Pędzlik murowy (Tortula muralis)

Jednym z mchów, które często można spotkać nawet w mieście - na murach czy betonie, jest pędzlik murowy. Ta maleńka roślina (obok porostów) także zdobywa tereny wcześniej niezasiedlone przez inne rośliny. Nie zwróciłabym na ów mech najmniejszej uwagi ze względu na mikre rozmiary brudnozielonych kępek jakie stworzył na fragmencie porzuconej wśród zarośli betonowej płyty, gdyby nie te sterczące, cienkie jak włos sporofity, które przypadkiem zauważyłam.
Kępki (razem ze sporofitami) miały wysokość 2,5-3 cm, proszę więc wybaczyć, że zdjęcia nie są wyraźniejsze. Patrząc na pędzlika murowego z bliska myślę o nim - urocze maleństwo  :-) .

Pędzlik murowy (Tortula muralis) - gatunek mchu z rodziny płoniwowatych (rząd płoniwowce). W przeciwieństwie do wielu innych gatunków mchu, pędzlik wręcz preferuje stanowiska słoneczne.

Pędzlik murowy (Tortula muralis) - damie zwarte, czarniawo- lub brudnozielone; łodyżki do 3 cm; listki suche, kędzierzawe, w górze skupione w rozetkę, łopatkowate z szeroko zaokrąglonym szczytem, czasem z krótkim tępym kolczykiem

Pędzlik murowy (Tortula muralis) - występuje powszechnie w miastach rosnąc na betonie, dachówkach, na żyznej korze drzew liściastych, w miejscach wilgotnych, także na kamieniach, skałach piaskowca i mokrych murach.

Pędzlik murowy (Tortula muralis) jest jednym z najczęściej spotykanych gatunków mchu. Tworzy
 kępki i niewielkie poduszeczki o wysokości mniej niż 1 cm. Długie, gładkie, srebrzyste "włoski" wystające z listków nadając mu sędziwy wygląd.

Pędzlik murowy (Tortula muralis) - seta czerwonawa, puszka prosta, cylindryczna; perystom w dole zrośnięty, 1-2 razy skręcony spiralnie; na blaszce powstają wielokomórkowe rozmnóżki; zarodniki 10-12 p.

Pędzlik murowy (Tortula muralis).
Diploidalny sporofit (u wszystkich mchów) jest pokoleniem krótko żyjącym. Składa się ze stopy, sety, szyjki i puszki. Ma on postać pojedynczej, nierozgałęzionej łodyżki zwanej setą, zakończonej na szczycie zarodnią. Zarodnia ta ma w swej górnej części mechanizm otwierający – wieczko, umożliwiające wysyp dojrzałych zarodników.

Pędzlik murowy (Tortula muralis) - listki są ciemnozielone lub jasnożółto-zielone. Kępy składają się z wielu pojedynczych roślin. Uważa się, że takie skupiska zapewniają poszczególnym roślinom pewną ochronę przed wysuszeniem.

Pędzlik murowy (Tortula muralis) - jest odporny na zanieczyszczenia powietrza czy duże nasłonecznienie. Listki i wystające z nich "włosy" są skręcone w czasie suchej pogody. Gdy jest wilgotno  listki rozkładają się szeroko.

Pędzlik murowy (Tortula muralis) i jego dojrzewające sporofity.
Sporofit nie jest rośliną samodzielną, rośnie na gametoficie umocowany doń za pomocą tak zwanej stopy, przez którą pobiera wodę i związki organiczne. Jest pokoleniem krótkotrwałym, po wytworzeniu zarodników zamiera i odpada.

 

Pędzlik murowy (Tortula muralis) - wygląd kępy z góry. Mech ma wysokość od 3 do 10 mm, a sporofity 20-30 mm

Pędzlik murowy (Tortula muralis) - sporofity dojrzewają wiosną i stają się wówczas czerwono-brązowe. Sety są stosunkowo wysokie w porównaniu do gametofitów, z których powstały. Puszki (ok. 2 mm długości) okryte są czepkiem, który odpada po dojrzeniu zarodników ukazując perystom skręcony w spiralę. Przy suchej pogodzie, zęby perystomu rozkręcają się i umożliwiają zarodnikom wydostanie się z puszki (zarodniki rozpraszane są przez wiatr). Gdy jest wilgotno - zęby perystomu skręcają się ściśle uniemożliwiając wytrząsanie zarodników.

źródło 1, źródło 2, źródło 3, źródło 4, źródło 5
Mchy, Perystom, Sporofit, Gametofit,          
Mszaki - gatunki
zdjęcia pędzlika murowego - Wikimedia Commons
zdjęcie puszki zarodnikowej pędzlika murowego z widocznym perystomem - link




Cykl życiowy mchu

Cykl życiowy typowego mchu      (źródło)

.14.65.

pędzlik murowy, Tortula muralis, pędzlik murowy zdjecia opis, Tortula muralis zdjęcia opis, pędzlik murowy chwile zachwycone, Tortula muralis chwile zachwycone, mech mała kępka brudnozielony, mech skręcone listki czarne, mech z białymi włosami, gatunki mchu zdjęcia,