Zawciąg pospolity

Te urokliwe rośliny dostrzegłam tylko w jednym miejscu przy ścieżce wzdłuż brzozowego zagajnika prowadzącej nad dwa niewielkie stawy. Wyglądem troszkę przypominają jasieńce, tyle, że mają bladoróżowe kwiatki tworzące kulę kołyszącą się na nagiej łodydze. Zwykle są wyższe i większe, a więc nie tak wiotkie jak niebieskie jasieńce piaskowe (pokazałam tutaj).
Spodobały mi się i te kwitnące, i te przekwitające oraz te, które już przekwitły i wytwarzają owoce.

Zawciąg pospolity, zawciąg nadmorski (Armeria maritima) z r. ołownicowatych - wyróżnia się 8-10 podgatunków, uważanych zresztą czasem za odrębne gatunki. Zmienność dotyczy bardziej preferencji ekologicznych i różnic w rozmieszczeniu niż cech morfologicznych.

Zawciąg pospolity, zawciąg nadmorski (Armeria maritima) - część drobnych kwiatków zebrane w główkę wyrastającej na głąbiku już przekwitła.

Zawciąg pospolity, zawciąg nadmorski (Armeria maritima) - główka kwiatowa ma od 13 do 28 mm średnicy. Doliczyłam się pięciu żółtych pręcików w każdym kwiatku  :-)

Zawciąg pospolity, zawciąg nadmorski (Armeria maritima) bywa uprawiany jako roślina ozdobna. Poza tym ma niewielkie znaczenie jako niskiej jakości roślina pastewna i potencjalna roślina jadalna.

Zawciąg pospolity, zawciąg nadmorski (Armeria maritima) z r. ołownicowatych - suchy okaz.  Owocem jest torebka ukryta w trwałym kielichu.

-----------------------------

Zawciąg pospolity, zawciąg nadmorski (Armeria maritima) – gatunek rośliny należący do rodziny ołownicowatych. Jest bardzo zmienny – wyróżnia się w jego obrębie 8-10 podgatunków, uważanych zresztą czasem za odrębne gatunki. Zmienność dotyczy bardziej preferencji ekologicznych i różnic w rozmieszczeniu niż cech morfologicznych. W szerokim ujęciu zasięg gatunku obejmuje strefę klimatu umiarkowanego i arktycznego na półkuli północnej (Europa, Azja, Ameryka Północna). 

Z Polski podawane są 3 podgatunki, spośród których rozpowszechniony jest tylko łyżeczkowaty (A. maritima subsp. elongata). 

Podgatunek Hallera (A. maritima subsp. halleri) jest rośliną galmanową. 

Rośliny galmanowe – rośliny rosnące na glebach cechujących się dużą zawartością związków cynku i ołowiu, zwanych glebami galmanowymi. Obok innych roślin tolerujących wysokie stężenia metali ciężkich należą do metalofitów. Przykładami roślin galmanowych są: fiołek kalaminowy (Viola calaminaria), zawciąg pospolity (Armeria maritima subsp. halleri), tobołki alpejskie (Thlaspi alpestre var. calaminare) 

Zawciąg pospolity uprawiany bywa jako roślina ozdobna, poza tym ma niewielkie znaczenie jako niskiej jakości roślina pastewna i potencjalna roślina jadalna.

Zasięg ogólny gatunku obejmuje głównie wybrzeża Oceanu Arktycznego oraz północne wybrzeża Pacyfiku i Atlantyku. Poza tym występuje on na rozległym obszarze Europy Środkowej oraz w górach Europy południowej. W obrębie zasięgu ogólnego na różnych obszarach występują różne podgatunki.

Gatunek jest zmienny, choć różnice w morfologii poszczególnych podgatunków i form nie są tak istotne jak różnice w ich ekologii i rozmieszczeniu.

Pokrój - z prostego, podnoszącego się kłącza wyrasta rozeta liści i bezlistny, nagi lub owłosiony głąbik o wysokości od 2 do 60 cm, zakończony główką kwiatów.

Liście - równowąskie, jednakowe, na szczycie tępe lub lekko zaostrzone, zimotrwałe. Osiągają od 0,5 do 3 mm szerokości przy długości od 1 do 15 cm. Są 1 lub 3 żyłkowe, nagie lub owłosione, zwykle przynajmniej na brzegu orzęsione.

Kwiaty - zebrane w główkę wyrastającej na głąbiku. U podstawy kwiatostanu znajduje się błoniasta pochwa podkwiatostanowa o długości od 0,5 do 32 mm. Sama główka kwiatowa ma od 13 do 28 mm średnicy. Wsparta jest łuskami okrywy osiągającymi od 4 do 14 mm długości, krótszymi, równymi lub dłuższymi od kwiatostanu. Łuski te są jasne, zielonkawe z jasnobrunatną obwódką, wewnętrzne lub wszystkie z suchobłoniastym brzegiem. Kielich tworzy rurkę, która wraz z ząbkami ma 5-7,5 mm długości. Rurka kielicha jest w różnym stopniu owłosiona (w całości lub tylko na żebrach), ew. naga. Ząbki na końcach kielicha są trójkątne, czasem wyciągnięte w wąs. Płatki korony są zwykle bladoróżowe, czasem jaśniejsze do białych.

Owoc - torebka ukryta w trwałym kielichu

Zawciąg pospolity uprawiany jest jako roślina ozdobna, zwłaszcza w ogrodach skalnych, poza tym stosowana na obwódki, rabaty, skarpy, murki kwiatowe. Gatunek uprawiany jest co najmniej od roku 1587. Od niego też pochodzi większość odmian (kultywarów) zawciągów ozdobnych. Głąbiki z kwiatostanami mogą być używane jako kwiaty cięte.

Podgatunek A. maritima subsp. elongata jest charakterystyczny dla muraw użytkowanych jako mało wartościowe pastwisko sezonowe. Liście zawciągu po ugotowaniu są jadalne, prawdopodobnie jadalne są też kłącza.

Roślina ma ograniczone zastosowanie w ziołolecznictwie – odnotowano stosowanie suszonego ziela kwitnącego w leczeniu otyłości, zaburzeń psychicznych i zapaleń cewki moczowej. Ziele ma mieć właściwości aseptyczne, jednak nie należy stosować go zewnętrznie, ponieważ może powodować podrażnienia i schorzenia skóry.

Torebka (ang. capsule, łac. capsula) – typ owocu pojedynczego, pękającego, zwykle suchego. Torebka może być zbudowana z dwóch lub wielu owocolistków. Torebka może być jednokomorowa, podzielona na tyle komór, ile owocolistków lub częściowo podzielona tzw. przegrodami fałszywymi, nie dochodzącymi do środka owocu.
Torebki uwalniają nasiona pękając szczeliną lub klapami, ewentualnie przez otworki lub odpadające wieczko.
Owoce pękają komorowo, przegrodowo i przegrodołomnie. W pierwszym przypadku torebka pęka wzdłuż nerwu środkowego owocolistka, tak że w efekcie poszczególne cząstki rozpadającego się owocu składają się z dwóch zrośniętych połówek sąsiadujących owocolistków (tak pękają np. owoce tulipana i kosaćca). Pękanie przegrodowe następuje wzdłuż linii zrośnięcia owocolistków, a torebka rozpada się wówczas na poszczególne owocolistki (tak pękają owoce np. dziurawca i naparstnicy). W końcu pękanie przegrodołomne następuje w przypadkach, gdy rozrywają się przegrody wewnętrzne, wskutek czego otwarta torebka rozpadając się na poszczególne owocolistki, ukazuje wewnętrzną kolumnę centralną z pozostałościami przegród (tak pękają np. owoce bielunia i różanecznika).
U goździkowatych torebki otwierają się na szczycie w ten sposób, że poszczególne owocolistki rozchylają się ząbkami. W przypadku maku torebka zwana "makówką" przykryta jest od góry zdrewniałą pozostałością szerokiego znamienia, pod którym powstaje szereg otworów otwierających się klapkami. Podobnie poprzez otworki wysypują się z torebek nasiona dzwonków. U niektórych rodzajów (np. kurzyśladu i babki) torebki pękają wokół swego obwodu otwierając się wieczkiem. Czasem owoce takie określane są mianem "puszki".
Torebka jest najczęściej owocem suchym, rzadko ma mięsistą owocnię, tak jak u kasztanowca.

zawciąg pospolity, zawciąg nadmorski, Armeria maritima, rodzina ołownicowatych zawciąg, różowe kwiatki kula, zawciąg pospolity rośliny galmanowe, owoc torebka informacje wyjaśnienia, zawciąg pospolity chwile zachwycone, zawciąg pospolity zdjęcia opis