27 maja 2015

Klon jesionolistny - cechy rozpoznawcze


Jednym z drzew, które zdążyłam dobrze poznać jest właśnie klon jesionolistny, w moich okolicach gatunek występujący bardzo powszechnie. Nie dziwi mnie jego obecność na Łące Wschodniej i innych nieużytkach, gdzie w formie zdziczałej rozsiewa się samoistnie, często przybierając formę rozłożystego (i ogromnego!) krzewu. Widuję go jednak w wielu innych miejscach - przy jezdniach, na osiedlach, skwerach i w parkach, a przecież uchodzi za drzewo łamliwe.
Przedstawiam dziś ten gatunek na pięciu przykładach (osobniki stare i młode), by ułatwić rozpoznawanie po pewnych charakterystycznych cechach, m.in. wyglądzie pnia i kory.
Największym i najokazalszym klonem jesionolistnym (niepołamanym, zaznaczam), jakiego dotąd spotkałam, jest ten rosnący na rogu ul. Strzeleckiej i Królowej Jadwigi w Poznaniu. O ile w sezonie wegetacyjnym wydaje się "jakimś dużym drzewem", o tyle w stanie bezlistnym przykuwa uwagę wyglądem swoich długich konarów pokrytych dużą ilością narośli.

Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - konary starego drzewa okryły się liśćmi, gdyż  z narośli wyrosły ulistnione pędy (fot. 29 kwietnia)
Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - pień starego drzewa. Jego średnica z pewnością przekracza 60 cm (fot. 10 marca)
Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - kora starego drzewa (fot. 29 kwietnia)
Wewnątrz bruzdowatych spękań widoczne są jaśniejsze, pomarańczowobrązowe fragmenty.
Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - pień starego drzewa (fot. 10 marca)
Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - z pnia tego starego drzewa zaczęły wyrastać charakterystyczne listki  (fot. 29 kwietnia)
Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - na konarach starego drzewa utworzyły się bardzo charakterystyczne, bulwowate narośle (fot. 10 marca)
Konary dosyć grube, dolne przeważnie łukowato wygięte w górę. Gałęzie proste, cienkie i długie, w górnej części miotlasto wzniesione, nie zwieszają się.
Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - rozwidlony pień starego drzewa (fot. 14 maja)
Pień jest krótki i krępy, na niewielkiej wysokości rozgałęziony na konary, zwykle wyraźnie pochylony, niekiedy wielokrotny, dość często rosochaty, pokryty licznymi bulwowatymi naroślami.

Na zdjęciach poniżej grupa dziko rosnących klonów jesionolistnych, które przybrały postać krzewiastą. Wynika to zapewne z dużego zagęszczenia drzew oraz rozwidlenia pni na niewielkiej wysokości. Drzewa te mają wysokość około 8-9 m.

Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - młode drzewa o pokroju krzewiastym, na których wczesną wiosną pojawiły się pąki kwiatowe (fot. 16 marca)
Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - te same młode drzewa o pokroju krzewiastym już ulistnione (fot. 2 maja)
Jako jeden z nielicznych obcych gatunków drzewiastych wkracza w zbiorowiska leśne i ruderalne.
Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - gałęzie młodych drzew o pokroju krzewiastym, na których pojawiły się pąki kwiatowe i z każdym dniem coraz bardziej się rozwijały (fot. 17 marca)
Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - kwitnące młode drzewa (fot. 3 kwietnia)

Poniżej pień (cała szerokość) oraz konary dużego klonu jesionolistnego, którego żeńskie kwiaty pokazywałam wcześniej. Choć z pewnością drzewo to ma swoje lata, to jednak nie dorównuje jeszcze rozmiarami i grubością pnia staremu klonowi z pierwszych zdjęć. Można jednak zobaczyć jak wygląd kory zmienia się z upływem lat - zanikają przetchlinki i pojawiają się pionowe spękania.

Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - kora jest szarobrązowa lub jasnobrązowawa, niezbyt głęboko pionowo bruzdowana, często pokryta licznymi bulwowatymi naroślami. Tutaj także uwidacznia się pomarańczowobrązowy kolor spękań.
Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - konary tego samego drzewa (osobnik żeński) -  fot. 14 kwietnia


Poniżej pojedynczy klon jesionolistny z Łąki Wschodniej rosnący kilkanaście metrów dalej od wcześniej pokazanej grupy. To ten, który miał tak intensywnie czerwone, jakby nietypowe kwiaty męskie. Pamiętać należy jednak o tym, że istnieje kilka odmian, które różnią się nieco między sobą.

Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - kwitnące młode drzewo, osobnik męski (fot. 9 kwietnia)
Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - to samo, ulistnione już drzewo (fot. 22 maja)
Młode drzewa rosną bardzo szybko, nawet metr w ciągu roku.

A tu pień drzewa rosnącego przy drewnianym ogrodzeniu, którego kwiaty i liście pokazywałam już wcześniej. Ten klon na ok. 4-5 m wysokości, a jego pnia nie byłabym już w stanie objąć obiema dłońmi. Kiedy jeszcze nie wiedziałam jaki to gatunek drzewa, patrząc na jego pień, miałam pewne skojarzenia właśnie z klonem - jasnobrązowawa kora oraz wygląd miejsc, z których wyrastają gałęzie boczne.

Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - kora jest stosunkowo jasna ( szarobrązowa lub jasnobrązowawa)i płytko bruzdowana. U młodszych drzew kora jest oliwkowozielona i gładka  (fot. 26 kwietnia)
Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - pień. Pędy roczne ciemnozielone, nagie, błyszczące, często pokryte sinym nalotem woskowym

Dla mnie najważniejszymi cechami rozpoznawczymi klonu jesionolistnego będą:
  • u starych drzew - konary (i pień) z naroślami, kora z pomarańczowobrązowymi, pionowymi spękaniami
  • utrzymujące się całą zimę zwisające skrzydlaki (na osobnikach żeńskich!)
  • charakterystyczne liście z wcięciami albo trójklapowe. U różnych osobników (podgatunków?) mogą różnić się nieco wielkością, odcieniem zieleni, ale ich kształt jest bardzo podobny. W okresie wegetacyjnym to moja ulubiona (i najpewniejsza!) cecha rozpoznawcza :-)
  • męskie kwiaty wiosną - te powłóczyste frędzelki poruszane najmniejszym podmuchem wiatru... Ha, to całkiem sprytne, prawda? Klon jesionolistny jest przecież wiatropylny

Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - kwiaty męskie, na których szczecie pojawiają się pąki liściowe  (fot. 9 kwietnia)
Klon jesionolistny (Acer negundo L.) - pomiędzy liśćmi widoczne czerwonawe owoce (skrzydlaki). Z czasem staną się zielone, a później bladożółte lub jasnobrązowe  (fot. 14 maja)
Klon jesionolistny (Acer negundo L.) owocuje obficie każdego roku i to już od około piątego roku życia. Skrzydlaki utrzymują się na drzewie przez całą zimę (cecha charakterystyczna)  - fot. 22 maja


----------------------------------


Klon jesionolistny (Acer negundo L.) to najmniej wymagający gatunek klonu - odpowiedni nawet na wyjątkowo ubogie gleby, higrofilny i bardzo światłolubny, umiarkowanie ciepłolubny. Najbardziej ze wszystkich klonów odporny na suszę, odporny także na mróz i zanieczyszczenia powietrza. Cierpi jednak od silnych mrozów, a w młodości także od przymrozków wiosennych.

Pokrój - niezbyt duże drzewo liściaste o pniu krótkim i krzywym (pochylonym), przeważnie rosochatym oraz bardzo rozłożystej, luźnej i nieregularnej koronie. Szerokość korony nierzadko przekracza wysokość całego drzewa.
Szczególną uwagę zwracają niezwykle rozłożyste konary starych drzew. Stare drzewa przyjmują czasami malownicze kształty w związku z mocno zdeformowanym pniem i szeroką, nieco parasolowatą koroną.

Pochodzenie  -  klon jesionolistny pochodzi z atlantyckiej strefy Ameryki Północnej, gdzie rośnie nad brzegami wód, zwykle razem z jesionem i wiązem amerykańskim, dębem błotnym i klonem cukrowym. W młodości rośnie bardzo szybko, ale żyje krótko (w ojczyźnie osiąga wiek 100 lat). Tempo wzrostu ok. 100 cm rocznie.

Rozmiary - wysokość 10-25 m. Średnica pnia 0,4-0,6(1) m.

Pień -  krótki i krępy, na niewielkiej wysokości rozgałęziony na konary, zwykle wyraźnie pochylony, niekiedy wielokrotny, dość często rosochaty, pokryty licznymi bulwowatymi naroślami. Korona bardzo szeroka i rozłożysta, luźna, miejscami prześwitująca, nieregularna. Konary dosyć grube, dolne przeważnie łukowato wygięte w górę. Gałęzie proste, cienkie i długie, w górnej części miotlasto wzniesione, nie zwieszają się.

Pędy - pędy roczne ciemnozielone, nagie, błyszczące, często pokryte sinym nalotem woskowym; pąki przylegające do pędów, okryte dwiema łuskami biało orzęsionymi na brzegach. W okresach wegetacji pąki ukryte są w nasadach ogonków liściowych.
W uszkodzonych miejscach drzewo wytwarza dużą ilość długich, pionowych pędów odroślowych. 

Kwiaty - omówiłam TUTAJ

Liście - omówiłam TUTAJ

Kora - u młodych drzew oliwkowozielona i gładka, z biegiem czasu staje się szarobrązowa lub jasnobrązowawa, niezbyt głęboko pionowo bruzdowana, często pokryta licznymi bulwowatymi naroślami. Wewnątrz bruzdowatych spękań widoczne są jaśniejsze, pomarańczowobrązowe fragmenty.

Owoce - podwójne skrzydlaki. Każdy skrzydlak ma postać płaskiego, podługowatego orzeszka opatrzonego skrzydełkiem. Skrzydełka ustawione pod kątem ostrym, początkowo mają kolor jasno zielonkawy, po dojrzeniu - bladożółty do jasnobrązowego. Klon jesionolistny zaczyna owocować bardzo wcześnie - już około piątego roku życia! Owocuje obficie każdego roku.

Okres dojrzewania owoców - (sierpień)wrzesień - październik. Skrzydlaki pozostają na drzewie przez całą zimę, co stanowi wyjątek wśród klonów.

System korzeniowy - dobrze rozwinięty, odporny na wiatr.

Jako jeden z nielicznych obcych gatunków drzewiastych wkracza w zbiorowiska leśne i ruderalne.

Obecnie klon jesionolistny jest bardzo często wprowadzany do obsadzania dróg i ulic w miastach, a także w parkach. Nie powinien być stosowany w zieleni osiedlowej, gdyż w starszym wieku występują silne krzywizny pnia, pojawiają się narośle, a konary często łamią się pod wpływem wiatru i śniegu.

źródło 1, źródło 2


Zobacz też inne wpisy związane z klonem jesionolistnym:
  1. Klon jesionolistny - kwitnący
  2. Klon jesionolistny - wiosenne liście
  3. Wiosennych klonów pięć


.27.89.

klon jesionolistny, Acer negundo, jasioklon, klon jesionolistny kora pień, Acer negundo kora pień, jasioklon pień kora, klon jesionolistny jak rozpoznać, Acer negundo cechy rozpoznawcze, jasioklon cechy rozpoznawcze zdjęcia, klon jesionolistny wygląd drzewa, Acer negundo wygląd zdjęcia, jasioklon wygląd zdjęcia, klon jesionolistny chwile zachwycone, Acer negundo chwile zachwycone, jasioklon chwile zachwycone


8 komentarzy:

  1. W wielu miejscach uznawany za chwast, ale z racji wszędobylskoći może służyć jako zasób materiału opałowego - ja w każdym razie co roku pozyskuje masę jego drzewa, z wycinek prowadzonych przez kolej wzdłuż nasypów.
    Pokrój zależy głownie od.... człowieka - jeśli będzie podcinał konary klon wyrośnie na drzewo a jeśli pniak stanie się krzewem.
    Ps.
    Wysokiej klasy robota dokumentacyjna.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tak, drewno klona jesionolistnego nie ma właściwie zastosowania w przemyśle, jest łamliwe i kiepskiej jakości, za to nadaje się na opał.
      Na Łące Wschodniej, gdzie rośnie wiele drzew samosiejek klony mają różny pokrój i moim zdaniem zależy to od sąsiedztwa (zagęszczenia), a może też od odmiany.
      Dziękuję za komentarz i pozdrawiam

      Usuń
    2. Witaj, Aniko.
      Wspomniałem swoje zimowe dumanie nad gatunkiem drzewa, w którym w końcu rozpoznałem klon jesionolistny, ale rozpoznałem przede wszystkim po nasionach. Po lekturze Twojego tekstu wiem, że gdybym trafił na „samca”, zapewne nie poznałbym, bo zostałyby tylko narośla, a te nie są tak jednoznacznie charakterystyczne, jak nasiona. Po korze nie jestem w stanie rozpoznać:(

      Usuń
    3. Witaj Krzysztofie. Dopiero zaczynam poznawać drzewa, więc nie wiem czy podobne narośle mogą występować na innych gatunkach drzew - źródła podają, że są one cechą charakterystyczną tych klonów.
      Też jestem ciekawa czy moja edukacja okaże się skuteczna, gdy zimą natknę się na drzewo z tego gatunku. Może pomylę je ze zwykłym klonem, ale nie wezmę go chyba za jesion, robinię czy topolę :-)

      Usuń
  2. Lubię taką tematykę. Drzewa i las to moje miejsca. Tylko kleszczy nie lubię. Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Na przedwiośniu zainteresowałam się drzewami i pragnę je bliżej poznać, zatem temat drzew będzie pojawiał się częściej. Na kleszcze, na szczęście, dotąd nie trafiłam - oby tak dalej :-) Pozdrawiam

      Usuń
  3. Bardzo precyzyjny i fajny opis, dzięki któremu wreszcie ustaliłem co to za drzewo rośnie u mnie na działce. Z nasion wychodził mi klon (podwójne skrzydlaki, jesion ma zdaje się pojedyncze), a z liści jesion (liście nie pojedyncze jak u klonu, tylko wiele listków jakby na szypułce). Rzeczywiście świetny na opał, bo wyrasta z posadzonego patyka, a później można ścinać do ziemi, a i tak odrośnie, a do tego rośnie bardzo szybko.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję, cieszę się, że mogłeś zidentyfikować swoje drzewo dzięki temu opisowi (w innych moich wpisach znajdziesz także zdjęcia liści i kwiatów klona jesionolistnego). Pozdrawiam

      Usuń