Japońska pietruszka, kłobuczka pospolita

W pierwszej chwili i z pewnej odległości przypominała mi marchew zwyczajną, ale z bliska nic mi się nie zgadzało. Gromadka smukłych, nieco eterycznych roślin o drobnych biało-różowych kwiatkach witała mnie latem na rozstaju ścieżek w Moim Lesie. I zamiast zastanawiać się nad wyborem kierunku wędrówki - w prawo czy w lewo, wolałam podejść i zobaczyć jak się mają. Gdzieniegdzie spotykałam też pojedyncze egzemplarze, na tyle często, że musiałam dowiedzieć się jak się zwą.
Wreszcie wiem - to kłobuczka pospolita. Kiedy bliżej ją poznałam, wydała mi się jeszcze bardziej interesująca.

Kłobuczka pospolita (Torilis japonica D.C.) – gatunek rośliny jednorocznej z rodziny selerowatych. W Polsce występuje na niżu i w niższych partiach gór (16 lipca)

Kłobuczka pospolita (Torilis japonica D.C.) – naturalnie występuje w Europie, w Azji i w Afryce Północnej (Maroko). Jako gatunek zawleczony występuje też gdzieniegdzie poza obszarem swojego rodzimego występowania. W Ameryce Północnej jest uznawana za chwast inwazyjny (16 lipca)

Kłobuczka pospolita (Torilis japonica D.C.) – liście i łodygi pokryte są sztywnymi, przylegającymi włoskami, nadającymi im szorstką fakturę. Pędy są wyprostowane, prążkowane i rozgałęzione (16 lipca)

Kłobuczka pospolita (Torilis japonica D.C.) – łodyga wzniesiona, o wysokości (30)50-120 cm, rozgałęziona, mniej lub bardziej szorstko owłosiona

Kłobuczka pospolita (Torilis japonica D.C.) – liście są złożone z listków (od 3 do 5), mają do 13 cm długości, 10 cm szerokości. Liście dolne - listki pierzaste, przypominają liście paproci. Liście w pobliżu kwiatów są mniejsze i mniej głęboko podzielone (16 lipca)

Kłobuczka pospolita (Torilis japonica D.C.) – liście pierzaste o odcinkach wydłużonych lub owalnych, ząbkowane i głęboko wcięte. Szczytowy odcinek liścia jest wydłużony i zaostrzony, wcinano-ząbkowany (13 sierpnia)

Kłobuczka pospolita (Torilis japonica D.C.) – kwitnie od czerwca do sierpnia. Kwiaty są atrakcyjne dla owadów (w szczególności muchówek i małych chrząszczy), niekiedy dochodzi do samozapylenia (16 lipca)

Kłobuczka pospolita (Torilis japonica D.C.) – pojedyncze kwiaty o średnicy ok. 3 mm, płatki ząbkowane, brzeżne nieco większe od wewnętrznych. Kwiaty na środku baldachu są obupłciowe, na obrzeżach - kwiaty męskie, posiadające 5 różowych lub białych pręcików ułożonych naprzemiennie z płatkami (zalążnia znajduje się poniżej) - 22 lipca

Kłobuczka pospolita (Torilis japonica D.C.) – kwiaty 5-płatkowe, białe lub różowe kremowobiałym środkiem, skupione w baldachach złożonych o średnicy 2,5 do 5 cm (z 5-12 baldaszkami po 10-20 kwiatów), na długich szorstkich szypułach. Kwiaty brzeżne otwierają się najpierw; nieotwarte kwiaty mogą mieć różowy odcień (22 lipca)

Kłobuczka pospolita (Torilis japonica D.C.) – owocem są jajowate rozłupnie o długości ok. 3 mm, pokryte drobnymi haczykowatymi włoskami. Początkowo są one różowe, białe lub zielone, a po dojrzeniu brązowe. Stwierdzono, że owoce posiadają własności lecznicze (30 lipca)

Kłobuczka pospolita (Torilis japonica D.C.) – owoce pozostają zamknięte do czasu osiągnięcia dojrzałości.
Haczykowate włoski przyczepiają nasiona do niemal wszystkiego, co ma z nimi kontakt i w ten sposób pomagają w rozprzestrzenianiu się (5 sierpnia)

Kłobuczka pospolita (Torilis japonica D.C.) – rośnie w lasach i na brzegach lasów, w zaroślach, żywopłotach, na przydrożach, w miejscach trawiastych i cienistych, ale znosi także pełne nasłonecznienie (12 sierpnia)

----------------------------------

Kłobuczka pospolita (Torilis japonica D.C.) – gatunek rośliny jednorocznej z rodziny selerowatych.

Występuje w całej Europie, w Azji i w Afryce Północnej (Maroko). Jako gatunek zawleczony występuje też gdzieniegdzie poza obszarem swojego rodzimego występowania. W Polsce występuje na niżu i w niższych partiach gór.

Roślina jednoroczna lub okazjonalnie dwuletnia.

Pokrój - pędy wyprostowane, prążkowane i rozgałęzione, w stosunku do swej wysokości są cienkie. Liście są usytuowane daleko od siebie. Liście i łodygi pokryte są sztywnymi, przylegającymi włoskami, nadającymi im szorstką fakturę.

Łodyga - wzniesiona, o wysokości (30)50-120 cm, rozgałęziona, mniej lub bardziej szorstko/przylegle owłosiona. Łodyga pełna, czerwonawo-purpurowa przynajmniej u podstawy.

Liście - pierzaste o odcinkach wydłużonych lub owalnych, ząbkowane i głęboko wcięte. Szczytowy odcinek liścia jest wydłużony i zaostrzony, wcinano-ząbkowany. Liście złożone są z listków (od 3 do 5), mają do 13 cm długości, 10 cm szerokości, z małą pochwą. W dolnej części rośliny listki są pierzaste i przypominają liście paproci. Liście w pobliżu kwiatów, w górnej części rośliny, są mniejsze i mniej głęboko podzielone.

Kwiaty - białe lub różowe z kremowobiałym środkiem, skupione w baldachach złożonych o średnicy 2,5 do 5 cm (z 5-12 baldaszkami po 10-20 kwiatów), na długich szorstkich szypułach. Pokryw jest 3-5, pokrywki lancetowate (5 lub więcej pokrywek), często odpadających po kwitnieniu.
Kwiaty 5-płatkowe, o średnicy ok. 3-5 mm, płatki ząbkowane, brzeżne nieco większe od wewnętrznych. Kwiaty na środku baldachu są obupłciowe, na obrzeżach - kwiaty męskie, posiadające 5 różowych lub białych pręcików ułożonych naprzemiennie z płatkami, a zalążnia znajduje się poniżej. Kwiaty brzeżne otwierają się najpierw; nieotwarte kwiaty mogą mieć różowy odcień.
Baldachy znajdują się na szczycie rośliny, na końcu pędów wyrastających z kątów liści. U podstawy baldachu znajdują się dwa lub więcej wąskich przylistków. U podstawy każdego baldaszka znajduje się do 8 wypustek, choć są one bardzo małe i trudne do zobaczenia.
Kwitnie - od czerwca do sierpnia. Kwiaty są atrakcyjne dla owadów, niekiedy samopylne.

Owoce - owalne lub jajowate rozłupnie o długości ok. 3-4 mm, pokryte haczykowatymi włoskami (u kłobuczki polnej nie są wygięte lub w ogóle ich brak). Początkowo owoce są różowe, białe lub zielone, a po dojrzeniu - brązowe. Owoce są suche i pozostają zamknięte do czasu osiągnięcia dojrzałości.
Haczyki pokrywające owoce przyczepiają się do niemal wszystkiego, co ma z nimi kontakt i pomagają w rozprzestrzenianiu się nasion. Poza tym nasiona mogą być roznoszone z wiatrem. 

Siedlisko - rośnie w lasach i na brzegach lasów, w zaroślach, żywopłotach, na przydrożach, w miejscach trawiastych i cienistych, ale znosi także pełne nasłonecznienie.


Właściwości lecznicze kłobuczki pospolitej wykorzystywano w tradycyjnej medycynie chińskiej. Stosowano ją w leczeniu hemoroidów, skurczów, guzów macicy, gorączki i czerwonki.
Niedawne badania medyczne wykazały, że kłobuczka pospolita może mieć potencjał w walce z rakiem. Substancję znaną jako torilina można wyekstrahować z rośliny i wykazano, że jest silnym inhibitorem 5-alfa-reduktazy, enzymu, który przekształca testosteron w DHT.

Torilina jest związkiem, należącym do seskwiterpenów, uzyskanym z owoców rośliny, który działa hamująco na wzrost naczyń krwionośnych w rozwoju nowotworu od łagodnego do złośliwego, a zatem ma toksyczny wpływ na nowotwory (link, link).
Stwierdzono również, że hamuje on konwersję testosteronu na androgen, który jest badany dalej pod kątem przydatności w leczeniu raka prostaty i łysienia.

Ciekawostka
Ze względu na szybkość rozprzestrzeniania, dużą tolerancję środowiskową i skłonność do eliminowania rodzimej roślinności, kłobuczka pospolita jest uważana za agresywny, inwazyjny chwast w Ameryce Północnej, dokąd została zawleczona w 1917 r. (prawdopodobnie jako roślina lecznicza).
Botanicy nie ustalili dotąd, dlaczego roślina ta jest inwazyjna na terenie Ameryki Północnej, choć w Europie nie wykazuje tej tendencji jako chwast rolniczy. Stwierdzono jedynie, że spoczynek nasion kłobuczki i ich kiełkowanie różnią się znacząco w USA, w porównaniu z resztą świata.




y44.29. (87 ko)

kłobuczka pospolita,Torilis japonica, japońska pietruszka, terpen torilina, kłobuczka pospolita opis zdjęcia,Torilis japonica zdjęcia informacje, kłobuczka pospolita właściwości działanie,Torilis japonica właściwości lecznicze, kłobuczka pospolita chwile zachwycone,Torilis japonica chwile zachwycone, kłobuczka pospolita wygląd owoce,Torilis japonica jak wygląda,