3 marca 2016

Pazurki, nagietek lekarski

Nagietek lekarski (Calendula officinalis)   
Odnoszę wrażenie, że pomarańczowy kolor kwiatów nie występuje zbyt często. Z kolei wiele owadów, w tym niektóre motyle, "upodobały" sobie tę barwę. Często pełni rolę odstraszacza przed drapieżnikami, jest sygnałem ostrzegawczym (uważaj! jestem trujący, a przynajmniej niesmaczny!), skutecznie odbierającym im apetyt. W przypadku nagietka jest wręcz odwrotnie - to roślina lecznicza i jadalna.
Pewnego dnia na drugim końcu Zapomnianej Łąki znalazłam pięknego nagietka. Był tylko jeden, nieco ukryty pośród innej roślinności. W późno popołudniowym słońcu soczyście pomarańczowy kwiat aż żarzył się z daleka. Oczywiście, musiałam mu się przyjrzeć! Wokół zielone liście różnych roślin, a on? Pomarańczowo-pomarańczowy! Bo jak inaczej oddać tę intensywność barwy, mieniącej się jednocześnie subtelnymi odcieniami? A na samym środku kwiatu ulokował się jeszcze maleńki zielony robaczek :-). Miło było popatrzeć na ten wdzięczny duet. Później, przy innych okazjach, spotykając nagietki, lubiłam sycić oczy ich energetyczną, słoneczną barwą. Myślę, że w przypadku kwiatów pomarańczowy kolor pełni zupełnie inną rolę.

Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) – gatunek rośliny jednorocznej należącej do rodziny astrowatych. Inne nazwy stosowane lokalnie: pazurki,  paznokietki, paznokietnik, miesięcznica (fot. 3 lipca)
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) zakwita na przełomie maja i czerwca i kwitnie do końca września. Przy sprzyjających warunkach pogodowych - nawet  do listopada. Kwiaty zapylane są przez pszczoły (fot. 4 lipca)
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) charakteryzuje się właściwościami leczniczymi o wszechstronnym działaniu: m.in. leczy różnego rodzaju stany zapalne, wzmacnia organizm, przyspiesza gojenie się ran, pomaga przy oparzeniach i odmrożeniach, wspomaga wątrobę i łagodzi stres (fot. 30 czerwca)
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) "przepowiada" pogodę, gdyż kwiaty są wrażliwe na zmiany temperatury i wilgotności powietrza. Zamykają się, gdy jest ciemno lub spodziewane są opady deszczu.
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) jest chętnie uprawiany w ogrodach przydomowych jako roślina ozdobna. Roślina sama łatwo się rozsiewa, pozostając na stanowisku szereg lat.
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) – łodyga wzniesiona, bogato ugałęziona, pokryta miękkimi, gruczołkowatymi włoskami (w dotyku jest nieco lepka), żeberkowana i łamliwa. Osiąga wysokość 20-50 (80) cm (fot. 4 lipca)
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) – jadalny, żółty barwnik otrzymywany z kwiatów brzeżnych stosowany jest także w przemyśle spożywczym do barwienia tłuszczów (margaryn) i żółtych serów (fot. 8 października)
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) – liście skrętoległe, gęsto osadzone, dolne szeroko-łopatkowate, krótkoogonkowe; górne szeroko-lancetowate, siedzące, obejmujące łodygę (fot. 8 października)
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) jest rośliną jadalną. Liście są bogate w witaminy (m.in. A i C) i minerały. Posiekane, świeże płatki (kwiaty brzeżne) mogą być dodawane do sałatek. Suszone płatki stanowią przyprawę do zup i ciast.
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) – kwiaty zebrane w koszyczki szerokości 3-5 cm, barwy od pomarańczowej do żółtej. Kwiaty wewnętrzne rurkowate, około 5 mm długie. Koszyczki mają przyjemny, balsamiczny zapach.
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) – kwiaty przyciągają owady z rodziny bzygowatych (Syrphidae). Składane przez nie larwy służą roślinom, gdyż zjadają żerujące na nich mszyce.


Dodane później
 
Nagietek lekarski (Calendula officinalis)   





--------------------------------------



Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) – gatunek rośliny jednorocznej należącej do rodziny astrowatych (Asteraceae Dum., Compositae Gis.).
Inne lokalne nazwy: pazurki (Mazowsze), miesięcznica (Wielkopolska), paznokietki (krakowskie), paznokietnik.
Pochodzenie gatunku jest niejasne. Prawdopodobnie pochodzi z terenów śródziemnomorskich lub Iranu, gdzie spotykany jest do dzisiaj na stanowiskach naturalnych.
W wielu krajach świata jest uprawiany i czasem dziczeje z upraw (efemerofit). Introdukowany i rozrzucony po Wyspach Brytyjskich, naturalizowany na południu. 

Łodyga - wzniesiona, bogato ugałęziona, pokryta miękkimi, gruczołkowatymi włoskami (przez co w dotyku jest nieco lepka), żeberkowana i łamliwa. Osiąga wysokość 20-50 (80) cm.

Liście - skrętoległe, gęsto osadzone, dolne szeroko łopatkowate, krótkoogonkowe; górne szeroko lancetowate, siedzące, obejmujące łodygę. Przełamane łodygi i liście mają charakterystyczny zapach.

Kwiaty - zebrane w koszyczki szerokości 3-5 cm, barwy od pomarańczowej do żółtej. Koszyczki mają przyjemny, balsamiczny zapach.
Kwiaty brzeżne języczkowe - mają żółty lub pomarańczowożółty języczek, szerokości około 3-5 mm, w części środkowej ok. 7 mm, na szczycie 3-ząbkowy oraz owłosioną, częściowo sierpowatą, żółtawobrunatną lub pomarańczowo brunatną rurkę z wystającą szyjką słupka o dwudzielnym znamieniu i niekiedy z częściowo wygiętą, żółtawobrunatną lub pomarańczowo brunatną zalążnią.
Kwiaty wewnętrzne rurkowate - około 5 mm długie. Mają żółtą, pomarańczowoczerwoną lub czerwonawo fioletową 5-płatkową koronę o żółtawobrunatnej lub pomarańczowo brunatnej rurce, owłosionej w dolnej części, przeważnie z częściowo wygiętą żółtawobrunatną lub pomarańczowo brunatną zalążnią.
Zakwita na przełomie maja i czerwca i kwitnie do końca września, przy sprzyjających warunkach pogodowych do listopada.

Owoce - sierpowato wygięta niełupka. Zewnętrzne niełupki są żółtawobrunatne, z długim prostym noskiem, ku środkowi niełupki stają się jaśniejsze, wygięte, na grzbiecie kolczaste. Wielkość niełupek jest bardzo zmienna. Masa tysiąca sztuk nasion (MTS) wynosi od 8 do 15 g. Owoce dojrzewają od sierpnia do listopada.

Korzeń - palowy, mocno rozgałęziony.

Siedliska - naturalne siedlisko jest niepewne, ale dziczejący z upraw nagietek najczęściej spotykany jest na nieużytkach, gruntach rolnych i wzdłuż dróg.

Nagietek lekarski przyciąga owady z rodziny bzygowatych (Syrphidae), których larwy służą roślinom zjadając żerujące na nich mszyce. Kwiaty nagietka są atrakcyjne dla pszczół i są przez nie zapylane.

Jako roślina ozdobna nagietek jest chętnie uprawiany w ogrodach przydomowych. Roślina sama łatwo się rozsiewa, pozostając na stanowisku szereg lat. Wśród uprawianych odmian ozdobnych dostępne są formy wysokie i karłowate, a także o kwiatach dwubarwnych.

Odmiany ozdobne (wybór):
  • 'Geisha Girl' – odmiana wysoka o pełnych, pomarańczowych kwiatach
  • 'Princess' – odmiana wysoka o dwubarwnych kwiatach z grzebieniastymi złotymi, żółtymi lub pomarańczowymi koszyczkami
  • 'Fiesta Gitana' – odmiana karłowa o pełnych kwiatach w kolorze od kremowego do pomarańczowego
  • 'Honey Babe' – odmiana karłowa o kwiatach pełnych w kolorach morelowym, żółtym i pomarańczowym

Roślina jadalna - w przeszłości liście nagietka były wykorzystywane jako warzywo. Są bogate w witaminy (m.in. A i C) i minerały, podobnie do liści mniszka pospolitego (Taraxacum officinale). Świeże płatki (kwiaty brzeżne) są siekane i dodawane do sałatek. Suszone płatki stanowią przyprawę do zup i ciast. Jako substytut szafranu używane są do doprawiania i barwienia ryżu i innych potraw. Jadalny, żółty barwnik otrzymywany z kwiatów brzeżnych stosowany jest także w przemyśle spożywczym do barwienia tłuszczów (margaryn) i żółtych serów.

Wskaźnik pogody - kwiaty nagietka są wrażliwe na zmiany temperatury i wilgotności powietrza. Zamykają się, gdy jest ciemno lub spodziewane są opady deszczu. Jeśli rano (przed godziną 9.00) płatki kwiatów są rozchylone i ułożone równolegle do ziemi, to znak, że w tym dniu nie będzie padał deszcz.

Nagietek lekarski jako roślina lecznicza charakteryzuje się wszechstronnym działaniem leczniczym: leczy różnego rodzaju stany zapalne, wzmacnia organizm, przyspiesza gojenie się ran, pomaga przy oparzeniach i odmrożeniach, wspomaga wątrobę, łagodzi stres czy kobiece dolegliwości.

Informacje o leczniczym działaniu i stosowaniu nagietka znajdują się w źródłach i wielu innych stronach internetowych.


źródło 1, źródło 2, źródło 3


w26.19.

nagietek lekarski, Calendula officinalis, nagietek lekarski zdjęcia opis, Calendula officinalis zdjęcia opis, nagietek lekarski wygląd informacje, Calendula officinalis informacje zdjęcia, nagietek lekarski chwile zachwycone, Calendula officinalis chwile zachwycone,pomarańczowe kwiaty ogrodowe, nagietek właściwości,


10 komentarzy:

  1. A tego że nim żółte sery barwią to nie wiedziałem - no ale to wyjaśnia czemu lubię nagietki... bo maniakalnie zajadam się żółtymi serami? ;-)

    OdpowiedzUsuń
  2. oooooooo!!! jak cieeeeeplo!!!! to pierwsze zdjecie od góry normalnie swieci!

    OdpowiedzUsuń
  3. Właśnie: ciekawa informacja o barwieniu serów i margaryn. Przynajmniej faktycznie jest naturalnym barwnikiem. Odkąd poznałem podbiał, podobają mi się kwiaty roślin astrowatych, będące całym bukietem kwiatów w jednym kwiatku, a te tutaj są piękne nie tylko kolorem.
    Aniko, wspominasz o swoich domysłach dotyczących koloru nagietka; napiszesz o tym?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nie ma co zgadywać dlaczego kwiaty mają takie, a nie inne kolory. Nie przepadam za kolorem pomarańczowym (ubiór, przedmioty), ale pamiętam to wrażenie gdy przyglądałam się samotnemu nagietkowi, niemal schowanemu wśród zielonej roślinności. Po prostu trzeba przyjrzeć mu się z bliska. A po chwili czujesz, jakbyś miał przed sobą złoty okruch, który za chwilę staje się całą planetą dla maleńkiego owada (ostatnie zdjęcie). Intensywny i czysty kolor nagietka napełnił mnie wtedy jakąś słoneczną energią i było to bardzo przyjemne odczucie.

      Usuń
  4. Kocham nagietki,robie z nich syropy a płatki dodaje do ciastek. A czasem przenoszę na tkaninę.

    OdpowiedzUsuń