowiedzUsuńSuper :-)
Usuń