Natomiast na Przypłociu i na Łące Niespodzianek znalazłam dziurawce jakby smuklejsze, o delikatniejszych łodygach, równomiernie zielonych liściach, z niewielką ilością tych rzucających się w oczy, owych brązowych "dodatków". Być może do ich "ładniejszego" wyglądu przyczyniło się ich nieco zacienione stanowisko, na skraju zarośli (tamte zaś rosły na otwartym terenie).
Jednak dziurawiec zwyczajny tworzy też mieszańce z dwoma innymi gatunkami. Ponadto Wikipedia wymienia mnóstwo gatunków dziurawca uprawianego, jednak dotąd brak ich opisów. Z kolei, spośród tych dziko rosnących nie jest to raczej żaden inny, poza dziurawcem zwyczajnym (moim zdaniem, jako laika).
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) z rodziny dziurawcowatych. Zakwita zawsze przed 25 czerwca, stąd zwany jest m.in. świętojańskim zielem |
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) - kwiaty zebrane w żółty, najczęściej groniasty kwiatostan w szczytowej części rośliny. Rzadziej występują pojedyncze kwiaty na szczytach łodyg. |
Liczne pręciki kwiatu dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum L.). |
Liczne pręciki kwiatu dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum L.). Widoczne są także słupki(?) zakończone czerwono. Doliczyłam się ich nawet trzech |
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) kwitnie od czerwca do sierpnia wytwarzając dużo pyłku wabiąc owady |
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) - jego siedliskiem są ciepłolubne dąbrowy, trawiaste zarośla, miedze, ciepłolubne murawy (także ubogie). |
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) |
Zdjęcia poniżej przedstawiają dziurawca rosnącego Łące Niespodzianek. Wydaje mi się, że płatki kwiatów mają nieco inny kształt, ale jedne i drugie posiadają na brzegach czarne kropeczki...
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) z rodziny dziurawcowatych zwany jest także: dziurawiec pospolity, świętojańskie ziele, ruta polna, ziele św. Jana, krzyżowe ziele, arlika. |
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) z rodziny dziurawcowatych. Korona kwiatów ma 5 żółtych płatków, czarno kropkowanych oraz liczne pręciki. |
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) z rodziny dziurawcowatych. Przed zimą część nadziemna całkowicie obumiera. W warunkach środkowoeuropejskich jest rośliną całkowicie mrozoodporną. |
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) z rodziny dziurawcowatych - powiększenie słupków, pręcików, brzegów płatków kwiatu (widoczne czarne kropeczki) oraz wygląd liści |
-------------------------
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) - gatunek rośliny należący do rodziny dziurawcowatych.
Inne nazwy: dziurawiec pospolity, świętojańskie ziele, ruta polna, ziele św. Jana, krzyżowe ziele, arlika.
Występuje naturalnie w Europie, zachodniej Azji, północnej Afryce. Zawleczony został do Ameryki Północnej i Południowej, południowej Afryki, Australii i Nowej Zelandii, Japonii.
W Polsce pospolity. Bylina, hemikryptofit.
Ze względu na swoje właściwości uczulające dziurawiec zwyczajny jest w Rosji nazywany zwieroboj (dosłownie - zwierzobójca).
Łodyga - prosto wzniesiona, rozgałęziona w górnej części, u dołu drewniejąca. Naga, pełna, z nielicznymi gruczołkami w szczytowej części i czerwonawo nabiegła. Posiada dwie podłużne, wystające listwy.
Liście - ułożone naprzeciwlegle, siedzące, nagie, eliptyczne do równowąskich, długości ok. 3 cm. Blaszka liściowa prześwitująco kropkowana, z gruczołkami na brzegu. W prześwitujących kropkach znajdują się zbiorniki olejków eterycznych.
Kwiaty - szypułkowe, średnicy do 3 cm, liczne, zebrane w gęste baldachogrono, osadzone w kątach naprzeciwległych przysadek. Działki kielicha są lancetowate, ogruczolone. Korona pięciopłatkowa, żółta, płatki czarno kropkowane, pręciki liczne.
Kwitnie od czerwca do sierpnia, wytwarza dużo pyłku, z którego korzystają owady odwiedzające kwiaty.
Owoc - wielonasienna torebka pokryta gruczołkami. Nasiona czarne, drobno kropkowane.
Siedlisko - ciepłolubne dąbrowy, trawiaste zarośla, ciepłolubne murawy, także ubogie, miedze.
Zmienność - tworzy mieszańce z dziurawcem czterobocznym i dziurawcem skrzydełkowatym.
Zastosowanie:
- Roślina lecznicza – jedno z najbardziej znanych ziół, szeroko stosowane w ziołolecznictwie
- Surowiec zielarski: Ziele dziurawca (Herba Hyperici) – zbiera się i suszy kwiatostany. Zawiera czerwony barwnik hyperycynę, pseudohypericynę, flawonoidy (rutyna, kwercetyna), hiperozyd, bakteriobójcze garbniki, witaminy A i C oraz olejek eteryczny.
- Działanie: Zmniejsza objawy łagodnej formy depresji. Pomaga przy lekkiej bezsenności, a także przy migrenie. Ma działanie żółciopędne, żółciotwórcze, pobudzające trawienie, przeciwzapalne i dezynfekcyjne (może być stosowany zewnętrznie na rany i do płukania gardła)
- Ostrzeżenia: musi być stosowany ostrożnie, gdyż zwiększa wrażliwość skóry na słońce (hiperycyna może spowodować reakcje fototoksyczne). Zdecydowanie nie zalecany dla osób o jasnej karnacji skóry lub ze zmianami skórnymi. Obecnie bada się wpływ dziurawca na rozwój czerniaka złośliwego.
- Interakcje z lekami: Należy też uważać z doustnym przyjmowaniem dziurawca podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych – niektórzy producenci zastrzegają, że może on obniżać skuteczność działania preparatu. Nasila również działanie przeciwzakrzepowe antagonistów witaminy K (acenokumarol, warfaryna).
- W handlu dostępne są: zioła do zaparzania, nalewka z ziela dziurawca, tabletki. Dziurawiec wchodzi w skład licznych mieszanek ziołowych i preparatów złożonych.
- Przyrządzanie nalewki z ziela dziurawca – 100 g ziela dziurawca zalać 500 g spirytusu i odstawić na 7 dni. Po tym okresie przecedzić i wycisnąć przez gazę. Wewnętrznie stosować 2 razy dziennie po 1 łyżeczce na pół szklanki wody w chorobach wątroby, przewodu pokarmowego i układu żółciowego. Zewnętrznie stosuje się do nacierania w bólach stawowych.
- W rolnictwie, masowo występując na łąkach obniża jakość siana. Czerwony barwnik zawarty w kwiatach barwi mleko krów żywiących się takim sianem. Także negatywnie wpływa na zwierzęta o jasnej skórze, wywołując uczulenie na światło. Zwierzęta karmione paszą z dużą ilością dziurawca mogą cierpieć na stany zapalne skóry.
- Stosowany również jako roślina dekoracyjna. Nadaje się w ogródkach ziołowych lub sadzony na np. rabatach bylinowych. Przydatny w silnie nasłonecznionych miejscach.
Uprawa dziurawca - roślina rośnie najlepiej na ciepłych i nasłonecznionych stanowiskach. Nie jest wybredna względem gleby. Ważne by nie była nazbyt zlewna, podmokła oraz jałowa. Preferuje gleby żyzne i przepuszczalne z domieszką piasku. Przed zimą część nadziemna całkowicie obumiera. W warunkach środkowoeuropejskich roślina całkowicie mrozoodporna (strefa mrozoodporności 5).
Ciekawostki
- w dawnych czasach przypisywano dziurawcowi działanie magiczne, wierzono, że roślina chroni przed czartami i złymi czarami.
- uważano także, że dziurawiec chroni kobiety ciężarne przed dziwożonami – demonami, które im szkodzą.
- zakwita zawsze przed 25 czerwca, stąd jego nazwy ludowe.
*******************
Dziurawiec (Hypericum L.) – rodzaj krzewów i bylin z rodziny dziurawcowatych liczący około 370 gatunków. Przedstawiciele występują w klimacie subtropikalnym i umiarkowanym, także w górach strefy tropikalnej. Gatunkiem typowym jest dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.).
Łodyga - zdrewniała w dolnej części. Dorasta od 30 do 60 cm wysokości.
Liście - naprzeciwległe, całobrzegie. Cechą charakterystyczną są rzędy małych dziurek, widocznych jeśli patrzy się na liść pod światło (stąd nazwa rodzaju – dziurawiec), są to wewnętrzne zbiorniki z olejkiem eterycznym.
Kwiaty - zebrane w żółty, najczęściej groniasty kwiatostan w szczytowej części rośliny. Rzadziej pojedyncze na szczytach łodyg. Wewnątrz kwiatów duża ilość pręcików wystających na zewnątrz kwiatów.
- dziurawiec czteroboczny (Hypericum punctatum Lam., syn. Hypericum maculatum Crantz)
- dziurawiec kosmaty (Hypericum hirsutum L.)
- dziurawiec nadobny (Hypericum pulchrum L.)
- dziurawiec rozesłany (Hypericum humifusum L.)
- dziurawiec skrzydełkowaty (Hypericum tetrapterum Fr.)
- dziurawiec skąpolistny (Hypericum montanum L.)
- dziurawiec wytworny (Hypericum elegans Stephan ex Willd.)
- dziurawiec zwyczajny, dz. pospolity (Hypericum perforatum L.)
- Hypericum gymnanthemum Engelm. & A. Gray – efemerofit
- Hypericum mutilum L. – efemerofit
- Hypericum veronense Schrank – efemerofit
Pamiętam jak moja babcia suszyła dziurawiec nad piecem. Na szczęście teraz są łatwiejsze sposoby, aby cieszyć się jego właściwościami.
OdpowiedzUsuńHubert952