23 kwietnia 2014

Mniszek pospolity zwany dmuchawcem

Na trawnikach jeszcze trwa wiosenna sielanka. Kosiarze nie ocknęli się dotąd z zimowego letargu, dzięki czemu skwery, pobocza dróg i trawniki są pasCudnie zachwaszczone. Czego tam nie ma pośród źdźbeł zielonej trawy? Przetaczniki, gwiazdnice, jasnoty, szczaw, kurdybanki i wiele innych roślin. Królują jednak mniszki, zwane też mleczami - najpierw żółte kwiaty, całe ich mnóstwo, później zaś białe bańki dmuchawców. Mniszek pospolity (lekarski) szczególnie upodobał sobie przydroża i miejskie trawniki stając się "uciążliwym chwastem". Czy jego dobra kondycja i plenność w tych miejscach nie dowodzi czegoś? Otóż mniszek pospolity posiada właściwość wchłaniania metali ciężkich, takich jak cynk, chrom, ołów czy kobalt. Zatem jest naszym sprzymierzeńcem oczyszczającym powietrze ze spalin - doceńmy go, zwłaszcza, że i on ma swój urok.

Kwitnące mniszki pokazałam TUTAJ.

Mniszek pospolity, mniszek lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.) to wieloletnia roślina z rodziny astrowatych  [22 kwietnia]

Mniszek pospolity, mniszek lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.) - przekwitły kwiatostan za chwilę przemieni się w dmuchawca
Mniszek pospolity, mniszek lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.) -  owocem jest niełupka koloru szarego, czworograniasta, żeberkowana, pokryta brodawkami, z długim dzióbkiem i puszystym aparatem lotnym powstałym z puchu kielichowego 
Mniszek pospolity, mniszek lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.) - owocostan nazywany jest dmuchawcem
Mniszek pospolity, mniszek lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.) - dmuchawce
Mniszek pospolity, mniszek lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.) - owocostan
Mniszek pospolity, mniszek lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.) - owocostan
Mniszek pospolity, mniszek lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.). Jego cechą charakterystyczną jest biały, mleczny sok w liściach, korzeniach i szypule kwiatostanowej
Mniszek pospolity, mniszek lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.)ma kwiaty języczkowe
Mniszek pospolity, mniszek lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.) lubi przydrożne trawniki
Mniszek pospolity, mniszek lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.) po przekwitnięciu zamienia się w białe dmuchawce
Mniszek pospolity, mniszek lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.) - owocostan




--------------------------


Mniszek pospolity, mniszek lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.) - gatunek wieloletniej byliny należący do rodziny astrowatych

Gatunek eurazjatycki, okołobiegunowy, występuje na obszarach o klimacie suboceanicznym. Gatunek kosmopolityczny.
W Polsce jest rośliną bardzo pospolitą. Występuje na całym niżu i w niższych położeniach górskich. 
Osiąga wysokość od 10 do 50 cm.

Inne nazwy:  wole oczy (Pomorze), wołowe oczy, brodawnik mieczowaty (Podlasie), lwi ząb, fyffa, pępawa (okolice Sandomierza), męska stałość, mleczaj, mlecznica, podróżnik mieczowaty, psi ząb, wilczy ząb, świni mlecz, mlycz (etnolekt śląski).

UWAGA! Nazwa mlecz ze względu na sok mleczny jest myląca, gdyż istnieje inny, całkiem odmienny rodzaj roślin o nazwie mlecz.
Owocostan mniszka lekarskiego jest potocznie nazywany dmuchawcem. 

Stanowisko - rośnie na polach, łąkach, pastwiskach, nieużytkach, rumowiskach, w sadach, ogrodach. Preferuje gleby gliniaste, próchnicze, żyzne, niekwaśne, zasobne w potas, choć rośnie na wszystkich rodzajach. Najczęściej zachwaszcza uprawy wieloletnie (koniczyna, lucerna), sady, uprawy truskawek.

Łodyga - pusty w środku (dęty) głąbik, początkowo wełniście owłosiony, później gładki, zielony lub jasno brązowy. Osiąga wysokość 10-20 cm, poliploidy do 50 cm. Łodyga bezlistna

Liście  -  zebrane w przyziemną rozetę, pierzastowcięte, podłużne, lśniące, nagie lub lekko owłosione, lancetowate, o łatkach trójkątnych zwróconych w tył. Przez środek liścia biegnie główna żyła mleczna z mlecznym sokiem.

Kwiaty  -  obupłciowe, języczkowe, żółte tworzące po jednym koszyczku na każdym głąbiku. Okrywa koszyczka złożona jest z kilku szeregów jajowatych lub lancetowatych listków. Ich charakterystyczną cechą jest odginanie się w dół zewnętrznych listków okrywy w czasie kwitnienia.
Kwiaty są przedprątne, co utrudnia samozapylenie. Osiągając dojrzałość kwiatostan zmienia się w kulisty dmuchawiec.
Kwitnie od kwietnia do sierpnia (września), zapylana jest przez owady. 

Owoc  -  niełupka szarego koloru, czworograniasta, żeberkowana, pokryta brodawkami, z długim dzióbkiem (2-3 razy dłuższym od owocu), z puszystym aparatem lotnym powstałym z puchu kielichowego, zwiększającym powierzchnię lotną. Mogą być przenoszone przez wiatr na bardzo dalekie odległości. Jedna roślina wydaje w ciągu roku ok. 3 tysiące nasion.

Korzeń - gruby, palowy, mięsisty i kruchy, spichrzowy i długi, prosty, tworzący rozgałęzienia tylko w kamienistej glebie.

Siedlisko - występuje na siedliskach otwartych: nieużytkach, łąkach, polach, trawnikach, w ogrodach. Roślina światłolubna i azotolubna, hemikryptofit. W górach występuje po regiel dolny.


Mniszek pospolity (lekarski) - właściwości:


  • zawiera: alkohol terpenowy, inulinę, sole mineralne, gorycze, kwasy organiczne, olejki, duże ilości potasu, śluzy, trójterpeny, witaminy (A, B1, B2, C, D), żywice
  • ma właściwości lecznicze – w medycynie ludowej działa moczopędnie, pomaga w schorzeniach dróg żółciowych i kamicy żółciowej oraz przy problemach wątrobowych i kłopotach trawiennych. Obniża poziom cholesterolu, pomaga w leczeniu miażdżycy, początków cukrzycy, stosowany przeciw kaszlowi i wysypkom. Zalecany jest również przy chorobach skóry – ułatwia zabliźnianie ran.
  • z młodych, surowych liści można przyrządzać sałatkę wiosenną, popularną w krajach romańskich.  
  • wywar z gotowanych kwiatów mniszka po dodaniu dużej ilości cukru zamienia się w syrop o barwie, konsystencji i smaku zbliżonym do miodu, tzw. miodek majowy. Z płatków kwiatowych mniszka z dodatkiem cytryny i cukru uzyskuje się wino kwiatowe o charakterystycznym miodowo-ziołowym bukiecie.
  • z korzenia mniszka, niekiedy też z dodatkiem jego liści w połączeniu z korzeniem łopianu, cukrem lub słodzikiem i innymi dodatkami w zależności od przepisu uzyskuje się tradycyjny orzeźwiający napój, szczególnie popularny w Wielkiej Brytanii pod nazwą dandelion and burdock (tłum. mniszek i łopian).
  • świeża roślina stanowi pożywienie dla zwierząt hodowlanych.
  • dawniej młode koszyczki kwiatowe wykorzystywano jako namiastkę kaparów.
  • wykorzystywany w kosmetyce
  • wchłania metale ciężkie (np. cynk, chrom, ołów lub kobalt)


niszek pospolity, mniszek lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.) - owocostan


Co zawierają spaliny samochodów oraz o ich wpływie na środowisko można poczytać tutaj i tutaj - polecam.

Surowiec zielarski:  kwiat – Flos Taraxacikorzeń – Radix Taraxaci
Korzeń mniszka do celów leczniczych należy zbierać jesienią.

Działanie:  kwiat działa moczopędnie. Jego korzeń zawiera sporo soli mineralnych, zwłaszcza potasu, kwasy organiczne, sterole, różne związki cukrowe, na przykład inulinę, substancje goryczkowe (taraksacyna), cholinę.
Odwar z korzeni lub nalewka pomagają w schorzeniach dróg żółciowych i kamicy żółciowej oraz przy wszystkich problemach wątrobowych; pomaga przy kłopotach trawiennych. Dzięki interferonowi podnosi odporność organizmu, powinni więc go spożywać anemicy. Obniża poziom cholesterolu, pomaga w leczeniu miażdżycy, początków cukrzycy, otyłości, reumatyzmu i gośćca. Zalecany jest również przy chorobach skóry. Podnosi sprawność seksualną kobiet i mężczyzn.


źródło

26 218

mniszek pospolity, mniszek lekarski, Taraxacum officinale, mlecz dmuchawiec, mlecz chwast, mniszek opis zdjęcia, wole oczy roślina, brodawnik mieczowaty roślina, lwi ząb, męska stałość roślina zdjęcia, mleczaj, podróżnik mieczowaty, psi ząb roślina, mniszek chwile zachwycone

8 komentarzy:

  1. Dużo cieplej u Ciebie, u mnie dopiero główki mniszka się żółcą:)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. U mnie też przeważnie są żółte (kwitnące), ale na jednym trawniku hurtem zrobiły się dmuchawce :-).

      Usuń
  2. Bardzo ładne, eleganckie zdjęcia :o) A to u Ciebie już dmuchawce się pojawiły? Bo u mnie nadal żółte trawniki ;o)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Hm, masz na myśli, że zdjęcia są przyzwoite i ujdą?? Jeśli tak, to chyba nie zasnę ze szczęścia ;-).
      Co do dmuchawców, to u mnie rośnie odmiana wczesna, albo klimat cieplejszy :-D

      Usuń
  3. Very nice photo. Good information about dandelion. congratulations.

    OdpowiedzUsuń
  4. Ano tak, zdjęcia bardzo przyzwoite :o) Nie tylko zresztą w tym poście, od dłuższego czasu widzę, że naprawdę poziom idzie w górę :o) Aż strach pomyśleć, co za fotki zrobisz na jesiennym fotospacerze (jeśli do niego dojdzie :o)))

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Cieszy mnie to niezmiernie. A już myślałam, że taka beznadzieja, że brak Ci słów... W takich chwilach pocieszam się tym, że przynajmniej kogoś zainteresują opisy :-). Dziękuję bardzo za te pochwały, choć od krytyki się nie uchylam.

      Usuń